مالیات بر مصرف یکی از انواع مالیات غیرمستقیم است که همه ما به طور روزمره با آن سروکار داریم. شاید کم و بیش در موردش اطلاعاتی داشته باشید و شاید هم نه، مهم نیست جزو کدام دسته هستید ما در این مقاله کامل و ساده هر چیزی را که لازم است درمورد مالیات بر مصرف بدانید برای شما آماده کرده‌ایم پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
مالیات بر مصرف چیست؟
خوب است که با یک مرور کوتاه و سریع درباره مالیات غیرمستقیم شروع کنیم:
به طور کلی مالیات به دو دسته “مالیات مستقیم” و “مالیات غیر مستقیم” تقسیم میشود.
در مالیات های غیرمستقیم مبلغ مالیات قبل یا هنگام عرضه به مشتری به قیمت محصول اضافه میشود و مبلغی که مشتری بابت خرید محصول پرداخت میکند با احتساب مبلغ مالیات هست و به این ترتیب در بسیاری از مواقع مشتری متوجه پرداخت مالیات نمی‌شود چرا که مشخص نیست کدام بخش از مبلغی که پرداخت کرده مالیات و کدام بخش مربوط به قیمت کالا است.
انواع مالیات غیر مستقیم شامل :
- مالیات بر مصرف
- مالیات بر واردات
- مالیات بر ارزش افزوده
حالا برویم سراغ اینکه “مالیات بر مصرف” چست ؟ مالیات بر مصرف به کالاهای عمومی تعلق می‌گیرد که در طول زمان نوسان قیمت خیلی کمی دارند، این نوع مالیات از بنزین تا خاویار شامل کالاهای مختلفی میشود که ما در پایین، لیست کامل‌تری از این اقلام را برایتان آورده‌ایم. نرخ مالیات بر مصرف در همه اقلام یکسان نیست و معمولا کالاهایی که لوکس‌تر محسوب می‌شوند درصد مالیات بیشتری هم دارند، بدین ترتیب افرادی که توانایی مالی بیشتری دارند و خریدار کالای لوکس هستند مالیات بیشتری هم می‌پردازند و از طرفی با پایین بودن درصد مالیات برای کالاهای اسا‌سی‌تر، اقشار ضعیف‌تر هم قدرت خریدشان را از دست نمی‌دهند.
مالیات بر مصرف چگونه پرداخت میشود؟
در این نوع از مالیات خریدار مبلغ مالیات را که بخشی از قیمت نهایی محصول یا خدمات است هنگام خرید کالا به فروشنده پرداخت و فروشنده مبلغ را به دولت پرداخت میکند، در واقع فروشنده واسط میان مردم و دولت برای وصول این نوع از مالیات برای دولت است. در کشورهای درحال توسعه، “مالیات بر مصرف” یکی از منبع‌های درآمد مهم، سرشار و آسان برای دولت ها هستند اما کشورهای توسعه یافته بیشتر طرفدار مالیات مستقیم یعنی مالیات بر سود، سهام و درآمد اشخاص و کسب و کارها هستند. جالب است که بدانید در سال 2018 نرخ مالیات غیرمستقیم در شیلی 2/53% (بالاترین) و در آمریکا 6/17% (پایین‌ترین) بوده است.
چه کالاهایی شامل مالیات بر مصرف هستند ؟
- مالیات فروش سیگار که هم تولید کنندگان و هم مصرف کنندگان میبایست آن را پرداخت کنند
- برخی کالاهای تجملاتی و زینتی (مالیات بر طلا و جواهر در دولت دوازدهم حذف شد)
- مالیاتی که خریداران و فروشندگان هنگام معامله اتومبیل پرداخت میکنند.
- مالیات محصولات نفتی و پتروشیمی که هم تولیدکنندگان و هم فروشندگان آن را پرداخت میکنند.
- مالیات بر خرید و فروش خاویار
- نوارهای ضبط صوت و تصویر (محصولات محتوای رسانه‌ای) در قوانین مالیاتی جدید، معافیت و تخفیف‌های مالیاتی برای محصولات رسانه‌ای که به زبانهای خارجی تولید می‌شوند در نظر گرفته شده
- حق اشتراک تلفنهای خودکار و خدمات مخابراتی بین المللی
مطلب پیشنهادی: اشخاص مشمول مالیات چه کسانی هستند؟
چرا مالیات بر مصرف پرداخت می‌کنیم؟
هرچقدر که دفعات بیشتری از کالاهای شامل مالیات غیرمستقیم از جمله کالاهای شامل “مالیات بر مصرف “خرید کنید، به همان میزان درحال پرداخت مالیات بیشتری هستید که مبلغ آن به حساب دولت میرود (یعنی خرید بیشتر=مالیات بیشتر).
