راس گیری چک چیست و آموزش آن(فرمول آن)

سرعت و سهولت در روابط تجاری با اسناد تجاری امکان پذیر است و یکی از مزایایی که استفاده از چک داشته است سهولت در معادلات و مبادلات پولی می باشد. اما با توجه به اینکه هر روز استفاده از سند تجاری بیشتر می شود پس باید هر استفاده کننده ای کاملا در مورد تعهدات و حقوق مربوط به چک آشنا شود تا بتواند ابهامات و مشکلات مربوط به آن را در اسرع زمان حل کند. در این بین تمام افراد و شرکت هایی که مبادلات پولی زیادی دارند مجبور به استفاده از چک هستند و زمانی که از چک استفاده کند با روش راس گیری چک هم آشنایی دارند. راس گیری یکی از ابزارهای رایج در حسابداری می باشد که برای یکسان سازی سر رسید چک ها مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه بیشتر با این ابزار و کاربرد آن در حسابداری شرکت ها آشنا می شویم.

امروزه در سطح جهانی فعالیت های تجاری تغییرات گسترده ای پیدا کرده اند و در این عرصه هر روز شاهد پیشرفت و رشد هستیم. قوانین تجارت در هر کشور و با توجه به هر کسب و کاری تا حدودی متفاوت است اما آنچه در همه تجارت ها یکسان است قدم برداشتن در راستای نیاز مشتریان می باشد. از زمانی که تجارت شکل گرفته است اسناد تجاری هم در این حوزه اهمیت پیدا کرده اند. امروزه ما کمتر کسی را در داخل و خارج از کسب و کارها می بینیم که با چک و امورات مربوط به آن آشنایی نداشته باشد. چک یکی از اسناد تجاری معتبر در بیشتر کشورها می باشد که در بیشتر موارد هم پرونده های حقوقی زیادی با عناوین مختلف در دادگاه ها در خصوص چک مطرح می شود.

راس گیری چک چیست؟

علم حسابداری برگرفته شده از مفاهیم و اصلاحات متعددی است که راس گیری چک یکی از مفاهیم پرکاربرد می باشد که این ابزار به نوعی میانگین زمانی را نشان می دهد.

راس گیری در واقع به عملیاتی گفته می شود که میانگین تاریخ زمانی چک هایی که برای یک فاکتور خرید با تاریخ های متفاوت صادر شده است را محاسبه می کند. با بیانی ساده تر می توانیم بیان کنیم زمانی که یک خریدار از یک مجموعه خرید می کند ممکن است نتواند مبلغ فاکتور را یکباره و در یک چک پرداخت کند و چند چک با تاریخ های مختلفی به فروشنده می دهد. حال ممکن است تاریخ برخی از چک ها پیش از زمان مقرر برای تسویه باشد و برخی از آن ها بعد از زمان مقرر شده برای پرداخت باشد. در این گونه شرایط دارنده چک یا فروشنده  با کمک ابزار راس گیری تاریخ چک،  باید تعیین کند که آیا میانگین زمانی چک ها برابر با تاریخ مقرر شده توسط خریدار و فروشنده است یا خیر.

حال در برخی مواقع که راس گیری انجام می شود ممکن است میانگین زمانی چک های خریدار بیشتر از تاریخ مقرر شده برای پرداخت باشد. در این شرایط بایستی یا مبلغ چک ها تغییر داده شود و یا اینکه تاریخ برخی از آن ها تغییر داده شود. تمامی این عملیات و جابجایی تاریخ ها و رسیدن به یک میانگین زمانی درست را راس گیری می گویند. در واقع فروشنده با انجام این محاسبات راس چک های دریافت شده را محاسبه می کند.

نحوه راس گیری چک چگونه است؟

راس گیری چک می تواند در شرایطی کاملا متفاوت و برعکس شرایط گفته شده اتفاق می افتد. مثلا زمانی که فرد محصولی را با شرایط اقساطی خریداری می کند و می خواهد مبلغ خرید خود را در یک مرحله پرداخت نماید. در این شرایط فرد باید ابتدا به کمک راس گیری تاریخ و مبلغ اقساط را محاسبه کند و راس اقساط را پیدا کند و سپس چک خود را با مبلغ کل اقساط و به تاریخ محاسبه شده یا تاریخ راس اقساط صادر نماید.

تمامی مجموعه هایی که به نوعی فعالیت تجاری انجام می دهند با نحوه ی راس گیری و شیوه های انجام آن آشنایی دارند. پس اگر کسب و کار شما هم با حسابداری تعهدی، مقررات شرکت و … سرکاری دارد قطعا با راس گیری هم آشنایی دارد و نمی تواند نسبت به این ابزار بی تفاوت برخورد کند. حال با مثال دیگری سعی می کنیم تا شفافیت این موضوع را بیشتر بیان کنیم.

