اگر به موضوعات منابع سازمانی دقت شود، رفتار سازمانی یکی از مهمترین مباحث است و تعریف مخصوص به خود دارد. رفتار سازمانی شامل یک سری اهداف بوده و سبب ایجاد پیشرفت برای سازمان خواهد شد.
به طور کل رفتار سازمانی چیست؟
برای اینکه درک درستی از رفتار سازمانی وجود داشته باشد، باید توضیح اولیه در مورد این واژه به زبانی ساده و غیر تخصصی باشد. در یک نگاه رفتار سازمانی در واقع یعنی عملکرد افراد در گروه ها را مورد مطالعه قرار دهیم. این مطالعه در سطح آکادمیک معنا پیدا می کند. در واقع وقتی رفتار سازمانی در نظر گرفته می شود عملکرد شغلی بیشتر می شود، رضایت از شغل تعریف درستی پیدا می کند و نوآوری بیشتری می شود و در نهایت رهبری نیز تشویق می شود. رفتار سازمانی سبب می شود تا گروه ها مجدداً سازماندهی شوند.
به واسطه مطالعه رفتار سازمانی ریشه ساختار های پاداش مشخص شود و در صورتی که برخی از بخش ها مشکل داشته باشد اصلاح صورت می گیرد. از سوی دیگر سبب می شود که روش های ارزیابی عملکرد بازبینی شود و این موضوع با تغییرات خاصی همراه است.
تعریف رفتار سازمانی و اهداف آن
یکی از مهمترین مباحثی که باید بررسی شود اینکه، رفتار سازمانی به دنبال چیست؟ در واقع اهداف اصلی رفتار سازمانی چیست و در رسیدن به آن باید چه گام هایی برداشته شود؟
رفتار سازمانی کمک می کند تا سه هدف توجیه، پیش بینی و بهبود کیفیت تحقق یابد. بنابراین اصلی ترین اهداف، همین سه مورد است که هر یک را به طور جداگانه بررسی می کنیم.
مطلب پیشنهادی: مشاور سازمانی کیست و چه تفاوتی با استراتژیست دارد
توجیه اولین هدف رفتار سازمانی
توجیه هدف یعنی اینکه فرد یا گروه چرا این کار را انجام داده اند! یعنی نیاز است که هدف توجیه سازی شود. به طور کلی اگر بخواهید دیدگاه مدیریت را در نظر داشته باشیم، توجیه در بین سه هدف رفتار سازمانی، کم اهمیت ترین محسوب می شود.
در واقع علت این که توجیه اهمیت کمتری دارد این است که پس از یک واقعیت رخ می دهد، یعنی کار صورت گرفته است و حالا قرار است به دنبال این باشیم که چرا صورت گرفته است! در واقع کار باید با توجیه آغاز شود. در این راستا تعیین علت دقیقتر می شود و همینطور شیوه استدلال و درک هدف نیز به درستی صورت می گیرد.
یک مثال ساده در این زمینه می زنیم. فرض می کنید که تعدادی از کارکنان یک شرکت که بسیار با تجربه و ارزشمند بودند استعفا می دهند در این راستا نیاز است که علت آن مشخص شود وقتی علت مشخص شود می تواند جلوی ادامه این روند را گرفت! مثلاً علت می تواند در بخش مدیریت مالی باشد! در چنین حالتی مدیر می تواند یک سری اقدامات در نظر داشته باشد تا موانع را از میان بردارد تا آینده با کمترین تکرار این بحران پیش برود.
حتما بخوانید: کارهای مفید برای پیشبرد فرهنگ سازمانی
پیش بینی دومین هدف رفتار سازمانی
یکی از دیگر از اهداف رفتار سازمانی این است که پیش بینی درستی در خصوص رویدادهای آینده صورت بگیرد. در واقع مدیریت به دنبال این است که تشخیص دهد که نتیجه یک اقدام خاص چه می شود و این موضوع بسیار مهم و حائز اهمیت است.
مثلاً یک واحد تولیدی کوچک وجود دارد و افراد زیادی در این واحد کار می کنند. در این زمینه مدیر یا رئیس در صدد است تا عملکرد کارکنان را مورد ارزیابی قرار دهد . به عنوان مثال یک دستگاه جدید خودکار در تولیدی نصب می شود و مدیر به بررسی واکنش کارکنان پس از نصب می اندیشد.
مدیر و رئیس یک ارگان برای اینکه تغییرات عمده ای ایجاد کند، روش های متفاوتی پیش روی دارد. بنابراین نیاز است که واکنش اعضای سازمان نسبت به برخی از تغییرات پیش بینی و بررسی شود. اطلاعاتی که در این بخش از رفتار سازمانی فراهم می شود به قدری ارزشمند است که می تواند تصمیمات مهمی در آینده را رقم بزند. مدیر در خصوص بازده سرمایه گذاری بهترین تصمیم را می گیرد و به این ترتیب دومین هدف رفتار سازمانی محقق می شود. البته که دنیای مدیریت دنیای بسیار گسترده ای است اما اهمیت پیش بینی به نسبت توجیه در رفتار سازمانی بیشتر است.