اما کشورهایی که طرفدار مالیات بر مصرف یا به طور کلی‌تر “مالیات غیر مستقیم”هستند معتقدند این نوع از مالیات جنبه‌های مثبت فرهنگی یا اقتصادی دارد، به طور مثال باور دارند که وجود “مالیات بر مصرف” بر روی تنباکو و افزایش قیمت آن موجب کاهش مصرف دخانیات میشود یا اینکه مالیات بر مصرف را از راه های مبارزه با مصرفگرایی می‌دانند چرا که وضع مالیات و افزایش قیمت محصول می‌تواند به کاهش تکرار خریدهای بیهوده کمک کند و به دنبال آن پس انداز افراد را افزایش دهد که این موضوع احتمال سرمایه گذاری آن‌ها را در مشاغل مختلف بیشتر میکند.
اما آیا این مالیات واقعا به کاهش مصرف گرایی کمک میکند ؟ نظر شما چیست؟
در ایران مالیات بر ارزش افزوده همان مالیات بر مصرف است!
تقریبا روی برچسب تمام کالاهایی که هر روز خریداری می‌کنیم عبارت: قیمت با احتساب ارزش افزوده را میخوانیم. مالیات بر ارزش افزوده تفاوت قیمت تمام شده کالا هنگام تولید با قیمت همان کالا هنگام فروش یا عرضه است.مالیات بر ارزش افزوده که مهمترین نوع مالیات غیرمستقیم نیز هست در ایران از سال 84 وضع شد که نرخ آن در همان سال6% و در سال 94 به 9% افزایش پیدا کرد. نرخ مالیات بر ارزش افزوده ممکن است هرسال توسط دولتها دچار تغییر شود و یا تعدادی کالا معاف از مالیات و تعداد دیگری شامل مالیات شوند از جمله تغییرهای مهم مالیات بر ارزش افزوده در دولت دوازدهم بود که شامل معاف شدن طلا و جواهر از مالیات بر ارزش افزوده، اضافه شدن مالیات بر ارزش افزوده برای پروازهای خارجی(هم ایرلاینهای داخلی و هم خارجی)، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد (که پیش از این، از آن معاف بودند) و همینطور شامل مالیات شدن برخی کالاهای اساسی مثل قند و شکر و چندین و چند مورد اساسی دیگر بود. از جمله موارد جالب در ایران این است.که در اغلب موارد تمام موارد “مالیات بر مصرف” نیز با اسم مالیات بر ارزش افزوده خوانده میشود تا جایی که می‌توان گفت مالیات بر ارزش افزوده نام دیگر مالیات بر مصرف است.
حتما بخوانید: مالیات بر ارزش افزوده و نحوه محاسبه آن
تاثیر تفاوت مالیات غیر مستقیم و مستقیم برجامعه
قوانین مالیاتی در هرکدام از کشورهای جهان متناسب با سیاست و اهداف آن کشور و دولت وقت آن متفاوت است.در برخی سیستم‌های مالیاتی که عمده پرداخت مالیات از طریق انواع شیوه های مالیات غیرمستقیم انجام میشود، کالاها و خدمات به صورت یکسان برای تمام اقشار جامعه گران می شوند و این اتفاق باعث میشود تا قشر ضعیف جامعه متحمل فشار بیشتری نسبت به قشر ثروتمند شود و در برخی دیگر از کشورها که غالب پرداخت مالیات از طریق مالیات مستقیم یعنی مالیات بر درآمد، سهام و سود اشخاص و کسب کارها است که این روش باعث می شود افراد ثروتمند جامعه به نسبت اقشار ضعیف تر، مالیات بیشتری بپردازند.
مخالفت با مالیات غیرمستقیم
عده‌ای از اقتصاددان‌های مخالف سیستم مالیات غیرمستقیم بر این باور هستند که مالیات غیرمستقیم همچنان راه را برای معافیت و فرار مالیاتی قشر ثروتمند باز می‌گذارد و عمده تاثیر و فشار آن را قشر ضعیف متحمل می‌شوند و از طرفی موجب افزایش قیمت کالاها به طور متناوب میشود.
به طور کلی مالیات در هر کشوری از جمله ایران شامل شرایط و قوانین و تبصره های متفاوتی است که درصورت حسابرسی اشتباه می‌تواند موجب بروز مشکل و ضررهای مالی سنگین به کسب و کارها از جمله توقیف اموال مدیران و حتی نابودی کسب و کارها شود. اما با نرم افزار حسابداری فینتو که جدیدترین نسل سیستم‌های حسابداری و یک نرم افزار ابری(آنلاین) و بسیار مقرون به صرفه است، شما همیشه و از هرکجا میتوانید امور مالی کسب وکارتان را بدون احتیاج به هیچ یک از تجهیزات سخت افزاری گران‌قیمت مدیریت کنید.
