تعریف و روش محاسبه صورت سود و زیان

‌صورت سود و زیان چیست؟

‌صورت سود و زیان‌، صورت درآمد یا صورت عملیات‌، یک گزارش مالی است که خلاصه‌ای از درآمد‌، هزینه‌‌ها، سود و یا زیان شرکت را در یک بازه زمانی مشخص ارائه ‌می‌دهد. صورت سود و زیان، توانایی یک شرکت در تولید فروش‌، مدیریت هزینه‌‌ها و ایجاد سود را نشان ‌می‌دهد که از طریق جمع کردن تمام منابع درآمد و کسر کلیه هزینه‌‌های کسب و کار از آن محاسبه ‌می‌شود. ‌صورت سود و زیان‌، جزئیات عملکرد مالی یک شرکت را برای مدت زمان خاصی مشخص ‌می‌کند. در این پست به معرفی صورت سود و زیان و نحوه محاسبه آن پرداخته شده است. به منظور آگاهی بیشتر در این زمینه به خواندن مطلب ادامه دهید.

مطلب پیشنهادی: اصلی‌ترین روش‌های ‌قیمت گذاری کالا

هدف از صورت سود و زیان چیست؟

هدف از صورت سود و زیان، ارائه عملکرد مالی شرکت در مدت زمان مشخص است که به دلایل مختلفی به شرح زیر تهیه می‌شود:

• نشان دادن درآمد و هزینه‌های شرکت
• دانستن سود یا زیان کسب یا متحمل شده توسط یک تجارت
• تکمیل الزامات قانونی (قانون شرکت‌ها، قانون مشارکت یا هر قانون دیگر)
• ارزیابی سودآوری شرکت
• به دست آوردن نتیجه خالص (خواه کسب و کار شما دارای سود خالص یا ضرر خالص باشد)
• محاسبه بازده سهام شرکت (ROE) و مقایسه درآمد خالص آن با سطح سهام سهامدار نشان داده شده در ترازنامه

چرا ‌صورت سود و زیان برای تجارت شما مفید است؟

‌صورت سود و زیان برای مشاغل کوچک مفید است، زیرا سود (یا زیان) تولید شده توسط شرکت را برای مدت زمان مشخص نشان ‌می‌دهد. ‌صورت سود و زیان به همراه ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد یکی از صورت‌‌‌‌‌‌های مالی اساسی برای حسابداری است. پیش بینی‌‌های سه صورت مالی بیان شده، به عنوان یک مبنای مهم برای برنامه تجاری یک شرکت ضروری است.
‌صورت سود و زیان یک سند مفید تجاری است، زیرا ‌می‌تواند در تحلیل سلامت مالی تجارت به شما کمک کند. این صورت حساب قادر به مقایسه پول خارج شده از تجارت شما‌ با پول وارد شده به آن است. بنابراین، ‌می‌تواند مواردی را به شما نشان دهد که ‌می‌توانید برای افزایش سود خود، هزینه‌‌ها را کاهش دهید.
‌صورت سود و زیان ‌می‌تواند به شما یا حسابدارتان کمک کند تا مالیات خود را تعیین کنید. با تهیه ‌صورت سود و زیان برای کل سال مالی‌، یک سند مفید خواهید داشت که به شما کمک ‌می‌کند تا درآمد و هزینه خود را برای تشکیل پرونده مالیاتی مشخص کنید.

مطلب پیشنهادی: حسابداری تعهدی چیست؟مزایا و معایب حسابداری تعهدی کدام اند؟

صورت سود و زیان برای ارائه جزئیات درآمد و هزینه به صاحبان مشاغل طراحی شده است. این صورت حساب برای صاحبان مشاغل‌ مختلف اعم از یک کسب و کار کوچک و یا یک مجتمع تجاری بزرگ ضروری است. مانند صورت جریان وجوه نقد‌، ‌صورت سود و زیان اطلاعات مفصلی در مورد درآمد و هزینه‌‌های کسب و کار به شما ارائه ‌می‌دهد.
‌صورت سود و زیان  حتی ‌می‌تواند فرصت مناسبی را برای شما فراهم کند که از طریق آن درآمد و هزینه‌‌های شرکت خود را مشاهده کنید. علاوه بر این‌، ‌می‌تواند ابزاری مفید برای ایجاد بودجه یا محاسبه سرمایه در گردش شما باشد.

