دانستن مفهوم اصطلاحاتی مانند کسورات حقوق و دستمزد و همچنین مزایا، به شما کمک می‌کند تا در هنگام ورود به عرصه کار از حق‌وحقوق خودآگاهی داشته باشید و بتوانید آن‌ها را در قرارداد استخدام خود بگنجانید یا به طور کلی از آن آگاه شوید. در این متن به توضیحاتی در مورد کسورات حقوق و دستمزد و دلایل آن خواهیم پرداخت و به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
حقوق خالص و حقوق ناخالص
در ابتدا بایستی تفاوت بین حقوق و دستمزد را بدانید. دستمزد برای کارگران است و برای هر ساعت کارکرد آن را دریافت می‌کنند. اما حقوق به‌صورت ماهیانه و اول هر ماه به‌حساب پرسنل واریز می‌گردد. همچنین حقوق پایه یک مبلغ مشخص است و میزان واریزی در هر ماه به یک مقدار می‌باشد. منظور از حقوق ناخالص، مجموع مزایا و حقوق پایه که برای یک شخص در نظر گرفته‌شده است می‌باشد. حقوق خالص که در اصل حقوق و مبلغی است که در اختیار شخص قرار می‌گیرد همان حقوق ناخالصی است که کسورات از آن مبلغ کسر گردیده است. در ادامه به توضیح کسورات حقوق خواهیم پرداخت.
کسورات چیست؟
کسورات در حقیقت مبلغی است که از حقوق یا مزایای کارگر و پرسنل کم می‌شود. این مبلغ بنا بر یک توافق دو طرفه بین کارفرما و کارگر تعیین می‌شود. البته قانون نیز در برخی موارد کسورات حقوق را مشخص کرده است. به طور کلی کسورات حقوق برای بیمه کارگر، مالیات بر حقوق و مالیات بر مزایا، مساعده، وام و کسورات صندوق اجرا صرف می‌شود. در ادامه در این مورد بیشتر توضیح خواهیم داد.
بیشتر بخوانید: مالیات حقوق در سال ۹۹
کسورات مزایا
مزایا مبلغی است که علاوه بر حقوق پایه، به کارگر و پرسنل پرداخت می‌گردد. این مزایا برای عواملی مانند اضافه‌کاری، پاداش و سود حاصل از کار پرداخت می‌شود. میزان یا مستمر پرداخت شدن مزایا به عوامل مختلفی مربوط می‌شود. پس از مشخص شدن مبلغ مزایا و همچنین حقوق پایه، مقدار کسورات مشخص‌شده از آن‌ها کم می‌شود و حقوق خالص فرد مشخص می‌گردد.
کسورات صندوق اجرا
مبالغی که بر اساس قانون بایستی از حقوق کارگر کم شود و توسط فرد کارفرما به حسابی به نام صندوق اجرا واریز شود، در این دسته قرار می‌گیرد. مقدار این مبالغ توسط حکم دادگاه یا مراجع قضایی تعیین می‌گردد. بنا بر مبلغی که در نظر گرفته می‌شود هر ماه مقدار مشخصی از حقوق فرد کسر می‌گردد و قسط‌بندی می‌شود. مواردی که در طی آن قانون به کارفرما حکم می‌کند که کسورات حقوق انجام بدهد شامل موارد زیر می‌شود:
1) اگر کارگر و پرسنل به شخصی بدهی داشته باشد و این مبلغ را به او نپردازد و فرد طلب کار به دادگاه شکایت کند، دادگاه برای وصول طلب حکم می‌دهد که مبلغ از حقوق کارگر کسر گردد. در صورت زیاد‌تر بودن بدهی از حقوق ماهیانه این مقدار بدهی قسط‌بندی می‌شود و تا اتمام بدهی هرماه مبلغی از حقوق کارگر و پرسنل کسر می‌گردد.
2) اگر کارگر و پرسنل به کارفرما خسارت وارد کند و کارفرما شکایتی به دادگاه ارائه دهد، برای جبران خسارت دادگاه حکم می‌دهد که کسورات حقوق صورت گیرد. البته درصورتی‌که مبلغ خسارت بیشتر ازیک‌سوم حقوق کارگر باشد، این مبلغ به‌صورت اقساطی از حقوقش کسر می‌گردد و تا اتمام مبلغ خسارت این کسورات حقوق صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: مالیات حقوق 1401
کسورات حقوق به‌صورت توافقی
در برخی مواقع بین کارفرما و کارگر یک توافق و قرارداد صورت می‌گیرد که از دستمزد کارگر مبلغی کسر گردد. از علل این توافق به‌طور عمده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1) اگر کارگر از شرکت و کارفرما وام مسکن یا وام‌های ضروری دیگر دریافت کرده باشد، برای باز پس دادن مبلغ، کسورات حقوق بنا بر توافق صورت می‌گیرد. مقدار کسر مبلغ بنا بر توافقی خواهد بود که طرفین با یکدیگر می‌کنند و مبلغ مشخصی در این باره وجود ندارد.