امروزه بیشتر تولیدی ها و کارخانجات عرضه کننده محصولات و خدمات شرایط فروش اقساطی را برای رفاه حال خریداران تعیین می کنند. معمولا شرکت های بزرگ چون به صورت عمده فعالیت می کنند ممکن است هنگام فروش با فاکتور هایی با مبالغ بالا مواجه شوند که خریدار از پرداخت آنی این فاکتورها به صورت نقدی ناتوان است. در این شرایط خریداران بابت خرید خود چند فقره چک مدت دار صادر می کنند.

در این شرایط اگر مدیر فروشگاه یا کسب و کار با در نظر شرایط اقتصادی جامعه مدت تسویه را حداکثر سه ماه تعیین کرده باشد بایستی فرد حسابدار یا فرد کارشناس فروش کاملا به راس گیری در این شرایط مسلط باشد. چون زمانی که که از یک خریدار چند چک مدت دار دریافت می کند  باید تاریخ سررسید چک ها را بررسی و میانگین آن ها را محاسبه کند تا میانگین بدست آمده بیشتر از سه ماه مهلت تعیین شده نباشد. در حال حاضر روش های  زیادی برای راس گیری وجود دارد و علم حسابداری به قدری پیشرفت کرده است به شما می توانید بدون اینکه هیچ دانشی از حسابداری داشته باشید با استفاده از فایل اکسل و یا نرم افزارهای رایج حسابداری به طور کامل بدون هیچ گونه خطایی راس گیری را انجام دهید.

افرادی هم هستند که کاملا به صورت ذهنی و بدون کمک گرفتن از هیچ گونه نرم افزاری عملیات راس گیری را انجام می دهند. در ادامه فرمول های انجام این کار را برای بیان می کنیم تا شما به  راحتی بتوانید هم راس گیری چک را انجام دهید و هم به راحتی راس گیری فاکتورها را انجام دهید. در راس گیری فاکتورها زمانی که خریدار چندین فاکتور خرید در تاریخ های مختلف داشته است که برای پرداخت مبلغ فاکتورها به فروشنده یک چک به تاریخ راس فاکتور صادر می کند.

حتما بخوانید: هر آنچه که باید درباره چک و سفته بدانید

مفاهیم اصلی در راس گیری چک

همانطور که در توضیحات بالا گفته شد راس گیری چک برای زمانی است که خریدار در ازای مبلغ فاکتور خود چند چک با تاریخ های متفاوت به فروشنده داده است و فرد فروشنده می خواهد به جای پرداخت های اقساطی همه ی مبلغ چک را یکجا  و در یک مرحله پرداخت نماید. حال برای اینکه یک تاریخ مشخص و صحیح برای پرداخت بدست بیاورد از راس گیری استفاده می کند. راس گیری چک با روش های مختلفی از جمله محاسبه دستی، نرم افزارهای حسابداری و یا نرم افزارهای اکسل انجام می شود. البته مهم نیست شما چه روشی را انتخاب می کنید چون نتیجه در تمامی روش ها یکسان است.

• قبل از راس گیری لازم است تا با چند مورد اساسی در این محاسبات آشنا شوید. آموزش محاسبه تاریخ پایه یا مبنا یکی از مهمترین موضوعات دخیل در این عملیات می باشد. در واقع تاریخ پایه یا همان تاریخ ابتدایی برای محاسبه ضرورت دارد. در واقع در فرمول راس گیری ما تاریخ مبنا را زمانی قرار می دهیم که شما فاصله سررسید چک را از آن تاریخ محاسبه می کنید. مثلا قرار است اولین چک شما قرار است 30 روز دیگر وصول شود. تاریخ مبنا در واقع تاریخ شروع این تایم است که می توانید بگویید از امروز تا 30 روز مهلت وصول چک می باشد. پس برای محاسبه از روز شروع تا زمان وصول را محاسبه می کنید.
• مورد دوم محاسبه کردن اصل پول از راس گیری چک است. برای محاسبه اصل پول بایستی مبالغ تمامی چک ها را با هم جمع کرد. در برخی موارد ممکن است چک ها یا اقساط بدهکار دارای سود باشند که اگر مبالغ همه چک ها را یکجا پرداخت نماید مشمول پرداخت سود نمی شود. در این شرایط با استفاده از تناسب، مبالغ بهره از مبلغ نهایی کسر می شود. به طور مثال فردی که فاکتور خود را به مدت یک سال و با 4 قسط یا 4 فقره چک پرداخت می کند مشمول پرداخت 5 درصد سود می شود. اما زمانی که فرد از راس گیری استفاده کند و مبالغ را یکجا پرداخت کند بایستی پس از راس گیری و به دست آوردن تاریخ جدید باید با یک تناسب به دست آوریم که در تاریخ جدید فرد باید چند درصد سود پرداخت کند که این مقدار کمتر از 5 درصد خواهد بود.

فرمول کلی راس گیری چک

در زیر فرمول راس گیری چک به شیوه ی محاسبه دستی را بیان می کنیم البته ناگفته نماند که نتیجه بدست آمده در تمامی شیوه ها یکسان است.

