اصول حسابداری انبار و مراحل آن

حسابداری انبار که در زبان انگلیسی با نام store accounting  شناخته می‌شود، به مجموعه‌ای از عملیات‌ها و فرآیندهای حسابداری گفته می‌شود که موجودی انبار را مشخص می‌کند.
یکی از چالش‌های شرکت‌های تجارتی، تعیین بهای موجودی انبار در مقایسه با قیمت فروش کالاست؛ چرا که یک کالای تولید شده در طول زمان شامل تغییر قیمت در بازار فروش می‌شود. پس هر شرکت در نخستین سال فعالیتش باید از یک روش اصولی حسابداری انبار تبعیت کند و در سال‌های بعد بنا به صلاحدید و با توجه به تغییر استراتژی‌های به کار گرفته شده، روش دیگری را جایگزین کند.
هدف این مقاله  آشنایی شما با اصول حسابرسی انبار، اهداف و مزایای آن می‌باشد.
قبل از هر توضیحی بهتر است بدانیم که هدف حسابداری انبار چیست و چرا اهمیت دارد؟

مطلب پیشنهادی: دانلود فایل اکسل فرمهای مورد نیاز در انبارداری

هدف حسابداری انبار چیست و چرا اهمیت دارد؟

موجودی انبار دارایی تجاری هر سازمان محسوب می‌شود و ارزیابی آن برای کسب و کارها در اندازه‌‌های مختلف بسیار مهم است. موجودی انبار از مواردیست که مستقیما با سود مالیات شرکت‌ها در ارتباط است و می‌تواند در آن‌ها تأثیر بگذارد. مدیران سازمان‌های تجاری با استفاده از اطلاعات موجودی انبار در مورد کنترل هزینه‌های نگهداری موجودی، سفارش، تامین کالا در زمان مناسب و جلوگیری از کمبود مواد اولیه تصمیم می‌گیرند و این‌جاست که بیش از هر زمان دیگری اهمیت حسابداری انبار مشخص می‌شود.
حسابداری انبار در موارد زیر تعریف می‌شود:

• دریافت و نگه‌داری و توزیع صحیح و سریع مواد، کالا و وسایل مورد نظر
• جلوگیری از ضرر و زیان گسترده واحد‌های اقتصادی با کنترل دقیق موجودی انبار و جلوگیری از ازدیاد بیش از حد موجودی
• کنترل تعداد موجودی انبار و جلوگیری از صرف هزینه بیش از حد و هدر رفت سرمایه در گردش
• کاهش و تسهیل عملیات‌های حسابداری در پی صدور قبض انبار و تسهیل پرداخت مبلغ کالا به فروشنده
• محاسبه مبلغ موجودی‌های در انبار به قیمت تمام شده انجام می‌شود و در صورت خسارت ناشی از حوادث، محاسبه خسارات با این قیمت‌ها انجام می‌شود.
• با صدور قبض انبار ( رسید جنس به انبار)، سبب تسهیل پرداخت مبلغ کالا به فروشنده و عملیات حسابداری می‌شود.
• چون میزان موجودی انبار معمولا به قیمت تمام شده در نظر گرفته می‌شود، در صورت وقوع سرقت، آتش سوزی و …، خسارت ناشی از آن و میزان ضایعات به راحتی تعیین و محاسبه می‌شود.

حتما بخوانید: کلان داده چگونه به حسابداری کمک می‌کند؟

اصول حسابداری انبار

بررسی اسناد قابل بررسی :

اولین و مهم‌ترین کاری که باید در زمینه حسابداری انبار انجام شود، شناسایی و بررسی اسناد است. اسناد مرتبط با انبار به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• اسناد خرید در حسابداری انبار
• اسناد انتقالی بین انبار
• بهای تمام شده سند تولید شده
• بهای تمام شده کالای صادره

حسابداری انبار باید برای هر کالا هنگام خروج از انبار یک قیمت نهایی تعیین کنند. قیمت خروجی از انبار بر اساس چندین روش قیمت‌گذاری مشخص می‌شود؛ که دو روش کلی زیر را شامل می‌شود…

• سیستم ارزیابی ادواری موجودی‌ها (Periodic Inventory System )

