مالیات بر ارزش افزوده و همینطور ارسال اظهارنامه ارزش افزوده از مهم ترین موضوعات مالیاتی است که همیشه و تقریبا در انتهای هر فصل، اغلب مودیان مالیاتی با آن سر و کار دارند. در این مقاله قصد داریم تا به آموزش کامل ارزش افزوده و همینطور استعلام ارزش افزوده بپردازیم تا هر آنچه را که لازم است درباره ارزش افزوده بدانید یک بار برای همیشه یاد بگیرید.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات غیر مستقیم است که قانون آن را این گونه تعریف کرده است: “تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین”
همانطور که میدانید در مالیات های غیر مستقیم پرداخت کننده مبلغ مالیات بر ارزش افزوده خریدار آن کالا یا خدمات است و دریافت کننده اداره مالیات. فروشندگان کالا و خدمات واسطه هایی هستند که مبلغ ارزش افزوده را از خریدار دریافت و به مالیات پرداخت میکنند.
ارزش افزوده چیست؟
ارزش افزوده به تفاوت ارزش کالا یا خدمات در زمان تولید با زمان عرضه یا فروش گفته میشود. بیایید با ذکر یک مثال موضوع را شفاف تر کنیم. اگر تصور کنیم هزینه تولید یک خودکار 500 تومان و قیمت فروش آن به خریدار 2500 است، به 1500 تومان تفاوت بین قیمت تولید و قیمت فروش ارزش افزوده گفته میشود که در واقع ارزشی است که در طی پروسه تولید کالا به محصول، به آن اضافه شده است.
“بیشتر بخوانید: سامانه مودیان چیست؟ آموزش کامل سامانه مودیان“
نرخ مالیات بر ارزش افزوده چقدر است؟
نرخ مالیات بر ارزش افزوده هر سال توسط سازمان مالیات اعلام و ابلاغ میشود. نرخ مالیات بر ارزش افزوده سال 1402 برای اغلب کالاها 9% است (به جز 13 کالای اساسی که مالیات کمتری دارند و کالاهای مضر مانند نوشابه و سیگار که نرخ مالیات بالاتری دارند). تا سال
1400 مالیات بر ارزش افزوده از دو بخش مالیات و عوارض تشکیل میشد اما از سال 1400 به بعد دیگر مالیات و عوارض به صورت تفکیکی نیستند و به صورت یک رقم واحد اعلام میشوند. در زیر جدول نرخ مالیات بر ارزش افزوده را با هم میبینیم:
| ضریب مالیات بر ارزش افزوده | ضریب مالیات | ضریب عوارض | سال |
| 6% | 3.6% | 2.4% | 92 |
| 8% | 5.3% | 2.7% | 93 |
| 9% | 6% | 3% | 94 |
| 9% | 6% | 3% | 95 |
| 9% | 6% | 3% | 96 |
| 9% | 6% | 3% | 97 |
| 9% | 6% | 3% | 98 |
| 9% | 6% | 3% | 99 |
| 9% | 6% | — | 1400 |
| 9% | 6% | — | 1401 |
انواع مالیات بر ارزش افزوده :
مالیات بر ارزش افزوده مصرفی: در این نوع از مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر کالاها و خدمات مصرفی اعمال میشود. از آنجایی که در این نوع از مالیات بر ارزش افزوده شامل سرمایه گذاری نمیشود، سرمایه گذاران را ترغیب به سرمایه گذاری می کند و برای اقتصاد کشور مناسب تر است.
مالیات بر ارزش افزوده تولیدی: این نوع از مالیات بر ارزش افزوده هم برای کالاهای مصرفی و هم برای کالاهای سرمایه ای است. اما از آنجایی که اعمال مالیات بر ارزش افزوده بر کالاهای سرمایه ای باعث کاهش علاقه مندی سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در بخش های مختلف می شود، دولت ها از اعمال آن خودداری میکنند.
مالیات بر ارزش افزوده درآمدی: این نوع از مالیات به فروش خالص کالا و خدمات و سرمایه گزاری خالص پس از کسر استهلاک تعلق میگیرد.
نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده:
روش تفریقی مستقیم:
- ما به التفاوت مبلغ خرید و فروش را به دست می آوریم
- عدد به دست آمده را در نرخ مالیات سال مورد نظر ضرب میکنیم
(مبلغ خرید کالا یا خدمات – مبلغ فروش کالا یا خدمات) * نرخ مالیات بر ارزش افزوده سال مورد نظر= مالیات بر ارزش افزوده
روش تفریقی غیر مستقیم( حسابی یا اعتباری):
در این روش که روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در ایران است تولید کننده هنگام خرید مواد اولیه باید مبلغ ارزش افزوده آن را به فروشنده مواد اولیه پرداخت کند و هنگام فروش محصول خود نیز، مبلغ مالیات بر ارزش افزوده را از خریدار دریافت و به اداره مالیات پرداخت کنند. به این روش به این دلیل روش حسابی گفته میشود که برای اثبات پرداخت این مالیات باید به اداره مالیات، صورتحساب ارائه شود.
مالیات بر ارزش افزوده خرید – مالیات بر ارزش افزوده فروش= مالیات بر ارزش افزوده
در گذشته (تا سال 1400) که مالیات ارزش افزوده از دو بخش تفکیکی مالیات و عوارض تشکیل میشد، فرمول بالا به شکل زیر نوشته میشد:
مالیات و عوارض خرید – مالیات و عوارض فروش = مالیات بر ارزش افزوده
اما همانطور که میدانید اکنون مالیات بر ارزش افزوده تک نرخی است و دیگر متشکل از دو بخش مالیات و عوارض نیست.
