ترازنامه مالیاتی چیست؟

در این پست قصد داریم بیان کنیم که چگونه تهیه ترازنامه های مالیاتی به رونق کسب و کارتان منجر می شود . در ابتدا تعریفی از ترازنامه  ارائه می دهیم.

ترازنامه چیست؟

ترازنامه یا صورت وضعیت مالی، بیانگر صورت دارایی ها، بدهی ها، حقوق صاحبان سهام یک شرکت در تاریخ خاص (مثلا انتهای سال مالی) است. با ترازنامه متوجه دارایی ها در مقابل بدهی ها و حقوق صاحبان سهام  می شویم و مارا درباره تهعدات شرکت در مقابل بستانکاران و حقوق مالکان آشنا می کند.در واقع ترازنامه کمکی به تخمین تهعدات زمان بندی شده شرکت می کند.
ترازنامه یک اظهارنامه دو ستونه از اقلام است که هر ستون با ستون دیگر باید تراز باشد . ستون اول لیست دارایی ها ست ، ستون دوم حاصل جمع لیست بدهی ها و حقوق صاحبان سهام در کسب و کار است.

حقوق صاحبان سهام + بدهی = دارایی

در واقع ترازنامه به زبان ساده بیان می کند که یک موسسه چه میزان دارایی دارد.
 

ترازنامه ها چگونه به شما کمک می کنند تا ببینید چقدر سرمایه گذاری در کسب و کار شما با ارزش است؟

ترازنامه ها به شما کمک می کنند تا ببینید چقدر سرمایه گذاری در کسب و کار شما باارزش است. معادله زیر در این امر شما را کمک می کند:

بدهی – دارایی = حقوق صاحبان سهام

 

طبقه بندی اقلام در ترازنامه ها چگونه است؟

ترازنامه ها معمولا در پایان یک دوره مالی تهیه می گردد و اقلام به گونه ای گروه بندی می شوند که در هر گروه اجزای متناظر با آن گروه حضور داشته باشند و روابط بین آن ها مشخص باشد سه گروه عمده شامل دارایی ها ، بدهی ها و حقوق صاحبان سرمایه  هستند.این سه بخش در ترازنامه ها این ایده را به سرمایه گذاران می دهد که چه دارایی ها و بدهی هایی دارد و صاحبان شرکت ها چه مقدار سرمایه گذاری کرده اند.

دارایی ها:

دارایی ها در ترازنامه شامل همه اموال و پول نقدی است که شرکت در اختیار دارد.
معمولا دارایی ها در ترازنامه به دو دسته تقسیم می شوند :
دارایی های جاری شامل :
پول نقد : عبارت است از پول های موجود در حساب های جاری و پس انداز و هر نوع سرمایه گذاری کوتاه مدت که می تواند به راحتی به پول نقد تبدیل شود.
اوراق بهادر : سهام، اوراق قرضه و هر اوراق دیگری که برای سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرند و به راحتی قابل معامله هستند.
فهرست موجودی : عبارت است از مواد اولیه، محصولات در حال تولید و محصولات تولید شده و آماده شده برای فروش.
پیش پرداخت : مبالغ مصرفی برای بیمه یا سایر هزینه ها که باید در عرض یک سال پرداخت شوند.
دارایی های غیر جاری شامل :
اموال مشهود : تجهیزات و ماشین آلات ، ساختمان ها و زمین ، مبلمان و وسایل
اموال نا مشهود:شامل حق مالکیت ، حق اختراع و علائم تجاری

مطلب پیشنهادی : تعریف تراز آزمایشی و نقش موثر آن در حسابداری

بدهی ها :

بدهی ها در ترازنامه عبارت است از بدهی ها و تهعدات شرکت که دارای اثر منفی بر ارزش خالص شرکت است.
معمولا بدهی ها در ترازنامه به دو دسته تقسیم می شوند :
بدهی های جاری که بدهی هایی هستند که باید در عرض یک سال پرداخت شوند شامل :
حساب های قابل پرداخت : بدهی به تامین کنندگان فروشندگان کالاها و خدمات خریداری شده توسط شرکت.
هزینه های تحقق یافته : هزینه های متحمل شده توسط کسب و کار که برای آن هیچ صورت حسابی وجود ندارد مانند دستمزد.
استقراض کوتاه مدت : مانند کارت های اعتباری – خطوط اعتباری
درآمد کسب نشده : درآمد حاصل از یک محصول یا خدمات است که هنوز تولید آن تمام نشده و به مشتری تحویل داده نشده است.
بدهی های ثابت (بلند مدت) که بدهی هایی هستند که به طور منطقی انتظار نمی رود که ظرف مدت یک سال تسویه شود شامل :
وثیقه (دررهن گذاشتن) : وام گرفتن برای خرید و یا ساخت و ساز و تهیه امکانات برای شرکت
وام : وام برای خرید وسایل نقلیه شرکت ، خرید تجهیزات و وام از سهامداران
اوراق قرضه : اسناد بدهی صادر شده توسط شرکت برای افزایش سرمایه ( این نوع بدهی برای کسب و کار های کوچک غیرمعمول است.)
 

حقوق صاحبان سهام :

این بخش از ترازنامه نشان دهنده ارزش بهره و منافع مالکان در شرکت می باشد. ارزشی که مقدار آن از کسرکردن بدهی از دارایی به دست می آید.حقوق صاحبان سهام را به سه دسته اصلی می توان تقسیم کرد:
سرمایه ای که صاحبان در ابتدا به کسب و کار تزریق می کنند.
سرمایه ای که پس از بودجه اولیه و بعدا به کسب و کار تزریق می شود. (سرمایه اضافی)
درآمد انباشته که عبارت است از درآمد کسب و کار که میان صاحبان سهام توزیع شده است اما در شرکت نگهداری می شود.
اگر حقوق صاحبان سهام مثبت باشد : به این مفهوم است که مقدار دارایی از بدهی بیشتر است.
اگر حقوق صاحبان سهام منفی باشد : به این مفهوم است که مقدار بدهی از دارایی بیشتر است و شرکت در این حالت دچار مشکل می شود.
 