در اغلب واحد‌های تجاری و واحدهای تولیدی، سیستم ادواری موجودی‌ها متداول است. در این سیستم هم بهای تمام شده کالای فروش رفته و هم موجودی‌های پایان دوره مالی به هنگام تهیه صورت‌های مالی محاسبه می‌شود.
در این روش موجودیهای آخر دوره شمارش شده و ارزش آن بر مبنای یکی از روش‌های پذیرفته شده گردش بهای تمام شده تعیین می‎‌شود و حسابدارها با کسر کردن ارزش آن از بهای تمام شده کالای آماده برای فروش، بهای تمام شده کالای فروش رفته دوره را محاسبه می‌نمایند.
ارزش کل کالاهای موجود طی دوره= ارزش موجودی درابتدای دوره + ارزش کل ورودی طی دوره
بهای تمام شده کالای خروجی= ارزش کل کالای موجودی دوره( از رابطه قبل) _ ارزش موجودی پایان دوره

• روش ارزیابی دائمی موجودی

در صورت استفاده از این سیستم سابقه‌ای مستمر و لحظه به لحظه از تغییرات موجودی کالا بدست می‌آید.
گرچه در سیستم دائمی نیاز به شمارش موجودی کالای پایان دوره نیست، با این وجود به منظور تأیید مانده موجودی کالا باید حداقل یک مرتبه در سال شمارش شوند؛ در این سیستم، کلیه مبادلات مربوط به ورود و خروج در حساب موجودیها ثبت می‌شود. در صورتی که بهای تمام شده با گذشت زمان تغییر کند، بر مبنای یکی از روشهای ارزیابی پذیرفته شده در حسابداری انبار، گردش بهای تمام شده انتخاب و برای ارزشیابی به کار برده می‌شود
روش‌های مختلف ارزیابی ادواری موجودیها به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند که سه مورد از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• روش اولین صادره از اولین وارده یا FIFO
• روش اولین صادره از آخرین وارده یا LIFO
• روش میانگین موزون (Weighed average )

بررسی دقیق:
مثال: موجودی اول فروردین مساوی 20 واحد و بهای تمام شده یک واحد آن بالغ بر 100 ریال است. در طول این ماده 50 واحد از این کالا خریداری شده است؛ که وارد انبار شده بودند،  به شرح زیر می‌باشد

از 70 واحد کالا خریداری شده در بالا، 40 واحد آن در فروردین به فروش رفته است و 30 واحد از آن باقی مانده است. صورت ریز فروش‌های ماه به شرح زیر می‌باشد:

شرکت فوق برای ارزیابی 30 واحد کالای خود که در انبار مانده است ناگزیر است که یکی از روش‌های ادواری قیمت‌گذاری بهره جوید. در این جا ما به دو روش فایفو و لایفو، ارزش موجودی پایان دوره و به تبع آن بهای تمام شده کالای فروش رفته را محاسبه خواهیم کرد…

بهای تمام شده کالای فروش رفته طی ماه فروردین: 4100=3500-7600
روش اولین صادره از آخرین وارده:

بهای تمام شده کالای فروش رفته: 4550= 3050 -7600
جمع بندی:
انبار‌ها به عنوان یکی از بخش‌های اصلی هر سازمان نقش مهمی را در واحد‌های تولیدی و خدماتی ایفا می‌کند هم چنین به دلیل اینکه اقلام موجودی‌های انبارها قسمت عظیمی از دارایی‌های یک مجموعه را شامل می‌شوند؛ حسابداری انبار از اهمیت ویژه‌ای برخودار است. این مقاله سعی داشته با گزیده ای از نکات مفید به شما در درک این مهم کمک کرده باشد.

شرکت خود را به بهترین شکل مدیریت کنید
هر مدیر خوب نیازمند ابزاری قدرتمند است تا بتواند مجموعه خود را به بهترین شکل مدیریت کند. مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو ابزاری قدرتمند است که می تواند به مدیران در کنترل کارمندان و محاسبه حقوق و دستمزد آنها کمک کند.
شما همیشه یک مدیر لایق هستید و باید بهترین ها برای شما باشد. با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو کار مدیریت خود را بسیار آسان تر کنید.