• ابتدا باید تاریخ پایه را پیدا کنیم.
• فاصله روزهای چک از تاریخ پایه تا زمان وصول را محاسبه کنیم.
• فاصله روزهای بدست آمده از تاریخ مبدا را در مبلغ چک ضرب کنیم.
• این محاسبات را برای تمام چک هایی که در اختیار دارید انجام دهید.
• حال اعداد بدست آمده در تمامی چک ها را با هم جمع ببندید.
• مبالغ تمامی چک ها را هم جمع ببندید.
• مجموع اعداد بدست آمده از محاسبات را بر مبلغ کل چک ها تقسیم کنید.
• عدد بدست آمده همان راس چک می باشد.

انجام راس گیری چک با مثال

برای درک بهتر فرمول راس گیری چک بهتر است نحوه ی انجام این عملیات را در قالب مثالی ساده توضیح دهیم.

به طور مثال شما در یک شرکت تولیدی فعالیت می کنید که مقررات پرداخت ها در این شرکت حداکثر سه ماه می باشد و هر فاکتوری که صادر می شود نهایتا تا سه ماه مبلغ آن باید وصول شود. در این شرایط شما در تاریخ 1400/5/1 یک خریدار در ازای فاکتور خود به شما 5 عدد چک با تاریخ های مختلفی می دهد. تمامی این فاکتورها باید تا 90 روز پرداخت شود و این جزء قوانین فروش می باشد. به طور مثال مبالغ چک ها و تاریخ آن ها به قرار زیر است.

1. چک اول: مبلغ 4,000,000 ریال برای تاریخ 1400/5/15
2. چک دوم: مبلغ 7,000,000 ریال برای تاریخ 1400/6/7
3. چک سوم: مبلغ 15,000,000 ریال برای تاریخ 1400/7/7
4. چک چهارم: مبلغ 4,000,000 ریال برای تاریخ 1400/8/20
5. چک پنجم: مبلغ 10,000,000 ریال برای تاریخ 1400/9/24

زمانی که خریدار بخواهد کل مبالغ را یکجا در یک تاریخ مشخص پرداخت کند شما باید راس چک ها را حساب کنید و اگر تاریخی که از راس گیری بدست آوردید کمتر از مهلت تعیین شده 90 روزه بود آن را قبول کنید  ولی اگر بیشتر از 90 روز بود از خریدار بخواهید تاریخ یا مبالغ چک ها را عوض کند.

در مرحله اول بایستی فاصله روزهای چک را در مبلغ اول ضرب کنید.

1. چک اول: 15*4000000=60000000
2. چک دوم: 38*7000000=266000000
3. چک سوم:68*15000000= 1035000000
4. چک چهارم:112*4000000= 448000000
5. چک پنجم: 146*10000000= 1460000000

در پایان برای محاسبه راس چک باید مجموع اعداد بالا را بر مبلغ کل چک‌ها تقسیم کرد.

3,269,000,000 / 40,000,000 = 81.7

با توجه به اینکه عدد بدست آمده کمتر از 90 روز می باشد پس شما به راحتی و بدون هیچ گونه محدودیتی می توانید چک ها را دریافت نمایید.

برای محاسبه راس فاکتور هم به همین شیوه عمل می کنیم و تاریخ مبدا را همان تاریخ صدور فاکتور قرار می دهیم و خریدهایی که فرد بعد از این تاریخ انجام می دهد را برای راس گیری اعمال می کنیم.

نتیجه گیری

به طور کلی اگر شما حسابدار یک مجموعه باشید و یا اینکه در سمت مسئول فروش باشید حتما باید توانایی راس گیری چک را بلد باشید تا از طریق آن بتوانید به یک تاریخ واحد برای تعداد چک ها با تاریخ و مبالغ متفاوت دست پیدا کنید با این راه حل مشکلی در قوانین شرکت و تاریخ وصول چک ها و پرداختی ها به وجود نخواهد آمد.

مطلب پیشنهادی:‌ توصیه های مالی برای کسب و کار های کوچک

بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین

مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو یک سیستم تحت وب و آنلاین است که شامل خدماتی از جمله سیستم حضور و غیاب، حقوق و دستمزد، تنخواه گردان و حسابداری آنلاین می‌شود. آنلاین بودن خدمات فینتو باعث می شود تا کاربران علاوه بر امکان دسترسی آسان از هر مکان و در هر زمان، هزینه های کمتری نسبت به سیستم های قدیمی بپردازند.

با نرم‌افزار حسابداری آنلاین فینتو، شما به راحتی می‌توانید با نرم‌افزارهای پیچیده خداحافظی کنید و مدیریت تمام نیازهای کسب و کار خود را با یک راه حل حسابداری ساده انجام دهید. فینتو به عنوان نرم‌افزار مبتنی بر ابر، مزایای بیشماری دارد که برای آگاهی بیشتر می توانید به صفحه زیر مراجعه کنید.