چگونه ترازنامه تهیه کنیم ؟

برای تهیه ترازنامه به صورت سنتی، دو ستون برای مواردی که در بالا ذکر شد ایجاد کنید :
ستون سمت چپ برای دارایی های شما که در انتهای ستون جمع کل دارایی ها نوشته شود.
ستون سمت راست برای بدهی ها و حقوق صاحبان سهام که با هم جمع می شوند.
هنگامی که بدهی ها را با حقوق صاحبان سهام جمع کردید مقدار به دست آمده باید با مقدار کل دارایی در ستون چپ برابر باشد.
 

در تهیه و نوشتن ترازنامه حتما می بایست به نکات زیر توجه نمود :

 1) نوشتن عنوان
عنوان ترازنامه شامل سه سطر جداگانه به شکل زیر است :
نام واحد اقتصادی : شرکت مهتاب
نام گزارش یا صورت حساب مالی : ترازنامه
تاریخ گزارش : به تاریخ 9 آذر ماه 1398. ( نوشتن تاریخ دارای اهمیت زیادی است چون مبالغ مندرج در ترازنامه ، وضعیت مالی شرکت را در آن تاریخ مشخص می کند.
2 ) واحد اندازه گیری :
در حسابداری واحد اندازه گیری رویداد های مالی ، پول رایج هر کشور است که در ایران ریال است.
3) ترتیب نوشتن دارایی ها :
معمولا در ترازنامه ، دارایی ها به ترتیب قابلیت تبدیل به نقد نوشته می شوند. دارایی هایی که در جریان عادی عملیات زودتر تبدیل به نقد می شوند در ابتدا و دارایی هایی که دیرتر به نقد تبدیل می شوند یا به منظور کسب وجه نقد استفاده می شوند در ردیف های بعدی درج می گردند.
4) ترتیب نوشتن بدهی ها و سرمایه :
سرمایه بعد از نوشتن بدهی ها در ترازنامه می آید زیرا حق بستانکاران بر حق صاحب سرمایه تقدم دارد. بدهی های مختلف واحد اقتصادی به ترتیب تاریخ سررسید پرداخت در ترازنامه نوشته می شوند.
5)طرز ارائه جمع در طرفین ترازنامه:
جمع نهایی دو ستون در طرفین ترازنامه دارای خصوصیات زیر می باشند :
جمع دو طرف ترازنامه همیشه با هم مساوی باشند.
جمع دو طرف ترازنامه در یک ردیف نوشته می شوند.
زیر جمع نهایی دو خط موازی کشیده می شود.
 

فایده های اصلی ترازنامه های مالیاتی :

دارایی ها و بدهی های شرکت را می توان تخمین زد.
مبنایی برای بررسی و محاسبه بازدهی عملیاتی شرکت است.
معیاری برای ارزش یابی ساختار سرمایه یک بنگاه است.
ریسک فعالیت شرکت را می توان تا حدی تخمین زد.
ترازنامه راهکاری برای تعیین نقدینگی شرکت است.
 

محدودیت های اصلی ترازنامه های مالیاتی :

بنا به دلایل زیر مشاهده برگه ترازنامه در ابتدا حتما ما را با زیر و بم فعالیت ها و سودآوری ها و زیان های یک بنگاه در این بازه زمان آشنا نمی کند :
دارایی ها و بدهی ها که در ترازنامه مالیاتی توسط حسابداران منعکس می شوند مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی است . ارزش های واقعی و منصفانه کالا و خدمات را بیان نمی کند به عبارتی تورم در اعداد آن تاثیر گذار نیست و مبلغ دارایی ها به روز نیستند.
به عنوان مثال : اگر فرضا شرکت زمینی را در سال 1365 به قیمت 10 میلیون تومان خریداری کرده باشد این زمین در ترازنامه سال 1395 هم به ارزش 10 میلیون تومان نشان داده می شود.
قضاوت ها وتحلیل ها در تهیه اکثر اقلام گزارش شده در ترازنامه مشاهده می شود مثلا وصول حساب های دریافتنی،تخمین زده می شود.
از دیگر محدودیت های این ترازنامه های مالیاتی آن است که هر دارایی که امکان محاسبه ارزش روز واقعی آن میسر نیست را نادیده می گیرد مثل برندینگ ، مالکیت فکری
 

تفسیر ترازنامه ها :

ترازنامه مالیاتی تصویری لحظه ای از وضعیت مالی شرکت در زمانی مشخص را نمایش می دهد. ترازنامه به خودی خود نمی تواند اطلاعاتی از روند هایی را که در زمانی طولانی رخ می دهند را در اختیار شما قرار بدهد به همین علت آن را باید با ترازنامه ی دوره های گذشته در همان سازمان مقایسه کرد.همچنین می توان ترازنامه را با سایر کسب وکار های همان صنعت مقایسه کرد چرا که صنایع مختلف رویکرد های خاص خود را در مسائل مالی دارند.
 

آیا ترازنامه ها اطلاعاتی از صحت سلامت فعالیت های مالی شرکت ها هم در اختیار ما می گذارند؟

نسبت های فراوانی از جمله نسبت بدهی به سهام را می توان از ترازنامه به دست آورد که به کمک آن سرمایه گذاران می توانند از سلامت فعالیت های مالی شرکت مطلع شوند.صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد نیز اطلاعات ارزش مندی به منظور ارزیابی وضعیت مالی شرکت ها به دست می دهند.