بهبود کیفیت و بازدهی بهترین هدف رفتار سازمانی
اگر بخواهیم در مورد بهترین هدف رفتار سازمانی صحبت کنیم، دقت اصلی ما بر روی بهبود کیفیت و بازدهی است. این مورد را با یک مثال برای شما توضیح می دهیم.
فرض کنید که یک شخص مسئول و مدیر شرکتی باشد. این شخص دارای بخش ها و واحدهای مختلفی است که مثلاً یک واحد با شرکت های بزرگ کشورهای دیگر رقابت می کند. در این شرکت هدف اصلی این است که هزینه ها کمتر شود و تولید و بازدهی نیز بیشتر شود و در نهایت تولیداتی که صورت میگیرد با کیفیت بسیار خوب باشد. اگر مدیر از رفتار سازمانی کمک بگیرد می تواند واحد مربوط به خود در شرکت را به رشد برساند و در نهایت او نیز یک مدیر خوب شناخته می شود. مثلاً فرد می تواند در طی 5 سال گذشته هزینه سالانه شرکت را 10 درصد کمتر کند. از سوی دیگر بهبود کیفیت نیز در بخش مهمی از اهداف وی قرار می گیرد.
این روند سبب می شود که مدیران واحدهای دیگر نیز در رویارویی با مشکلات بتوانند از تجربه مدیر اول استفاده کنند و کیفیت محصول و کاهش هزینه رفته رفته به همه واحدهای شرکت سرایت می کند. رفتار سازمانی کمک می کند تا کنترل کیفیت بهتر صورت بگیرد همینطور بازسازی برخی از بخش ها دقیق تر می شود و این عملکرد نشان می دهد که مشارکت فعال بیشتر از پیش دنبال می شود.
حتما بخوانید: 4 روش برای افزایش عملکرد کارمندان
چرا بهبود کیفیت اینقدر مهم است؟
در بخش قبل اشاره شد که بهبود کیفیت و بازدهی مهمترین هدف رفتار سازمانی است. حال سوال اینجاست که چرا؟ بگذارید این موضوع را با یک مثال توضیح دهیم.
فرض کنید که زمانی مطرح است که تغییرات بسیار شدید و سریع هستند. حال دیدگاهی که مطرح است اینکه اگر قرار باشد کار از ابتدا آغاز شود چطور باید آن را انجام داد؟ اینجاست که روش مبتنی بر بهبود کیفیت بسیار مهم خواهد بود. در این روش اساس اولیه و مبنای بازسازی بررسی می شود. در واقع این روش مدیر را مجبور و مجاب می کند که شیوه انجام امور را بازبینی کند و در صورتی که نیاز به تغییر و اصلاح است این کار صورت بگیرد و ساختار سازمان بهبود بهتری داشته باشد.
دیدگاه کارکنان و اعضای سازمان مهمترین پارامترهای رفتار سازمانی هستند و مدیری که به فکر بهبود کیفیت است هرگز نباید از این بخش غافل شود. در واقع کارکنانی که نیروی اصلی یک شرکت هستند مهمترین پارامتر برای ایجاد تحول محسوب می شوند و این رویکرد سبب می شود تا بتوانند برنامه ریزی بهتری داشته باشد و عمق تغییرات را بررسی کنند.
اهمیت رفتار سازمانی
وقتی صحبت از اهمیت رفتار سازمانی است یعنی مزیت های این شاخص بررسی می شود. در یک نگاه کلی، رفتار سازمانی سبب می شود تا:
1- درک بهتری از سازمان و کارکنان صورت بگیرد. به این ترتیب ایجاد تغییرات حساب شده تر بوده و می توان تصمیم گیری بهینه تری داشت.
2- رفتار سازمانی به افزایش انگیزه در کارکنان بسیار کمک می کند. در واقع کارکنان با تجربه به نسبت کم تجربه مشخص می شود و در این زمینه کمک صورت می گیرد تا بهترین گزینه انتخاب شود و سایرین نیز تشویق شوند.
3- روابط صنعتی و کاری به واسطه رفتار سازمانی بهبود می یابد و این بهبود سبب می شود که سازمان عملکرد قابل قبول تری داشته باشد.
4- پیش بینی و کنترل رفتار کارکنان آسانتر می شود و این موضوع شاخص گذاری های مهمی دارد.
5- به واسطه رفتار سازمانی شرایط برای استفاده بهتر از منابع انسانی فراهم خواهد شود و همه چیز جنبه کارآمدتر می گیرد.
در ادامه هر یک از 5 مورد بالا را جداگانه توضیح می دهیم.