ساختار ‌صورت سود و زیان و مولفه‌های اصلی آن

‌صورت سود و زیان یک شرکت در یک دوره زمانی‌، به طور معمول به صورت یک ماهه‌، سه ماهه یا سال مالی به تصویر کشیده ‌می‌شود که گروه‌های اصلی آن عبارتند از:

• درآمد (یا فروش)
• هزینه‌های فروش
• عمو‌می ‌و اداری (SG&A)
• بازاریابی و تبلیغات
• هزینه‌های تحقیق و توسعه
• هزینه بهره
• مالیات
• درآمد خالص

همانطور که در بالا ذکر شد، ‌صورت سود و زیان به شما اطلاع می‌دهد که آیا کسب و کارتان برای مدت زمان مشخصی به کسب درآمد پرداخته یا ضرر کرده است. کلیه هزینه‌ها، ضررها، درآمد و سودها از اجزای ‌صورت‌حساب سود و زیان هستند. این صورت حساب، معمولا دارای هفت مولفه اصلی به شرح زیر است:

درآمد (فروش / گردش مالی):

مبلغ درآمد حاصل از فروش کالا یا خدمات انجام شده توسط یک شرکت و قبل از کسر هزینه‌هاست. در عین حال که ممکن است شرکت درآمد خوبی کسب کند، می‌تواند ضرر خالص نیز داشته باشد.

هزینه کالاهای فروخته شده:

هزینه کالاهای فروخته شده (COGS) به هزینه‌های مستقیم کالاهای فروخته شده توسط یک شرکت در صورت تجارت یا خرید با قیمت عمده فروشی اشاره دارد. به عنوان مثال می‌توان تمام هزینه‌های مستقیم مربوط به تولید یا خرید کالا را نام برد. لازم به ذکر است که به منظور محاسبه سود ناخالص، COGS از درآمد (فروش) کسر می‌شود.

سود ناخالص / ضرر:

سود ناخالص یا ضرر نشان دهنده کارآیی تجارت شماست. سود بیشتر نشانه افزایش سودآوری تجارت است. اگر سود ناخالص شما با گذشت زمان کاهش یافت، باید به دنبال دلیل آن باشید و برای افزایش حاشیه سود اقدام کنید.

هزینه‌ها:

تمام هزینه‌هایی که شما صرف کارهای اداری، فروش و توزیع، استهلاک یا هزینه‌های غیرمستقیم کرده‌اید، باید در این بخش قرار بگیرند. مشاغل سودآور، عموما درآمد کمتری را صرف هزینه‌ها می‌کنند.

سایر درآمدها:

کلیه درآمدهای غیرمستقیم مانند تخفیف دریافتی، کمیسیون دریافتی، درآمد غیرتجاری، سود دریافتی، بازپرداخت بدهی، اجاره دریافتی، سود فروش دارایی و غیره در این بخش قرار می‌گیرند.

مالیات:

اگر مشمول مالیات شوید، تمام مالیات قابل پرداخت و مطالبات باید در این بخش اضافه یا کم شوند.

سود / ضرر خالص:

سود یا ضرر خالص بیانگر میزان سود شما از هر ریال خرج شده است. اگر سود خالص کاهش یابد، این بدان معناست که شما هزینه بیشتری پرداخت می‌کنید، که باید کنترل شود.

حتما بخوانید: بخش های اساسی یک ترازنامه چیست؟

نحوه تجزیه و تحلیل ‌صورت سود و زیان (P&L)

یکی از وظایف اصلی یک تحلیلگر حرفه‌ای مالی‌، تجزیه و تحلیل صورت سود و زیان شرکت است. این آنالیز باید به منظور ارائه توصیه‌‌های ضروری در مورد قدرت مالی شرکت‌، جذابیت سرمایه‌گذاری در آن یا به دست آوردن کل تجارت انجام شود.
نمونه‌‌هایی از تجزیه و تحلیل صورت حساب سود و زیان به شرح زیر است:
مقایسه اعداد سال به سال (تجزیه و تحلیل افقی) و همچنین معیار گذاری صنعت
نگاهی به حاشیه: حاشیه سود ناخالص‌، حاشیه عملیاتی‌، حاشیه سود خالص
تجزیه و تحلیل روند: بهبود یا بدتر شدن معیار‌‌‌‌‌‌ها
نرخ بازده: بازده سهام (ROE)‌، بازده دارایی (ROA) و غیره

تفاوت بین ‌صورت سود و زیان و ترازنامه چیست؟

در حالی که صورت حساب سود و زیان، درآمد‌، هزینه و سودآوری یک شرکت را در طی یک دوره زمانی نشان ‌می‌دهد‌، ترازنامه، تصویری از دارایی‌‌ها و بدهی‌‌های شرکت را از تاریخ مشخص ارائه ‌می‌دهد. سرمایه‌گذاران برای درک قدرت مالی شرکت‌، از ترازنامه استفاده ‌می‌کنند.

آیا همه شرکت‌‌ها ملزم به تهیه صورت‌‌‌‌‌‌های سود و زیان هستند؟

شرکت‌‌‌‌‌‌های تجاری عمو‌می‌ موظف به تهیه ‌صورت سود و زیان هستند و باید صورت‌‌‌‌‌‌های مالی خود را در کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ارائه دهند تا توسط سرمایه‌گذاران‌، تحلیل‌گران و تنظیم‌کنندگان نظارت دقیق شود. در تهیه این صورت‌حساب‌‌ها‌، شرکت‌‌های عمو‌می ‌ملزم به رعایت مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌‌ها معروف به اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP) ‌می‌باشند. از طرف دیگر‌، شرکت‌‌‌‌‌‌های خصوصی الزاما ملزم به رعایت GAAP نیستند و حتی ممکن است بعضی از شرکت‌‌‌‌‌‌های کوچک اصلا صورت‌‌‌‌‌‌های مالی رسمی‌ را تهیه نکنند.

برای تهیه ‌صورت سود و زیان به چه مواردی نیاز دارید؟

همانطور که قبلا بیان شد، ‌صورت سود و زیان یک گزارش مالی است که بیانگر خلاصه درآمد‌‌‌‌‌‌ها‌ و هزینه‌‌های شرکت برای یک دوره خاص می‌باشد. علاوه بر این، بیانگر توانایی کسب و کار شما در سودآوری بیشتر می‌باشد. در واقع، نشان دهنده فروش‌‌هایی است که به کسب ‌درآمد پرداخته و نحوه مدیریت هزینه‌‌ها را نشان ‌می‌دهد. به منظور ایجاد ‌صورت سود و زیان‌، به اطلاعات مالی زیر برای تجارت خود نیاز دارید:

معاملات بانکی

برای ایجاد ‌صورت سود و زیان‌، به سوابق بانکی از جمله لیست تمام معاملات مربوط به حساب‌‌های بانکی مشاغل و سوابق کارت اعتباری احتیاج دارید‌.

معاملات نقدی

قبل از تهیه ‌صورت سود و زیان‌، باید تمام رسید‌‌‌‌‌‌های مربوط به خرید‌‌‌‌‌‌های نقدی را برای کسب و کار خود جمع‌آوری کنید. همچنین، معاملات نقدی خرد (کوچک) را نیز وارد کنید.

لیست‌‌های درآمد

برای ایجاد ‌صورت سود و زیان‌، به یک حساب از کلیه منابع درآمد خود از جمله پول نقد‌، چک‌ و پرداخت‌‌های آنلاینی مشتریان به کسب و کار شما، نیاز دارید.

8 مرحله اساسی محاسبه ‌صورت سود و زیان

برخی از شرکت‌‌ها تمایل دارند تا صورت حساب سود و زیان را به صورت ما‌‌‌‌‌‌هانه تنظیم کنند، در حالی که برخی دیگر ترجیح ‌می‌دهند تا آن را به صورت سه ماهه ارائه دهند. بهترین راه برای ایجاد ‌صورت سود و زیان استفاده از نرم افزار حسابداری است که کلیه مراحل کار را برای شما انجام ‌می‌دهد. چنانچه از نرم‌افزار حسابداری برای ایجاد ‌صورت سود و زیان استفاده نمی‌کنید، باید الگوی مناسبی در اختیار داشته باشید. در این بخش از مقاله، 8 مرحله اساسی برای ایجاد این ‌صورت حساب برای تجارت شما آورده شده است. به منظور آشنایی بیشتر به شما توصیه می‌شود تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

مرحله 1: درآمد را محاسبه کنید

اولین قدم در ایجاد ‌صورت سود و زیان محاسبه کل درآمدی است که کسب و کار شما دریافت کرده است. مانده حساب جاری را ‌می‌توانید از دفتر کل خود مانند موجودی نقدی و حساب‌‌‌‌‌‌های جاری دریافتنی دریافت کنید.
اگر در حال ایجاد ‌صورت سود و زیان به صورت ما‌‌‌‌‌‌هانه هستید‌، تمام درآمد دریافتی در این بازه زمانی را در نظر بگیرید، خواه کسب و کار شما آن درآمد را جمع‌آوری کرده باشد یا خیر. اگر ترجیح می‌دهید صورت‌حساب را به صورت سه ماهه اجرا کنید‌، فقط درآمد دریافتی در این بازه زمانی را جمع‌آوری کنید.
هنگام محاسبه درآمد‌، حتما تمام درآمد دریافتی (چه از طریق فروش محصولات و خدمات یا حتی فروش چاپگر قدیمی ‌خود به سایر مشاغل) را لحاظ کنید‌.

