نقطه سر به سر برای صاحبین کسب و کار

اگر صاحب یک کسب و کار هستید حتما درباره نقطه سر به سر که یک اصطلاح اقتصادی حسابداری است شنیده اید، اما به طور کامل چقدر درباره اش میدانید؟ از نحوه محاسبه و مزیت ها و معایبش آگاه هستید؟ نقطه سر به سر از جمله مواردی است که یاد گرفتن و در نظر گرفتن آن برای همه مدیران و حسابداران ضروری است و به آن‎ها کمک میکند که آینده و مسیر سوددهی کسب و کارشان را با آمار دقیق‎تری تخمین بزنند.

ما در این مقاله از فینتو تلاش کردیم تا مفهوم و تمام نکات کاربردی که درباره نقطه سر به سر لازم است بدانید را برای شما آماده کنیم. پس مثل همیشه با ما همراه باشید.

نقطه سر به سر یعنی چه ؟

به زبان خیلی ساده و خلاصه: نقطه سر به سر (به انگلیسی break even point ) در یک کسب و کار به مرحله ای گفته می‎شود که هزینه تولید با درآمد فروش یکسان است. به عبارتی آن کسب و کار دیگر زیان ده نیست و درآمد فروش می‎تواند هزینه های تولید را جبران کند. پس از عبور از این مرحله است که کسب و کار به سود دهی می‎رسد. محاسبه این مورد که عموما توسط حسابداران انجام می‎شود به مدیران کمک می‎کند تا متوجه شوند چقدر تا رسیدن به اهدافشان و به سود رسیدن کسب و کار فاصله دارند و درصوتی که کسب و کارشان  هنوز در وضعیت زیان ده است با اعمال تغییر یا تعدیل‎ در هزینه های تولید یا تغییرات دیگر، به سمت نقطه سر به سر حرکت کنند تا سپس بتوانند به سوددهی برسند.

هزینه تولید

 برای اینکه بتوانیم نقطه سر‌به‌سر را محاسبه کنیم ابتدا احتیاج داریم آمار دقیق و درستی از هزینه تولید داشته باشیم. هزینه تولید به دو زیرگروه هزینه های ثابت و هزینه های متغیر تقسیم می‎شود. هزینه ثابت هزینه ای است که مبلغ آن ثابت است و تغییر نمی‎کند. مثل مبلغ ثابتی که در طول یک سال بابت اجاره یا حقوق کارمندان پرداخت می‎شود؛ اما هزینه متغیر مبلغی است که ممکن است بر اثر مواردی مثل تورم یا تهیه ی مواد اولیه بیشتر یا کمتر برای تولید تغییر کند. مهم است که این هزینه ها را درست شناسایی و طبقه بندی و حسابرسی کنیم؛ زیرا که هرگونه خطای محاسباتی می‎تواند یک نتیجه غلط در محاسبه نقطه سر به سر به ما بدهد و موجب تصمیم گیری یا برآورد هزینه اشتباه و در نهایت آسیب های جدی و جبران ناپذیر به کسب و کار شود.

فرمول محاسبه نقطه سر‌به‌سر

برای به دست آوردن مقدار نقطه سر به سر چند فرمول وجود دارد. اما ساده ترین روشی که می‎توانید از آن استفاده کنید فرمول زیر است:

بعد از به دست آوردن نقطه سر به سر می‎توانید بررسی کنید که برای رسیدن به سوددهی چه اقداماتی لازم است انجام دهید. آیا لازم است هزینه های تولید را کاهش دهید؟ مثلا یک دفتر ارزان تر اجاره کنید یا قیمت محصولات خود را افزایش دهید؟ و یا احتیاج دارید که میزان تولید را افزایش دهید؟

بیشتر بخوانید: محاسبه و نمودار نقطه سر به سر به صورت اتوماتیک توسط اکسل

اگر طبق آماری که از نقطه سر‌به‌سر به دست آوردید لازم بود که میزان تولید محصول را افزایش دهید، این نکته را فراموش نکنید که این به این معنی است که از نظر آماری اگر موفق به فروش این میزان محصول شوید به سوددهی می‎رسید؛ اما همچنان از نظر بازار هیچ تضمینی وجود ندارد که شما حتما این میزان محصول را خواهید فروخت. بنابراین بررسی، محاسبه و برنامه ریزی این موضوع را باید به مدیر بازاریابی شرکت بسپارید.

مزایای محاسبه نقطه سر به سر چیست ؟

• نقطه سر‌به‌سر به شما اطلاعات دقیقی از هزینه های ثابت و متغیر و تاثیر این دو بر کسب و کار می‎دهد.
• آینده‎ محصول را مشخص می‎کند. در واقع با بررسی نقطه سر‌به‌‎سر متوجه می‎شوید که برای سوددهی آیا لازم است تغییری در میزان تولید ایجاد کنید یا خیر. گاهی با بررسی نقطه سر‌به‌سر ممکن است به این نتیجه برسید که سوددهی آن محصول با توجه به هزینه ها در آینده عملی نیست و لازم است تولید آن را متوقف کنید.
• نقطه سر به سر به مدیران در سطوح مختلف کمک می‎کند تا چشم انداز بهتری از آینده محصول داشته باشند و بهتر بتوانند درباره تولید، بودجه بندی و نحوه ارائه محصول در آینده تصمیم گیری کنند. 