در راستای درک بهتر از سازمان و کارکنان
وقتی درک بهتری از سازمان و کارکنان وجود داشته باشد روابط دوستانه تر خواهد بود. در این راستا محیط کار فعال تر می شود و فعالیت ها ثمربخش تر هستند. زمانی که رفتار سازمانی مورد بررسی قرار می گیرد استراتژی های متفاوت نیز وارد میدان می شود و کارایی محیط کاری سازمان را تحت تاثیر قرار می دهد.
در ایجاد انگیزه
وقتی انگیزه بیشتر باشد کارایی نیز بیشتر می شود و فعالیت ها در بهترین شکل ممکن دنبال می شود. در واقع رفتار سازمانی سبب می شود که طبیعت و شخصیت هر انسانی متفاوت با انسان دیگر مورد بررسی قرار بگیرد؛ هم چنین دانش بهتری در خصوص ویژگی های خاص کارکنان ارائه می دهد و به طور کلی در افراد انگیزه ایجاد می کند.
در رشد روابط کاری
روابط صنعتی و کاری باید درک بهتری داشته باشند تا به طور موثر تر پیش بروند. به طور کلی وقتی رفتارهای سازمانی مدیریت می شوند ریشه هر مشکل پیدا می شود و سبب می شود که کارفرما از عواقب مثبت و منفی رفتار خود آگاه تر شود و این موضوع به ایجاد یک هارمونی آرامش در محیط کار کمک زیادی می کند. رفتار سازمانی در بهبود روابط کاری در شرکت های بزرگ بسیار مهم است.
در پیش بینی رفتار کارکنان
رفتار کارکنان با هم متفاوت است. حتی در یک سازمانی که شیفت متفاوتی برای کارگران دارد کارگران شیفت شب به نسبت سایر شیفت ها عملکرد متفاوت و گاه ضعیف تری دارند. بنابراین رفتار سازمانی در کنترل و پیش بینی رفتار کارکنان بسیار مهم است به طوری که مدیر تصمیم می گیرد تا کارهای نسبتاً مناسب تر را برای شیفت شب در نظر بگیرد. میزان کارایی سازمان در این زمینه تا حد زیادی بیشتر می شود اما دقت شود که این بخش بسیار دشوار تر از سایر بخش ها است.
برای انتخاب نیروی انسانی موثر
هرچه اطلاعات کارفرما در زمینه یک مبحث بیشتر شود می توان انتظار داشت که توانایی او نیز در انتخاب و مدیریت نیروی انسانی موثر بیشتر می شود و می تواند انگیزه های متفاوتی برای کارکنان ایجاد نماید که بسیار ارزشمند است.
مطلب پیشنهادی: چند نکته مختص کسب و کارهای کوچک برای افزایش بازدهی کارکنان
ابزارهای مورد نیاز برای بررسی رفتار سازمانی
برای اینکه رفتار سازمانی وارد عمل شود نیاز به یک نرم افزارها است نرم افزارهایی که مثلاً از ورود و خروج کارکنان شما را آگاه سازد، سیستم حقوق و دستمزد مشخصی ارزیابی شود و مدیریت مالی به درستی صورت بگیرد. در سایت فینتو خدماتی به شما ارائه می شود که بتوانید نرم افزارهای کاربردی در زمینه بررسی رفتار سازمانی داشته باشید که کاربری بسیار آسانی داشته باشند. از سوی دیگر به کارفرما این امکان را می دهد که دسترسی از هر مکان و در هر زمان به سادگی صورت بگیرد. برای اینکه پروسه رفتار سازمانی به خوبی طی شود نیاز است که پشتیبانی قوی از ابزارهای کاربردی صورت بگیرد تا در صورت قطع ارتباط سریعاً تصمیم گیری صورت بگیرد. خدمات فینتو مناسب برای سازمان هایی است که قصد رشد در سریع ترین زمان ممکن، با کمترین هزینه را دارند و ساز و کار های مخصوصی را مدنظر قرار می دهد.
معرفی یک راه برای ساده:
با نرم افزار حضور و غیاب آنلاین فینتو بدون نیاز به هیچ گونه دستگاه و سخت افزاری میتوانید به راحتی تردد و حضور و غیاب پرسنل خود را کنترل کنید. با استفاده از این سیستم برای شرکت یا کسب و کار خود از وضعیت حضور و غیاب کارکنان در لحظه و هر کجا مطلع شوید و به کسب و کار خود نظم ببخشید.
رفتار سازمانی و مدیریت رفتار سازمانی یکی از قابل تعمل ترین مباحث مدیریت در ایران است
ما از خیلی زمانهای قدیم در مدیریت خود از رفتار سازمانی استفاده میکردیم اما شاید به طور دقیق و علمی مفهومش را نمیدانستیم
برای مثال از قدیم همه سازمانها تلاش می کردند تا محیطی را فراهم کنند که اشخاص میل بیشتری به ماندن در آنجا داشته باشند
برای اینکه رفتار سازمان رو مورد بررسی قرار بدیم آیا نیاز هست که مشاور استخدام کنیم یا خود مدیران هم میتونن؟