منظور از مناقصه مفهوم لغوی این کلمه (نقص و کاستن) که در قوانین به کار رفته نیست بلکه همان چیزی است که در عرف جامعه از این مفهوم برداشت میشود.
مقصود، فرآیند معاملات بزرگ بخش دولتی است که در یک سوی آن مقرون به صرفه بودن معامله برای دستگاه دولتی خریدار با وجوهی که به مردم تعلق دارد (بیتالمال) مطرح است و از سوی دیگر فروشندگان (بخش خصوصی- مردم) صاحب حق هستند و باید بر مبنای ضوابط، بدون تبعیض و به میزان توانایی و امکانات خود بتوانند از این حق استفاده کنند.
بخش خصوصی مکلف نیست در معاملات خود برابری اجتماعی را لحاظ کند و جامعه نیز امتیاز قائل شدن برای یک خریدار و یا انجام ندادن معامله با خریدار دیگر را سوء استفاده تلقی نمی کند، بدیهی است که هر شخصی در تصمیم گیری برای اموال و دارایی خود آزاد است اما بخش دولتی همه جامعه را شامل می شود و در نتیجه دولت باید فرآیند مناقصه را به نحوی رعایت کند که حقی از بخش خصوصی ضایع نشود.
برگزاری درست این فرآیند نه تنها قیمت و کیفیت کالا و خدمات را برای بخش دولتی متناسب می کند بلکه بخش خصوصی را هم به جنب و جوش وا می دارد و فرصت خوبی را برای حضور در یک بازار بزرگ و مهم را را فراهم می کنند.
تا پایان این مقاله قصد داریم اطلاعات مختصر و مفیدی در این باره در اختیار شما قرار دهیم.
مطلب پیشنهادی: تعریف جامعی از اعتبار اسنادی و انواع آن
تعاریف و اصطلاحات مرتبط با مناقصه‌معاملات
ابتدا لازم است با تعریف مناقصه و برخی از اصطلاحات مربوط به آن آشنا شویم:
- مناقصه: فرآیندی است رقابتی برای تأمین کیفیت مورد نظر (طبق استاد مناقصه) که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه گری که کمترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد واگذار میگردد.
- مناقصهگر: شخصی حقیقی یا حقوقی است که اسناد مناقصه را دریافت و در آن شرکت می کند.
- مناقصه گذار: موسسه شامل ستاد و کلیه ی واحدهای اجرایی منطبق با تشکیلات مصوب شامل دانشگاه ها، مراکز تحقیقی، بیمارستان ها، شبکه بهداشت و درمان، مراکز بهداشتی، شعب بین الملل و غیره می باشد که هر واحد عهده دار بخشی از تولید خدمات و اجرای قسمتی از برنامه های مؤسسه است.
مشمولین قانون برگزاری مناقصه
- قوای سه گانه جمهوری اسلامی ایران
- مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی که از بودجه کل کشور استفاده می کنند
- مؤسسات عمومی، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی، شورای نگهبان قانون اساسی و شهرداری ها
- دستگاه هایی که قانون خاص دارند و از قوانین عام نیز تبعیت می کنند مثل: وزرات جهاد کشاورزی، شرکت ملی نفت، سازمان بنادر و کشتیرانی ایران و…..
ارکان اصلی مناقصه
- مناقصه گذار و مناقصه گر
- کمیسیون
- کمیته فنی-بازرگانی
- هیات رسیدگی به شکایات
- هیات ترک تشریفات
مناقصه از نظر روش دعوت مناقصهگران
- مناقصه عمومی- فراخوان از طریق آگهی عمومی- یک مرحله ای و دو مرحله ای
- مناقصه محدود- به تشخیص و مسئولیت بالاترین مقام (با ذکر ادله: دلیل فنی و بازرگانی- محدود بودن مناقصه گران صلاحیت دار- شرایط اضطراری) و ارسال گزارش و تایید بالاترین مقام از طریق ارسال دعوتنامه برای مناقصه گران صلاحیت دار (ارزیابی کیفی شده، فهرست مناقصه گران صلاحیت دار و فهرست کوتاه) یک مرحله ای و دو مرحله ای- نیازی به انشار آگهی نیست.