مثال:
برای درک بهتر موضوع بیایید این مثال را باهم مرور کنیم:
- تصور کنید که تولید کننده صندلی مواد اولیه را با قیمت 500 هزارتومان خریداری کرده است. نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال 1402 برابر با 9% است. بنابراین او با احتساب مالیات بر ارزش افزوده که مساوی میشود با رقم 45 هزارتومان، 445 هزارتومان برای خرید مواد اولیه پرداخت کرده است.
- حال او قرار است که پس از تولید این صندلی را به قیمت 1.500.000 هزارتومان بفروشد. مالیات بر ارزش افزوده این صندلی در این حالت برابر میشود با 135.000 تومان. یعنی فروشنده مجموعا 1.635.000 تومان از خریدار دریافت میکند.
- در این حالت برای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده برای این صندلی لازم است مبلغ ارزش افزوده ای که تولید کننده هنگام خرید مواد اولیه پرداخت کرده است (45 هزارتومان) و مبلغ ارزش افزوده ای که هنگام فروش صندلی از خریدار دریافت کرده (135 هزارتومان) از هم کسر کنیم که برابر میشود با 90 هزارتومان.
آموزش استعلام ارزش افزوده:
برای دریافت استعلام وضعیت اظهارنامه های خود باید مراحل زیر را طی کنید:
- به سامانه https://evat.ir/ مراجعه و مطابق با تصویر شماره 1 بر روی ” بررسی ثبت نام مودیان مالیات بر ارزش افزوده” (تصویر 1)
- در پنجره جدید لازم است که ابتدا یکی از اطلاعات خواسته شده (مانند شناسه ملی یا کد اقتصادی) خود را وارد کنید و پس از وارد کردن کد امنیتی خواسته شده، بر روی دکمه “آغاز جستجو” کلیک کنید. توجه داشته باشید که تنها لازم است که یکی از اطلاعات خواسته شده را وارد کنید و نیازی به پر کردن تمام اطلاعات نیست. به طور مثال ما در این آموزش فقط از کد اقتصادی جدید استفاده کرده ایم.(تصویر شماره 2)
- پس از آن و در پایین صفحه، جدول جدیدی را مشاهده میکنید که شامل اطلاعات هویتی و مالی مالیات شما است. مطابق با تصویر شماره 3 بر روی گزینه “مشاهده سابقه ثبت نام” کلید کنید. جدول جدیدی که در انتهای صفحه ظاهر شده است نشان دهنده وضعیت اظهارنامه های شما و تاریخ ثبت اظهارنامه ها است(تصویر شماره 3)
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده:
مهلت قانونی ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در انتهای هر فصل (سه ماه یک بار) است. در انتهای هر فصل مودیان مالیاتی به مدت 15 روز فرصت تا مالیات بر ارزش افزوده خود را ثبت و پس از صدور قبض مالیاتی، نسبت به پرداخت آن اقدام کنند.
چه مشاغلی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند؟
در یک مقاله جداگانه به توضیح کامل مشاغل و اصنافی که مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند پرداخته ایم و لینک دانلود مشاغل و اصناف مشمول و معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را برای شما آماده کرده ایم که پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید:
نرخ و لیست مشاغل مشمول و معاف از مالیات بر ارزش افزوده + جدول دانلود
جریمه عدم ارسال اظهارنامه ارزش افزوده مالیات چیست؟
مودیان مالیاتی مالیات بر ارزش افزوده به دلایل زیر ممکن است مشمول جریمه مالیاتی شوند:
- عدم ثبت نام به موقع در سامانه مالیات
- عدم ارسال اظهارنامه
- وارد کردن اشتباه مبالغ کالا و خدمات در صورتحساب های رسمی که کد اقتصادی دارند
- ارائه نکردن دفتر یا دفاتر پلمپ قانونی
- عدم صدور صورتحساب کالا یا خدمات برای خریدار
- عدم ثبت یا تکمیل اطلاعات صورتحساب قانونی
“بیشتر بخوانید: جرایم سامانه مودیان چیست؟ شرایط بخشودگی و تقسیط“
ارسال اظهارنامه ارزش افزوده برای کسانی که فعالیت ندارند:
نکته بسیار مهمی که خوب است بدانید این است که همه مودیان مالیاتی (هم اشخاص حقیقی و هم حقوقی ) در صورتی که مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده باشند، حتی در صورت عدم فعالیت نیز لازم است که اظهارنامه ارزش خود را سفید به همراه مدارک و مستنداتی که نشان دهنده عدم فعالیت آن ها است در موعد مقرر شده ارسال کنند.
ارسال رایگان صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان
همانطور که میدانید موضوع مالبات و ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان به یکی از مهم ترین امور مالی هر کسب و کاری تبدیل شده زیرا عدم ارسال صورتحساب الکترونیکی عواقب مالی جبران ناپذیر و جریمه مالیاتی به همراه خواهد داشت. نرم افزار حسابداری فینتو این امکان را برای تمامی کاربران خود فراهم کرده است که بتوانند بدون پرداخت هزینه های اضافی یا کمک گرفتن از شرکت های معتمد، صورتحساب الکترونیکی خود را به صورت کاملا رایگان به سامانه مودیان ارسال کنند. در صورتی که از کاربران فنتو نیستید خوب است بدانید که نرم افزار حسابداری فینتو 15 روز مهلت تست کاملا رایگان دارد و شما میتوانید همین حالا و با کلیک بر روی تصویر زیر علاوه بر ارسال صورتحساب الکترونیکی، رسیدگی به تمام امور مالی و حسابداری خود را با فینتو آغاز کنید.
