کار متناوب چیست؟ کار متناوب در قانون کار و مشاغل سخت

کار متناوب از جمله روش های کار است که قوانین مخصوص به خود را دارد و در بسیاری از مواقع نیز با نوبت کاری اشتباه گرفته میشود. اما باید بدانید که کار متناوب به عنوان شاخه ای مجزا از انواع کار، قوانین و شرایط مخصوص به خود را در قانون کار دارد که امروز به صفر تا صد آن می پردازیم

 

 

 

کار متناوب چیست

کار متناوب به کاری گفته میشود که در ساعت های مختلفی از شبانه روز انجام میشود و در فاصله بین ساعت های انجام کار، حضور کارگر در کارگاه اجباری نیست. ماده 54 قانون کار، کار متناوب را اینگونه تعریف میکند: کار متناوب کاری است که نوعاً در ساعات متوالی انجام نمی‌یابد بلکه در ساعات معینی از شبانه روز صورت می‌گیرد.

 

 

قانون کار متناوب

ساعت کاری کار متناوب و فاصله زمانی بین ساعت های انجام کارگر باید با توافق کارفرما و کارگر تعیین شود. اما مطابق با تبصره ماده 54 قانون کار، مجموع ساعت های کار، فواصل تناوب و اضافه کاری کارگرانی که به کار متناوب مشغول هستند نباید بیشتر از 15 ساعت در هر شبانه روز باشد.

به طور مثال اگر ساعت شروع کار برای کارگری که کار متناوب دارد 8 صبح باشد، مجموع اضافه کاری، کار عادی و فواصل بین ساعت های کار او نباید بیشتر از 11 شب طول بکشد.

 

بیشتر بخوانید: حق بیمه تامین اجتماعی 1403 + نکات مهم

 

کار متوالی چیست

منظور از کار متوالی کاری است که به صورت مستمر  انجام میشود. به طور مثال شخصی که یک سال در یک شرکت مشغول به کار بوده است و از 8 صبح تا 5 بعدازظهر در آن جا کار میکرده است. کار متوالی ماهیت مستمر دارد.

 

 

تفاوت کار متوالی و کار متناوب

کار متناوب بر خلاف کار متوالی در ساعات متوالی و مستمر انجام نمیشود. به طور مثال نانوایی ها یا قنادی ها ممکن است چند ساعت از روز را کار کنند و چند ساعت بعد را تعطیل باشند و مجددا غروب برای چند ساعت فعالیت کنند. همانطور که در بالا نیز توضیح دادیم، بر خلاف کار متوالی که طی 8 ساعت به صورت پشت سر هم انجام میشود، در کار متناوب کارگر میتواند طی یک بازه زمانی 15 ساعته، در ساعت های زمانی پراکنده مطابق با عرف کارگاه و توافق با کارفرما کار کند و ساعت های غیر کاری را در کارگاه نباشد یا  بیکار باشد.

 

تفاوت نوبت کاری و کار متناوب

همانطور که پیش تر در مقاله نوبت کاری چیست توضیح داده ایم، نوبت کاری به کاری گفته میشود که به صورت چرخشی در شیفت های مختلف (صبح و عصر و شب) اتفاق بیفتد. در نوبت کاری شخص در ساعت هایی که شیفت او است به کار متوالی و مستمر مشغول است. اما در کار متناوب شیفت تعریف نمیشود بلکه ساعات حضور کارگر در کارگاه به توافق میان کارگر و کارفرما و عرف کارگاه بستگی دارد و صرفا لازم است که مجموع ساعت کار متناوب، استراحت و اضافه کاری طی بازه زمانی 15 ساعته صورت بگیرد.

 

 

سختی کار متناوب چیست؟

سختی کار متناوب به شرایطی گفته میشود که کارگر نه به صورت دائم، بلکه به صورت موقت در موقعیت کاری دارای سختی کار قرار داشته است. در این حالت کارگر بابت ساعت هایی که به سختی کار مشغول کار بوده است، مشمول دریافت سختی کار به همراه مزدی عادی است.

 

بازنشستگی سختی کار متناوب

مطابق با قانون تامین اجتماعی اگر کارگر 20 سال به صورت متوالی یا 25 سال  به صورت متناوب در مشاغل سخت یا زیان آور مشغول به کار باشد، بدون شرایط سنی میتواند نسبت به بازنشستگی اقدام کند. 

در این بین مواردی وجود دارد که از منظر بیمه تامین اجتماعی سابقه بیمه فرد را از کار متوالی به کار متناوب تغییر میدهد. در ادامه این موارد را باهم میخوانیم.

 

چه مواردی کار سخت متوالی را به کار متناوب تبدیل میکند؟

اگر شخصی که دارای کار سخت متوالی است یکی از موارد زیر را در سابقه اش داشته باشد، از نظر سابقه تامین اجتماعی، سابقه او در حکم کار متناوب تلقی میشود و باعث میشود و در واقع این شخص به جای 20 سال با 25 سال سابقه بازنشسته خواهد شد. مواردی که کار متوالی را به کار متناوب تبدیل میکنند شامل موارد زیر است:

•       استفاده از مرخصی بدون حقوق بیشتر از دو ماه و به هر دلیلی(مرخصی بدون حقوق باید با توافق کتبی کارفرما و مطابق با ماده 72 قانون کار انجام شود)
•       مشغول شدن در مشاغل عادی به مدت بیشتر از یک ماه
•       مشغول شدن در مشاغل حرف و آزاد به مدت بیشتر از یک ماه
•       بیکاری بدون دریافت بیمه بیکاری برای بیش از دو ماه
•       بیمه اختیاری بیش از یک ماه

نکته بسیار مهم: از سال 1393 به بعد در صورتی که شخص به مدت 20 سال در مشاغل سخت و زیان آور سابقه داشته باشد، وجود هر یک از موارد بالا تا سقف 1 سال، توالی کار او را به هم نمیزند.

 

در بالا معنی کار متناوب در قانون کار و همچنین سختی کار متناوب در تامین اجتماعی را باهم شرایط بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور با سابقه کار متوالی و کار مستمر را یاد گرفتیم. با استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد میتوانید میزان کارکرد پرسنل را مشاهده کنید و فیش حقوقی تهیه و چاپ کنید. پرسنل نیز امکان مشاهده و پرینت فیش حقوقی خود را خواهند داشت. همچنین با فینتو میتوانید انواع عوامل دلخواه، اضافات و کسورات را تعریف و دیسکت بیمه و مالیات تهیه کنید. این ها بخشی از نرم افزار حقوق و دستمزد فینتو است و با کلیک بر تصویر زیر میتوانید به مدت 30 روز به طور رایگان از تمام امکانات نرم افزار فینتو استفاده کنید: