شرکت تضامنی موسسه ای است که جهت فعالیت های تجارتی میان دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی ایجاد می شود. این موسسه در مجموع به ۴ گروه، موسسات سرمایه، اشخاص، مختلط و موسسات دولتی تقسیم می شود که در منشور و اساسنامه آن اشخاص، منش و بزرگواری شریک بسیار حائز اهمیت است. به بیانی ساده اعتبار موسسه به اعتبار شریک ها وابسته است و سرمایه موسسه نقش بسزایی ندارد. من جمله موسسه اشخاص ، شرکت تضامنی می باشد.
براساس ماده ۱۶ قانون تجارت، تضامنی موسسه ای است که با اسمی ویژه جهت فعالیت های تجارتی میان دو یا چند نفر با نقش تضامنی ایجاد می شود هدف از نقش تضامنی هر کدام از شرکا این است که اگر مایملک موسسه جهت پرداخت کلیه وام های موسسه به میزان کافی نباشد هر کدام از شرکا وظیفه دارند به پرداخت کلیه بدهی های موسسه بپردازند. هر قول و قراری که میان شرکا علی رغم این تنظیم شده باشد در برابر افراد کان لم یکن خواهد بود. در این مبحث قصد داریم شما را با خصوصیات این نوع موسسه، نحوه انحلال، نحوه تشکیل آن ، شرایط ثبت و حدود مسئولیت مدیران در این موسسه را آشنا سازیم پس با ما همراه باشید.
شرکت تضامنی چه زمانی ایجاد می شود؟
شرکت تضامنی بایستی ثبت شود ولی مطابق ماده ۲۲۰، موسسه ای هم که ثبت نشود همچنان تضامنی است. در این صورت این نوع موسسه چه زمانی ایجاد می شود ؟ موقعی که سرمایه مشخص شده موسسه به صورت کامل تصویب شود موسسه ایجاد شده به حساب می آید.
جهت جواب درست به این سوال که شرکت تضامنی چه موقعی ایجاد می شود بایستی عرض کرد زمانی که کلیه سرمایه نقدی پرداخت شده و سرمایه غیر نقدی استرداد شود. مسلما در این صورت تنها تسلیم سرمایه غیر نقدی کافی نیست بلکه بایستی به وسیله متخصص یا شریک ها بررسی شده و در اساسنامه ثبت شود.
در هر صورت بایستی شرکت ثبت شود وگرنه وظایف جدی به همراه ضرر و زیان را خواهیم داشت.
شرایط ثبت شرکت تضامنی
شرایط ثبت شرکت تضامنی به شرح زیر می باشد:
- دست کم تعداد دارندگان سهام برای ثبت یک موسسه بایستی ۲ نفر و حداکثر نامحدود می باشد.
- همواره ماده ۱۱۸ قانون تجارت ، دارایی این موسسه را به دو شیوه نقدی و غیر نقدی قبول کرده است اما به هدف ایجاد موسسه بایستی تمام دارایی نقدی پرداخت شده و دارایی غیر نقدی ارزیابی و پرداخت شده باشد. این برآورد دارایی غیر نقدی بایستی با توجه به خشنودی کلیه شرکا باشد. در صورتی که سهم شریک غیر نقدی کمتر از نرخ حقیقی خودش تسلیم شود شرکا به زیان خود مبادرت نموده اند بدین علت به غیر از خشنودی و رضایت شرکا شروط و قرار دیگری برای این ارزیابی وجود ندارد.
- مقنن حداقل و حداکثری جهت دارایی موسسه مشخص نکرده است ، در این صورت دارایی موسسه می تواند مبلغ اندکی باشد. این سرمایه نخستین و پس انداز آتی موسسه ، در کل دارایی موسسه را تشکیل می دهند که ضمانت ادای طلب طلبکاران موسسه را برعهده دارد.
- یکی دیگر از شرایط ثبت شرکت تضامنی این است که دست کم تعداد مسئولان و بازرسان، یک نفر مسئول از میان شرکا یا سایرین می باشد.
- وجود بازرس ضروری نیست ولی می تواند بازرس داشته باشد.
حتما بخوانید: صورت معاملات فصلی چیست؟
ویژگی های عمده شرکت تضامنی
ویژگی های یک شرکت تضامنی عبارتند از:
- وجود دست کم دو یا چند موسسه
جهت تشکیل یک موسسه تضامنی دست کم دو نفر بایستی ماخذ خود در میان بگذارند. اگرچه براساس ضوابط مشارکت ، بیشترین محدودیت تعداد سهامداران معلوم نشده است. با این وجود بعضی ضوابط موسسات بیان می کنند که این شمار بایستی کمتر از ۱۰ نفر باشد.
- توافق نامه
همکاری در این نوع موسسه به واسطه توافق بین اشخاصی که شایستگی عقد قرارداد را دارند ایجاد می شود. این توافقنامه می تواند به صورت شفاهی، ضمنی یا کتبی باشد. در هر صورت کلیه عوامل بایستی به شکل واضح و دقیق در توافق نامه نام برده شوند.
- مشاغل قانونی
از ویژگی های شرکت تضامنی می توان این مورد را نام برد که شرکا بایستی امور قانونی را در یک موسسه تضامنی اعمال نمایند و اجرای هر نوع امور غیر قانونی مجاز نمی باشد.
- ثبت موسسه
در بعضی از کشور ها براساس قانون ، ثبت این نوع موسسه الزامی نیست. با این وجود در صورت فقدان ثبت موسسه ، نمی توان امتیازات قانونی ویژه ای را بدست آورد و عواقب آن شامل: موسسه نمی تواند در محکمه قانونی بر علیه دیگر افراد جهت برطرف نمودن و حل دعاوی مبادرتی انجام دهد و اینکه اگر بین شرکا مشکلی به وجود آید رفع این مسائل به واسطه قانون و در دادگاه مقدور نخواهد بود.
- تقسیم سود
در قولنامه شرکت تضامنی بایستی شیوه تقسیم سود و زیان میان سهامداران معلوم شود. به بیانی دیگر سهامداران نسبت به سرمایه های موسسه مالکیت مشترک داشته و موقعی که موسسه تعطیل شد سرمایه باقی مانده به تناسب حساب دارایی به آنها تعلق می گیرد.
- مسئولیت نامحدود
کلیه سهامداران به صورت مشترک و مجزا مسئولیت تمام امور انجام شده بع وسیله این موسسه را بر دوش دارند، به بیانی دیگر در کلیه مواردی که سرمایه موسسه جهت تمهید ضامن های بستانکاران کافی نیست سرمایه شخصی سهامداران هم می تواند پیوست شود.
- انتقال سود
یک شریک نمی تواند مزایای خود را از موسسه تضامنی به بیرون از آن انتقال دهد، جز اینکه تمام سهامداران از طریق نظرسنجی توافق کنند. شریک، نماینده ای از موسسه می باشد و دارای شرایط لازم جهت انتقال سود و منفعت خود به صورت یک طرفه به اشخاص بیرون از موسسه نمی باشد.
- اعتماد و اطمینان متقابل
یکی دیگر از عمده ترین ویژگی های شرکت تضامنی این است که شراکت در این نوع موسسه مطابق اعتماد دو جانبه، اطمینان و درک میان سهامداران تشکیل شده است و قرار است که هر کدام از سهامداران به سود خود عمل کند. اگر اطمینان و اعتماد از بین برود مسلما موسسه هم با شکست روبرو می شود.
مطلب پیشنهادی: راهنمای دریافت شناسه ملی و کد اقتصادی و تفاوت آنها
طلبکاران در شرکت تضامنی
امکان دارد افرادی از شرکت تضامنی طلبکار باشند. یا اینکه امکان دارد سهامداران در بیرون به افرادی بدهی داشته باشند. ضمنا این که شخصیت شریک مداخله بسزایی دارد اما شخصیت موسسه با شخصیت سهامداران فرق دارد و دارایی که منسوب به موسسه است و تا زمانی که موسسه منحل نشده است به سهامداران ربطی ندارد بلکه سهامداران در رابطه با سهم الشرکه خود از مواجبی که در موسسه دارند بهره می برند.
افرادی که از این موسسه طلبکار باشند به هیچ عنوان حق ندارند به سهامداران رجوع نمایند به استثنای اینکه بعد از تعطیل شدن موسسه به سبب ماده ۱۲۴ تا زمانی که این موسسه منحل نشده تقاضای وام آن بایستی از خود موسسه به عمل آید.
بعد از تعطیلی موسسه طلبکاران قادر هستند جهت دریافت مطالبات خویش به هر کدام از سهامداران یا به همه آنها مراجعه کنند. طلبکاران این موسسه تحت هیچ شرایطی پریشان و نگران از بین رفتن طلب خود نیستند، بلکه این موسسه مطلوب ترین نوع موسسه ای است که افراد می توانند با آن داد و ستد کنند چرا که افزون بر سرمایه موسسه، چون سهامداران به طور تضامنی می باشند وظیفه ای ندارند.
در این صورت طلبکاران شخصی سهامداران ، به هیچ عنوان حق درخواست طلب خود را از موسسه ندارند. چنانچه که دیگر سهامداران ، نخواهند موسسه تعطیل شود می توانند سهم همکار بدهکار را از سرمایه موسسه به صورت نقدی ادا کرده و او را از موسسه بیرون کنند.
ابطال موسسه در شرکت تضامنی امکان دارد یک یا چند نفر از سهامداران موسسه را منحل کنند.
اگر موسسه برای مدت زمان کوتاهی ایجاد شده و حق ابطال در اساسنامه از سهامداران نفی شده، هیچ یک از سهامداران نمی توانند حق سلب را بکار ببرند. تبدیل موسسه هر موسسه تضامنی می تواند با تایید کلیه سهامداران و به موسسه سهامی مبدل شود. در این حالت رعایت کلیه قوانین و ضوابط موسسه سهامی حتمی است.
اساس تضامن در قیاس با دین هایی که موسسه هنگام تضامنی بودن داشته به قدرت خود باقی است. در موسسه ای که به سهامی مبدل شده است اگر سرمایه موسسه کفاف طلب ، طلبکار را ندهد و آن ها اثبات نمایند که طلب در مواقعی بوده که موسسه تضامنی بوده است، سهامداران تضامنی به شیوه تضامنی موظف به پرداخت طلب آن ها خواهند بود.
حدود مسئولیت مدیران شرکت تضامنی
وظایف سهامداران و موسسه در شرایطی قابل مطرح کردن است که رئیس حدود اختیارات خویش را به خوبی رعایت کرده باشد وگرنه براساس ضوابط عمومی اشخاص ثالث تنها می توانند به رئیس رجوع کنند حتی اگر این تفویضات در گذشته اعلام نشده باشد باز هم موسسه می توانند به چارچوب اختیارات مسئول اتکا و داد وستد را قبول نکند. در این صورت پیش از این که با رئیس یک موسسه تضامنی معامله کنید نخست اساسنامه و ضوابط موسسه را ارزیابی و بررسی کنید تا اختیارات رئیس یا روسای این موسسه را بدانید چرا که فقدان آگاهی شما سبب نمی شود که بتوانید بر علیه موسسه یا سهامداران طرح دعوا نمایید.
چنانچه یکی از مدیران به صورت مستقل با اشخاص ثالث و به اسم و حساب موسسه دادوستدی انجام داده باشد در صورتی که حق انجام این داد و ستد را نداشته باشد داد و ستد به موسسه ارتباطی ندارد حتی اگر ثبت و اطلاع رسانی نشده باشد که تصمیم گیری مسئولان با هم یا به شیوه اتفاقی باشد. اگرچه بعضی از اساتید حقوق تجارت مغایر این عقیده را هم گزارش نموده است.
اگر موسسه بخواهد بر علیه مسئول طرح دعوا نماید ، اگرچه در زمان طرح دعوا مسئول مورد تعقیب دیگر مسئول موسسه نباشد مسئول کنونی به نیابت از سوی موسسه بر علیه او طرح دعوا خواهد کرد. اگر رئیس خطا کار همچنان مدیر موسسه باشد، از این رو قانون پیش بینی نکرده اما عاقلانه است که سهامداران را صاحب حق در طرح دعوا بدانید.
انحلال شرکت تضامنی
ماده ۱۳۶ قانون تجارت عوامل انحلال شرکت تضامنی را ذکر نموده است. براساس ماده مذکور: این موسسه در موارد زیر تعطیل و منحل می شود:
- در صورت تراضی کلیه سهامداران
مقنن به خواست و تصمیم سهامداران احترام گذاشته و تصور کرده که در حالت توافق تمام سهامداران احتمال از هم پاشیدگی این موسسه تمهید شود، در این صورت نظر بیشتر سهامداران نمی تواند سبب تعطیل یا انحلال موسسه شود و حتی مغایر این مسئله را نمی توان در اساسنامه پیش بینی نمود و به شیوه اولی استرداد انحلال موسسه به مسئولان موسسه هم مقدور نیست.
- درخواست یکی از سهامداران
چنانچه یکی از سهامداران به عللی انحلال موسسه تضامنی را از دادگاه درخواست نماید و دادگاه آن علل را موجه بداند و رای به تعطیلی و انحلال دهد ، اگرچه یکی از سهامداران به عللی انحلال موسسه را از محکمه بخواهد و دادگاه آن علل را منطقی می داند و رای به انحلال موسسه تجاری می دهد ، مسلما موقعی که علل انحلال تنها وابسته به شریک یا شرکای مشخصی باشد محکمه آن سهامدار یا سهامداران را بیرون می کند و به خاطر آنها موسسه را به صورت کامل تعطیل یا منحل نمی کند.
- در صورت ابطال یکی از سهامداران براساس ماده ۱۳۷
ابطال موسسه زمانی مقدور است که در شرکتنامه این حق از سهامداران گرفته نشده و متاثر از قصد ضرر و زیان نباشد، درخواست فسخ بایستی ۶ ماه پیش از فسخ به صورت کتبی به سهامداران گزارش شود و اگر موافق اساسنامه باشد بایستی هر سال در خصوص حساب موسسه نظارت داشته و ابطال در هنگام پایان ارزیابی سالیانه به عمل خواهد آمد.
- فوت یا محجوریت یکی از سهامدار براساس مواد ۱۳۹ و ۱۴۰
در صورت فوت یا حجر یکی از سهامداران ، منحل شدن یا نشدن موسسه مشروط به رضایت دیگر سهامداران و کفیل متوفی خواهد بود.
شرکت خود را به بهترین شکل مدیریت کنید
هر مدیر خوب نیازمند ابزاری قدرتمند است تا بتواند مجموعه خود را به بهترین شکل مدیریت کند. مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو ابزاری قدرتمند است که می تواند به مدیران در کنترل کارمندان و محاسبه حقوق و دستمزد آنها کمک کند.
شما همیشه یک مدیر لایق هستید و باید بهترین ها برای شما باشد. با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو کار مدیریت خود را بسیار آسان تر کنید.
