پرداخت دیه حوادث کار بر‌عهده کیست؟ کارگر یا کارفرما؟

حادثه ‎هایی که در محل کار اتفاق می‎افتند و منجر به جراحت یا آسیب‌های شدیدتر می‎شوند نه فقط در محیط‌هایی مثل کارگاه‌ها و ساختمان‌های درحال ساخت، بلکه در محیط‌های اداری نیز امکان وقوع دارند. در این مقاله از فینتو ابتدا به توضیح حوادث ناشی از کار و سپس به موضوع پرداخت دیه و وظایف کارفرما می‎پردازیم.

حوادث ناشی از کار چیست؟

طبق ماده 60 قانون تامین اجتماعی، حوادث ناشی از کار حوادثی هستند که هنگام انجام ماموریت یا کار برای شخص بیمه شده اتفاق می‎افتد و منجر به حادثه مرگبار یا غیر مرگبار می‎شود.

حوادث ناشی از کار برای فرد بیمه شده در شرایط زیر می‎تواند اتفاق بیفتد:

• شخص در محل کار یا موسسه و محیط‌های وابسته به آن دچار حادثه شود.
• زمانی که شخص خارج از محل کار، در حال ماموریت و انجام وظیفه دچار آسیب دیدگی و حادثه شود.
• هنگام رفت و آمد به درمانگاه یا بیمارستان برای پیگیری روند درمان
• هنگام رفت و آمد از خانه به محل کار و یا برعکس
• زمانی که شخصی در محل کار و هنگام بروز حادثه برای نجات و کمک به همکارانش دچار آسیب و سانحه شود.

نکته مهمی که لازم است بدانید این است که حوادث ناشی از کار تنها محدود به وقوع حادثه و مواردی که بالا شرح دادیم نیستند و موارد دیگری مثل ایجاد بیماری به علت قرارگرفتن در معرض آلاینده‌های بیماری‌زا نیز جزو حوادث ناشی از کار محسوب می‎شوند و شخص آسیب دیده می‎تواند با توجه به نظر کمیسیون‎ پزشکی یا شورای پزشکی، دیه یا خسارت دریافت کند.

بیشتر بخوانید: مهم‌ترین قوانین اداره کار که قبل از قرار داد باید بدانید

هنگام بروز حوادث ناشی از کار، کارفرما از لحاظ قانونی چه وظایفی دارد؟

در صورتی که برای هر یک از بیمه شد‎گان، هرکدام از موارد حوادث ناشی از کار که در بالا توضیح دادیم رخ بدهد، مطابق قانون کارفرما موظف است که اقدامات زیر را انجام دهد:

• اقدامات اولیه لازم برای برای جلوگیری از تشدید و گسترده‌تر شدن حادثه
• کارفرما موظف است که حادثه اتفاق افتاده را در دفتر ویژه‌ای که از طرف وزارت کار اعلام می‎شود ثبت کند و حادثه را هرچه سریع‎تر به اطلاع اداره کار و امور اجتماعی برساند.
• کارفرما می‎بایست ظرف سه روز کاری حادثه را به صندوق تامین اجتماعی گزارش کند و فرم ویژه‌ی حادثه را تکمیل نماید

توجه داشته باشید که هرگونه هزینه‌ای که کارفرما به عنوان اقدامات اولیه برای جلوگیری از وخیم‌تر شدن شرایط و یا پرداخت هزینه درمانی و … انجام دهد را صندوق تامین اجتماعی به او پرداخت خواهد کرد.

وظیفه کارفرما در تامین امنیت محیط کار چیست؟

هنگام وقوع حوادث ناشی از کار، ممکن است کارفرما یا کارکنان مقصر حادثه ای که پیش آمده باشند اما به طور کلی کارفرما وظیفه دارد که امنیت محیط کار را تامین کند.

مواردی که لازم است کارفرما برای امنیت محیط کار انجام دهد شامل موارد زیر است:

• طبق مصوبه شورای عالی فنی کارفرما موظف است که برای تامین حفاظت و سلامت و بهداشت کارکنان وسایل و امکانات لازم را تهیه و در محیط کار در اختیار آنها قرار بدهد.
• کارفرما وظیفه دارد که آموزش‌های لازم برای استفاده از وسایل و ابزارها را در اختیار کارکنان قرار دهد و به صورت کامل بر رعایت نکات و قوانین بهداشت و سلامت نظارت داشته باشد.