معایب نقطه سر به سر چیست؟

• این روش محاسبه میزان تولید و میزان فروش را ثابت در نظر می‎گیرد. اما این فقط به صورت تئوری قابل اجرا است و در عمل، هزینه ها و میزان فروش تحت تاثیر نوسانات قیمت و یا در بازه های زمانی مختلف تغییر می‎کنند.
• نقطه سر‌به‌سر فقط آمار یک محصول را محاسبه می‎کند و اگر شرکت، ارائه دهنده چند محصول باشد، باید نقطه سر‌به‌سر هرکدام را جدا محاسبه کند که این هم فرآیندی زمان بر است و هم احتمال خطا در تصمیم گیری های کلی را افزایش می‎دهد.
• نقطه سر به سر به شما می‎گوید که به چه میزان فروش نیاز دارید تا به سود دهی برسید؛ اما نمی‎تواند مشخص کند که آیا این تعداد محصول در بازار هم متقاضی دارد یا خیر.
• در بعضی موارد آماری که از طریق نقطه سر به سر به دست می آید می‎تواند باعث شود که مدیران یک هدف گذاری دشوار انجام دهند که رسیدن به آن سخت است و این باعث ایجاد استرس در همه اعضای گروه یا شرکت می‎شود. 

چه عواملی نقطه سر به سر را افزایش میدهد؟

وقتی نقطه سر به سر افزایش پیدا میکند یعنی فاصله ما با سوددهی افزایش پیدا کرده یا میزان درآمد کمتر شده است.

عواملی که باعث افزایش نقطه سر به سر می‎شود شامل مواردی است که در زیر به آن پرداخته ایم:

• افزایش فروش موجب افزایش نقطه سر به سر می‎شود؛ وقتی به علت افزایش تقاضای محصول لازم باشد که میزان تولید افزایش پیدا کند، هزینه های تولید هم نسبت به قبل افزایش پیدا می‎کند و این موجب افزایش نقطه سر به سر می گردد.
• وقتی خرابی یا ایراد در تجهیزات یا خط تولید اتفاق می افتد هم تعمیر آن ممکن است هزینه بر باشد و هم توقف در تولید. تا درست شدن مجدد تجهیزات موجب تاخیر در ارائه محصول می‎شود و میزان فروش کاهش پیدا میکند که این اتفاق هم نقطه سر به سر را افزایش میدهد.
• گاهی نه تقاضای محصول افزایش داشته و نه میزان تولید بیشتر شده اما هزینه های تولید به دلیل عواملی مثل افزایش اجاره، افزایش حقوق کارمندان، گران تر شدن مواد اولیه و یا تجهیزات افزایش پیدا کرده و به همین دلیل نقطه سر به سر افزایش پیدا می‎کند.

بیشتر بخوانید: دانلود فایل اکسل محاسبه بهای تمام شده محصولات در شرکت های تولیدی

چه عواملی نقطه سر به سر را کاهش می‎دهد؟

وقتی این آیتم کاهش پیدا می‎کند یعنی فاصله ما با سوددهی کاهش پیدا کرده و درآمد در حال افزایش است؛ از جمله مواردی که نقطه سر‌به‌سر را کاهش می‎دهند:

• افزایش قیمت موجب کاهش نقطه سر‌به‌سر می‎شود؛ زیرا که درآمد شما با سرعت بیشتری افزایش پیدا میکند. اما پیشنهاد ما به شما این است که هنگام افزایش قیمت عواملی مثل قیمت شرکت های رقیب، توانایی مالی بازار هدف و میزان مشتری که ممکن است از دست دهید را در نظر بگیرید و بی گدار به آب نزنید.
• ارائه طرح های تشویقی جذاب مثل اعمال تخفیف یا ایجاد کوپن، همیشه یک پیشنهاد وسوسه کننده برای مشتریان است. این راهکار می‎تواند تعداد مشتریان و فروش را افزایش دهد و به کاهش نقطه سر‌به‌سر کمک کند. فراموش نکنید که همه ما عاشق تخفیف هستیم!
• برون سپاری کنید. برون سپاری در مرحله تولید می‎‏تواند باعث کاهش هزینه خرید تجهیزات و همینطور افزایش تولید شود و به دنبال آن میزان فروش و درآمد شما افزایش پیدا می‎کند.

فینتو

در پایان لازم است به این نکته مهم اشاره کنیم که محاسبه نقطه سر به سر و رسیدن به یک تجزیه و تحلیل درست و کارآمد نیازمند یک حسابرسی درست و دقیق است. زیرا محاسبه های اشتباه به خصوص در بخش حسابرسی هزینه های تولید، موجب ضررهای مالی جبران ناپذیر می‎شود؛ با استفاده از نرم افزار حسابداری ابری (آنلاین) فینتو، فرآیند حسابرسی دیگر همچون قبل پیچیده و زمان‎بر نیست و می‎توانید با کمترین هزینه و از هرکجا که هستید به همه امور حسابداری خود رسیدگی کنید و همیشه و از هرکجا به همه امورمالی خود دسترسی داشته باشید.