2) درصورتی‌که کارگر بدهی به شرکت داشته باشد، هر ماه بنا بر توافق بین طرفین، مقداری برای کسورات حقوق از مبلغ دستمزد شخص کسر می‌گردد تا مبلغ بدهی تسویه شود.
3) در صورت دریافت مساعده از کارفرما برای باز پس گرفتن مبلغ هر ماه کسورات حقوق صورت می‌گیرد؛ به این صورت که اگر در اواسط ماه مساعده دریافت گردد، در اول ماه بعد این مبلغ از حقوق فرد کسر می‌گردد.
4) چنانچه قبل از انجام کاری توسط کارگر حقوق توسط او دریافت شود، یعنی پیش‌پرداخت گردد، در زمان پرداخت حقوق‌ها نیز کسورات دستمزد صورت می‌گیرد. این بدان معنا است که در مواردی بیعانه به‌طرف مقابل پرداخت می‌شود تا کاری را شروع کند. در آخر کار و پس از انجام کار مربوطه مبلغ بیعانه از حقوق و دستمزد کسر می‌گردد.
5) درصورتی‌که به‌صورت اشتباهی مبلغی برای کارگر و پرسنل واریز شود، این مبلغ از حقوق آن شخص کسر می‌گردد. در مواردی ممکن است به‌طور اشتباهی مبلغی اضافه بر حقوق پایه و مزایا برای پرسنل واریز گردد که در این صورت این مبلغ از حقوق او کسر می‌گردد.
لازم به توضیح است که تفاوت مساعده و پیش‌پرداخت حقوق در این است که در مساعده هنگامی‌که کارگر زودتر از موعد پرداخت حقوق، به مبلغی نیاز داشته باشد از کارفرما این مبلغ را دریافت می‌کند و در زمان پرداخت از حقوق کارگر کسر می‌گردد؛ اما در پیش‌پرداخت قبل از انجام کار مبلغ پرداخت می‌گردد که بعد از اتمام کار کسورات حقوق صورت می‌گیرد.
بیمه سهم کارگر چیست؟
کارگر در صورت پرداخت سهم بیمه خود از خدماتی مانند بیمه‌های درمان و حوادث، دریافت مستمری پس از مرگ و بازنشستگی و همچنین ازکارافتادگی برخوردار می‌گردد. کسورات حقوق در بیمه به این صورت است که 7 درصد از بیمه سهم کارگر می‌باشد که از حقوق او کسر می‌گردد و مبلغ کسر شده به حساب بیمه تأمین اجتماعی واریز می‌گردد. کسورات حقوق برای بیمه شخص در هر ماه به یک مقدار مشخص است و تغییر نمی‌کند. 23 درصد از حق بیمه نیز سهم کارفرما است که 20 درصد آن شامل حق بیمه تأمین اجتماعی و 3 درصد باقی‌مانده برای حق بیمه بیکاری لحاظ می‌گردد.
مالیات حقوق
یکی از مواردی که جزو کسورات حقوق به‌حساب می‌آید مالیات بر حقوق است. محاسبه مقدار کسورات حقوق برای مالیات، بر عهده کارفرما است. کارفرما پس از بررسی معافیت‌های مالیاتی مبلغ باقی‌مانده را که سهم کارگر است، از حقوق او کسر می‌کند و این مبلغ کسر شده را به‌حساب اداره مالیات واریز می‌نماید. بررسی عواملی که موجب معافیت در پرداخت مالیات می‌شود، پیش از کسورات حقوق الزامی است تا مبلغ نهایی درست مشخص شود.
بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین
مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو یک سیستم تحت وب و آنلاین است که شامل خدماتی از جمله سیستم حضور و غیاب، حقوق و دستمزد، تنخواه گردان و حسابداری آنلاین می‌شود. آنلاین بودن خدمات فینتو باعث می شود تا کاربران علاوه بر امکان دسترسی آسان از هر مکان و در هر زمان، هزینه های کمتری نسبت به سیستم های قدیمی بپردازند.
با نرم‌افزار حسابداری آنلاین فینتو، شما به راحتی می‌توانید با نرم‌افزارهای پیچیده خداحافظی کنید و مدیریت تمام نیازهای کسب و کار خود را با یک راه حل حسابداری ساده انجام دهید. فینتو به عنوان نرم‌افزار مبتنی بر ابر، مزایای بیشماری دارد که برای آگاهی بیشتر می توانید به صفحه زیر مراجعه کنید.
