افراد برای امرارمعاش خود نیازمند داشتن پول و مادیات هستند. لذا میتوانند با انجام فعالیتهای اقتصادی و دریافت حقوق و دستمزد برای کار خود، بهراحتی امرارمعاش نمایند. لازم به ذکر است که فعالیتهای متفاوتی برای دریافت حقوق موجود میباشند؛ مشاغل آزاد، مشاغل اداری و مشاغل کاذب ازجمله فعالیتهایی است که افراد میتوانند با انجام آن به درآمدزایی برسند. ما در این متن سعی بر آن داریم، تا چگونگی دریافت حقوق و دستمزد و موضوعات پیرامون آن را موردبررسی قرار دهیم. چنانچه به این مباحث علاقهمند باشید، ما را تا پایان متن همراهی نمایید.
حقوق و دستمزد
در متن مقدمه به این موضوع اشاره شد که افراد برای امرارمعاش به فعالیتهای اقتصادی میپردازند تا با دریافت حقوق و دستمزد زندگی خود را اداره نمایند. درواقع حقوق و یا دستمزدی که افراد دریافت مینمایند متناسب با فعالیت اقتصادی که صورت میدهند، متفاوت میباشد. حقوق یک فرد با توجه به نوع کار آن فرد، میزان تحصیلات و پستی که او در آن فعالیت مینماید، متفاوت میباشد. بهطور مثال حقوق و دستمزد رئیس یک اداره در مقایسه با یک کارمند ساده متفاوت میباشد. گفتنی است برای محاسبه حقوق افرادی که در یک بنگاه اقتصادی و یا یک اداره فعالیت مینمایند، روشهای متفاوتی موجود میباشد. در یک اداره بخش حسابداری و مالی حوزه مهمی برای مشخص نمودن حقوق افراد میباشد.
انواع نمونههای حقوق و دستمزد
همانطور که گفته شد، حقوق و دستمزد برای فعالیتهای مختلفی به افراد داده میشود و نوع فعالیتی که افراد صورت میدهند، در مقدار حقوق و دستمزد افراد تأثیر گذار میباشد. بهطور مثال افرای که در یکاداره دولتی مشغول بهکار هستند دارای یک حقوق و دستمزد مشخص میباشند و با توجه به نوع پست و فعالیتی که صورت میدهند، حقوق ثابت دریافت میکنند. دراینباره میتوان به افرادی که بهصورت ساعتی حقوق و دستمزد دریافت مینمایند اشاره کرد. بهطور مثال استادان و معلمانی هستند که بهصورت ساعتی حقوق میگیرند. بهجز واحدها و ادارات دولتی، شرکتها و بنگاههای اقتصادی فراوانی هستند، که با استخدام افراد با توجه به نوع فعالیتی که درآنواحد صورت میدهند، حقوقی را به آنها اختصاص میدهند.
حقوق پایه، افزایش حقوق و سایر دریافتیها
افرادی که در یک بنگاه اقتصادی خصوصی و یا یک اداره دولتی استخدام میشوند، با توجه به نوع پستی که در آن استخدامشدهاند حقوق دریافت مینمایند. گفتنی است در ابتدا افراد با یک حقوق پایه شروع بهکار خواهند کرد، سپس بعد از گذشت مدتزمانی این حقوق با توجه به نوع فعالیت افراد و لیاقتی که از خود نشان میدهند قابل ارتقاء میباشد. لازم به ذکر است که حقوق افراد با توجه به قانون کار هرساله میزانی افزایش خواهد داشت. این میزان از حقوق با توجه به داشتن همسر و فرزند (حق عائلهمندی) قابلافزایش میباشد. افراد با انجام اضافهکاری میتوانند، حقوق خود را افزایش دهند. گفتنی است حقوقی که به اضافهکاری تعلق میگیرد، بهصورت ساعتی میباشد و با توجه به اینکه خارج از ساعات کار است مبلغ قابلتوجهی میباشد.
چه بخشهایی بر حقوق و دستمزد افراد نظارت مینمایند
برای پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان یک دایره حقوقی موجود میباشد، که بر پرداخت حقوق افراد نظارت مینماید. اولین بخشی که بر پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان نظارت میکنند، بخش کارگزینی است. این واحد بر چگونگی استخدام افراد، پایه حقوق و سایر بخشهایی که به حقوق افراد مربوط میباشد، نظارت مینماید. از دیگر بخشهایی که بر پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان نظارت دارد، بخش ثبت ورود و خروج کارمندان است. این واحد نیز با توجه به بررسی میزان حضور افراد در محل کار و مرخصیهایی که افراد اخذ نمودهاند بر میزان حقوق تأثیرگذار هستند. آخرین و مهمترین بخش از این دایره که بر حقوق و دستمزد افراد نظارت دارد، بخش حسابداری میباشد. در این بخش با توجه به دریافت اطلاعات لازم از دو بخش قبلی، میزان حقوق افراد محاسبه میشود و به آنها پرداخت میگردد.
چگونگی محاسبه حقوق و دستمزد
برای پرداخت حقوق و دستمزد افراد یک سری از فرمولها وجود دارد، که با استفاده از آنها میزان حقوق افراد مشخص میشود.
در اولین مرحله ساعات کاری افراد مشخص میشود. با توجه به قانون کار، کارمندان در هفته حداقل به مدت 44 ساعت (7 ساعت و 20 دقیقه در 6 روز) باید کار کنند. بعد از مشخص شدن زمان کاری و تطبیق آن با میزان کاری که افراد انجام میدهند، مقدار دریافتی افراد مشخص میشود. این میزان تحت تأثیر اضافهکاری و یا غیبتهای غیرموجه میتواند متفاوت باشد. لازم به ذکر است فرمول محاسبه حقوق ماهیانه و دستمزد در شرکتها و بنگاههای اقتصادی بهشدت رعایت میشود.
بعد از محاسبات حقوق و دستمزد چه مقادیری کسر و یا اضافه میشود؟
همانطور که در متون بالا به آن اشاره شد، بعد از مشخص شدن میزان حقوق و دستمزد افراد، بخشهایی مانند، حق اولاً و حق همسر به حقوق افراد اختصاص داده میشود و با توجه به میزانی که افراد در آن ماه اضافهکاری داشتهاند مشخص میشود و در فیش حقوق درج میگردد و به افراد تعلق میگیرد. اما یکسری از کسورات در زمان پرداخت به افراد تعلق میگیرد. از این کسورات که در زمان پرداخت حقوق و دستمزد شامل حال افراد میشود، میتوان به بیمه افراد، مالیاتهای مختلف، اقساط وامهای دریافت شده از اداره، مساعدهها و پیشپرداختها اشاره کرد. لازم به ذکر است تمامی این موارد جزءبهجزء در فیش حقوق افراد ذکر خواهد شد.
جمعبندی پایانی در مورد حقوق و دستمزد
در کل میتوان گفت دریافت حقوق و دستمزد طبق یک روند هدفمند و از پیش تعیینشده در ادارات دولتی و شرکتهای خصوصی به افراد تعلق میگیرد. بخش حسابداری یک واحد کاری در هر شرکت و یا ارگان است، که درواقع مهمترین قسمت آن میباشد؛ زیرا علاوه بر اینکه بر درآمدها و فعالیتهای اقتصادی که مهمترین هدف شرکتها و ادارات میباشد نظارت دارد، بر حقوق کارمندان نیز نظارت دارد.