حتما بخوانید: حسابداری مالیات و همه چیز درباره آن
روش های مناقصه
مناقصه عمومی یا آزاد: از طریق آگهی بین مناقصه گران
- یک مرحله ای: ارزیابی شکلی و مالی و اعلام برنده و عقد قرارداد
- دو مرحله ای: ارزیابی فنی- بازرگانی توسط کمیته فنی بازرگانی و ارزیابی مالی و اعلام برنده توسط کمیسیون و عقد قرارداد
مناقصه محدود: از طریق دعوتنامه بین مناقصه گرانی که قبلا ارزیابی کیفی شده اند.
- یک مرحله ای: ارزیابی شکلی و مالی و اعلام برنده و عقد قرارداد.
- دو مرحله ای: ارزیابی فنی- بازرگانی توسط کمیته ارزیابی فنی بازرگانی و ارزیابی مالی و اعلام برنده
فرآیند برگزاری‌مناقصه
- تامین منابع مالی و پیشبینی آن
- تهیه ی نوع مناقصه در معاملات بزرگ
- تهیه اسناد مناقصه
- ارزیابی کیفی مناقصه گران توسط دستگاه اجرایی و در صورت لزوم تهیه فهرست کوتاه (حداقل تعداد مناقصه گران در این فهرست: 5 نفر در کارهای پیمانی و 3 نفر در سایر مناقصات)
- فراخوان‌مناقصه (دو تا سه نوبت در یکی از روزنامه های کثیر الانتشار کشوری یا استانی منتشر شود)
- ارزیابی پیشنهادها
- تعیین برنده و انعقاد قرارداد: مناقصه گری که مناسب ترین قیمت (تراز شده) را حائز شده باشد به عنوان برنده اول اعلام خواهد شد. برنده دوم زمانی اعلام می شود که تفاوت قیمت پیشنهادی وی با برنده اول کمتر از مبلغ تضمین باشد( چون احتمال دارد بین برنده اول و دوم تبانی شده باشد)
- مستند سازی آن
حتما بخوانید: روش تهیۀ آیین‌نامه انضباطی شرکت
در تهیه اسناد مناقصه چه چیزی نوشته می شود؟
- نام و نشانی مناقصه گزار
- نوع و مبلغ تضمین‌مناقصه
- محل، زمان و مهلت دریافت اسناد، تحویل پیشنهادها و گشایش آن ها
- مبلغ پیش پرداخت و تضمین حسن انجام کار
- مدت اعتبار پیشنهادها
- شرح کار، مشخصات فنی، استانداردها، نوع، کمیت یا کیفیت کالا یا خدمات
مناقصه در چه شرایطی لغو و تجدید می شود؟
در شرایط زیر لغو میشود:
- نیاز به کالا یا خدمات موضوع مناقصه رفع شده باشد
- تغییرات زیادی در اسناد لازم باشد به نحوی که موجب تغییر ماهیت آن شود
- پیشامدهای غیر متعارف نظیر جنگ، زلزله، سیل و….
- رای هیئت رسیدگی به شکایات
- تشخیص کمیسیون مناقصه مبنی بر تبانی بین مناقصه گران
- مناقصه گذار باید لغو این فرآیند را به همه اعلام کند
در شرایط زیر تجدید میشود
- کم بودن تعداد مناقصه گران از حد نصاب تعیین شده در اسناد آن
- امتناع نفرات اول، دوم، سوم از انعقاد قرارداد
- بالا بودن قیمت به نحوی که توجیه اقتصادی طرح متنفی شود
- باطل کردن آن توسط مراجع ذی صلاح
جمع بندی
با توجه به مفهوم و اهمیت مناقصه در حفظ حقوق دولت، ملت و بیت المال، ایجاد نظم در جامعه، سعی کردیم گزیده ای از مهم ترین نکات مربوط به برگزاری آن را در این مقاله با زبانی ساده برای شما بازگو کنیم.
یک راه حل برای مدیریت منابع انسانی :
فناوری اطلاعات به سرعت در حال تغییر است و همزمان با تغییر خود مدیریت منابع انسانی را نیز دگرگون می کند. فینتو یک نرم افزار آنلاین جهت انجام برخی امور در حوزه مدیریت منابع انسانی مانند سیستم حضور و غیاب آنلاین، سیستم حقوق و دستمزد و تنخواه گردان می باشد.با فینتو می توانید امور گفته شده را با صرف زمان و هزینه پایین انجام دهید و از آن لذت ببرید.
چطور میشه داخل مناقصات خوب شرکت کرد؟؟
و اینکه اصلا مناقصه خوب رو از کجا باید فهمید؟؟