حق بيمه وجهی است كه طبق قانون براي استفاده از مزاياى بيمه تامين اجتماعي به سازمان تامين اجتماعى پرداخت مى گردد.مجموع حق بيمه پرداختى به سازمان تأمين اجتماعى معادل ٣٠٪ حقوق و دستمزد مشمول بيمه است كه ٧٪ حق بيمه سهم كارگر است كه از حقوق و دستمزد ناخالص كارگر كسر ميشود ٢٠٪ حق بيمه سهم كارفرما و ٣٪ بيمه بيكارى سهم كارفرما است ( در مجموع ٢٣٪ حقوق دستمزد ناخالص كارگر به عنوان يكى از هزينه هاى كارفرما شناسايى و پرداخت مى گردد) و همچنين علاوه بر موارد بالا ٣٪ حق بيمه كمك دولت است كه در بودجه اعمال مى شود.
حال اگر بخواهيم حق بيمه را با توجه به خدمات تفكيك كنيم خواهيم داشت:
*حق بيمه مربوط به بازنشستگى ١٢٪
*حق بيمه مربوط به فوت قبل و بعد از بازنشستگى ٢ ٪
*حق بيمه مربوط به از كارافتادگى ٤٪
*حق بيمه مربوط به خدمات درمانى ٩٪
*حق بيمه مربوط به بيكارى ٣٪
*حق بيمه مربوط به كمك دولت در حوزه خدمات درمانى و بيمه اى ٣٪
اقلام مشمول حق بيمه در حقوق و دستمزد:
- دستمزد و حقوق ناخالص
- كارمزد و حق الزحمه
- مزاياى نقدى شامل : فوق العاده شغل و اضافه كارى و شب كارى ،نوبت كارى،خارج از مركز،سختى كار،حق خواروبار و حق مسكن
- مزاياى غير نقد مانند خوراك و پوشاك و مسكن و وسيله نقليه
- مزاياى ايام تعطيل و مرخصى استحقاقى
- پاداش هاى غير مستمر
كارفرما از تمام موارد بالا حق بيمه را كسر كرده و به اضافه سهم خود به سازمان پرداخت مي كند.
وظايف شركت ها در قبال سازمان تامين اجتماعى :
- تشكيل پرونده بيمه اى و اخذ شماره كارگاه:كارفرما ظرف مدت ١٥ روز از تاريخ تأسيس به منظور بيمه كردن كاركنان خود به شعبه بيمه تأمين اجتماعى واقع در محدوده كارگاه مراجعه كند و كد كارگاه را دريافت نمايد
- نام نويسى كاركنان و دريافت شماره بيمه آنها: كارفرما بايد كاركنان با عدم سابقه بيمه را در سازمان تأمين اجتماعى ،ثبت نام نمايد و شماره بيمه هريك را جهت ثبت در ليست بيمه حقوق دريافت كند
- تهيه ليست حقوق و دستمزد:حسابداران هر ماه براى پرداخت حق بيمه كاركنان با استفاده از ليست حقوق و دستمزد،حق بيمه را محاسبه كرده و به همراه چك به سازمان ارسال ميكند
- ارسال ليست حق بيمه:كارفرما مكلف است هر ماه ليست كارگران و كارمندان مشمول قانون تأمين اجتماعى كه در استخدام يا در اختيار دارند صرف نظر از نوع قرارداد و كار و ترتيب استخدام و نحوه پرداخت حقوق و مزايا حداكثر تا آخرين روز ماه بعد به سازمان تأمين اجتماعى ارسال نمايد
دقت شود كه در كارگاه هاى مشمول قانون معافيت حق بيمه سهم كارفرما تا ميزان پنج كارگر ،مهلت ارسال ليست بيمه حقوق تا ٢ماه خواهد بود.
جرائم در تأمين اجتماعى
- در صورتى كه كارفرما از ارسال ليست بيمه حقوق و پرداخت حق بيمه خوددارى كند ملزم به پرداخت جريمه نقدى به ميزان ده درصد جمع كل حق بيمه و بيمه بيكارى خواهد شد
- جريمه تأخير ارسال ليست بيمه حقوق و پرداخت حق بيمه به ميزان دو درصد حق بيمه ماهيانه براى هرماه تأخير درنظر گرفته ميشود
- اگر كارفرما به دليل تأخير و يا عدم ارسال ليست بيمه حقوق و يا پرداخت حق بيمه مشمول جريمه شده باشد ،قبل از صدور برگ لازم الاجرا اصل حق بيمه و بيمه بيكارى خود را پرداخت نمايد از ٤٠٪ جرائم معاف خواهد شد
- با صدور برگ لازم الاجرا معافيت ٤٠٪ جرائم لغو خواهد شد و علاوه بر آن يك بيستم بدهى به عنوان سهم اجرايى به كارگاه تعلق خواهد گرفت
دقت شود كه مطالبات سازمان تأمين اجتماعى در خصوص حق بيمه نسبت به ساير طلبكاران موسسه در اولويت است.
معافيت در پرداخت بيمه تأمين اجتماعى
- معافيت بيمه كارگران جانباز و ايثارگر:جانبازان شاغل در كارگاه هاى مشمول قانون تأمين اجتماعى با توجه به تبصره ماده ٩٩ قانون برنامه چهارم توسعه با ارائه كارت جانبازى يا گواهى هاى مربوطه در هنگام ارسال ليست بيمه حقوق مى توانند از معافيت ٧٪. حق بيمه بيمه شدگان جانباز برخوردار شوند.
- معافيت حق بيمه شاعلان صنايع دستى:كارفرمايان كارگاه هاى قالى بافى و صنايع دستى شناسه دار معاف از حق بيمه سهم كارفرمائى ٢٠٪ هستند و با ارائه كارت مهارت فنى معتبر فرد به شعبه ذى ربط از اين معافيت حق بيمه سهم كارفرما معاف شوند
- معافيت حق بيمه كارفرما در صورت استخدام معلولين :طبق قانون حمايت از معلولان،كارفرمايانى كه در كارگاه هاى خود افراد داراى معلوليت جوياى كار را استخدام كنند از پرداخت حق بيمه سهم كارفرمائى در قبال افراد داراى معلوليت معاف خواهند بود