مرحله 2: هزینه کالا‌‌‌‌‌‌های فروخته شده را محاسبه کنید

هزینه کالا‌‌‌‌‌‌های فروخته شده شما بخش مهمی ‌از ‌صورت سود و زیان است. اگر در حال فروش خدمات هستید‌، باید هزینه زمان کارمند ارائه دهنده خدمات را نیز درج کنید.

مرحله 3: هزینه کالا‌‌‌‌‌‌های فروخته شده از درآمد را برای تعیین سود ناخالص کم کنید

پس از محاسبه درآمد و هزینه کالا‌‌‌‌‌‌های فروخته شده‌، فقط باید هزینه کالا‌‌‌‌‌‌های فروخته شده را کم کنید تا به عدد سود ناخالص برسید. سود ناخالص سودی است که تجارت شما از فروش محصولات و یا خدمات شما کسب کرده است.
درآمد – هزینه کالا‌‌‌‌‌‌های فروخته شده = سود ناخالص / ضرر

مرحله 4: هزینه‌‌های عملیاتی را محاسبه کنید

مرحله بعدی که برای ایجاد ‌صورت سود و زیان باید انجام دهید این است که تمام هزینه‌‌های عملیاتی خود را محاسبه کنید. هزینه‌‌های عملیاتی شامل اجاره‌، مسافرت‌، حقوق و دستمزد‌، تجهیزات‌، آب و برق و هزینه پست است.

مرحله 5: هزینه‌‌های عملیاتی را از سود ناخالص کم کنید تا سود عملیاتی را بدست آورید

به منظور بدست آوردن سود عملیاتی، ‌پس از محاسبه هزینه‌‌های عملیاتی خود‌، آن را از سود ناخالص کم کنید تا سود یا زیان عملیاتی کل به دست آید.
سود ناخالص – هزینه‌‌های عملیاتی = سود / ضرر عملیاتی

مرحله 6: درآمد اضافی را به سود عملیاتی خود اضافه کنید

اگر درآمد اضافی شما (مانند درآمد سود یا سود سهام سرمایه‌گذاری شده‌) در مجموع درآمد بالا ذکر نشده است‌، ‌آن‌‌‌‌‌‌ها را در این مرحله اضافه کنید.
EBITDA = سود عملیاتی + (درآمد سود + سود سهام)

مرحله 7: محاسبه بهره‌، مالیات‌، استهلاک و استهلاک

مرحله بعدی محاسبه پرداخت سود‌، مالیات بدهی و همچنین هزینه‌‌های استهلاک است.

مرحله 8: برای بدست آوردن سود خالص‌، سود‌، مالیات‌ و هزینه‌‌های استهلاک را از EBITDA کم کنید

در آخرین مرحله، باید بهره‌، مالیات‌ و هزینه‌‌های استهلاک را برای رسیدن به درآمد یا سود خالص، کسر کنید.
سود / ضرر خالص = EBIDTA – (سود + مالیات + استهلاک)

بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین برای حسابداران

مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو یک سیستم تحت وب و آنلاین است که شامل خدماتی از جمله سیستم حضور و غیاب، حقوق و دستمزد، تنخواه گردان و حسابداری آنلاین می‌شود. آنلاین بودن خدمات فینتو باعث می شود تا کاربران علاوه بر امکان دسترسی آسان از هر مکان و در هر زمان، هزینه های کمتری نسبت به سیستم های قدیمی بپردازند.
با نرم‌افزار حسابداری آنلاین فینتو، شما به راحتی می‌توانید با نرم‌افزارهای پیچیده خداحافظی کنید و مدیریت تمام نیازهای کسب و کار خود را با یک راه حل حسابداری ساده انجام دهید. فینتو به عنوان نرم‌افزار مبتنی بر ابر، مزایای بیشماری دارد که برای آگاهی بیشتر می توانید به صفحه زیر مراجعه کنید.