از نکاتی که لازم است بدانید این است که اگر شخص غریبه‌ای وارد محیط کار یا کارگاه شود، به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی  و سلامت در محل کار دچار آسیب یا حادثه شود مسئولیت آن با کارفرما خواهد بود.

چه کسی مسئولیت بروز حادثه را از لحاظ کیفری بر عهده دارد؟

مسئولیت کیفری حادثه طبق نظر بازرسان کار یا کارشناسان رسمی دادگستری و با رای دادگاه مشخص می‎شود. بازرسی حادثه که توسط بازرسان کار به عنوان ضابطین قضایی انجام می‎شود، کاملا رایگان است و تنها در صورتی که یکی از طرفین (کارگر یا کارفرما) به گزارش و نظر بازرس اعتراض داشته باشند، بررسی مجدد حادثه با نظر دادگاه نیازمند پرداخت هزینه کارشناسی است.

در چه صورتی کارفرما مقصر حادثه است؟

در موارد زیر کارفرما مسئول و مقصر حادثه شناخته می‎شود و به موجب قانون می‎بایست خسارات تعیین شده را پرداخت نماید.

• تقصیر در استخدام (در مواقعی که کارفرما نیروی غیر متخصص استخدام کرده باشد)
• در صورت استفاده از ابزار، تجهیزات و ماشین‌آلات فرسوده و یا غیر ایمن که می‎تواند منجر به بروز حادثه شود.
• در صورتی که دستور عمل‌های مصوب شورای عالی فنی را رعایت نکرده باشد و آموزش‌های لازم را در اختیار کارکنان نگذاشته باشد و بر ایمنی و سلامت محیط کار نظارت کافی نداشته باشد.

در صورتی که کارفرما مقصر حادثه باشد چه مجازات و جرائمی برای او در نظر گرفته می‎شود؟

در صورتی که کارفرما مقصر حادثه شناخته شود مطابق با میزان جراحت وارده (کم یا شدید) و یا قطع عضو فرد، میزان دیه با نظر بازرسان کار، پزشکی قانونی، کارشناسان دادگستری و درنهایت رای دادگاه مشخص می‎شود و کارفرما موظف به پرداخت آن است. علاوه بر مبلغ دیه کارفرما موظف است به سازمان تامین اجتماعی نیز مبلغی را بابت خسارت برای پرداخت مستمری پرداخت نماید و حادثه از جنبه عمومی نیز بررسی خواهد شد. پرداخت خسارت آن نیز برعهده کارفرما است.

اگر کارفرما مقصر نباشد، باز هم موظف به پرداخت دیه است؟

خیر در صورتی که کارگر مقصر باشد و کارفرما در بروز حادثه نقش نداشته باشد و تمامی اقدامات لازم را نیز بعد از وقوع حادثه انجام داده باشد، مقصر نیست و بنابراین دیه‌ای پرداخت نمی‎کند و مجازات نیز نمی‎شود و سازمان تامین اجتماعی خسارت را پرداخت می‎کند.

اگر کارگر و کارفرما باهم اختلاف داشته باشند، به کجا باید مراجعه کنند؟

در صورتی که کارگر و کارفرما در خصوص حادثه پیش آمده باهم اختلاف داشته باشند، باید هیئت حل اختلاف کار مراجعه کنند و شکایت خود را مطرح کنند.

اگر فرد زیر 15 سال دچار حادثه ناشی از کار شود، چه کسی مسئول است؟

مطابق با قانون کار، به کار گرفتن افراد زیر 15 سال غیر قانونی است و در صورتی که شخص زیر 15 سال حین انجام کار، دچار حوادث ناشی از کار شود، مطابق با قانون مجازات اسلامی، کسی که حادثه را ایجاد کرده و منجر به خسارت شده است، مسئول حادثه شناخته می‎شود.

بیشتر بخوانید: مهم‌ترین قوانین تامین اجتماعی برای کارمندان 1401

در پایان لازم است مجددا به این نکته اشاره کنیم که ایمنی بودن محیط کار از جمله مواردی است که بسیاری از مواقع توسط کارفرماها به درستی انجام نمی‎شود و موجب خسارت‌های جبران ناپذیری می‎شود. توصیه می‎کنیم در صورتی که شما یک کارفرما هستید، انجام بیمه، نکات بهداشتی و ایمنی محیط کار را به درستی انجام دهید و از همین طریق احتمال وقوع حادثه را تا حد زیادی کاهش دهید.

بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین

مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو یک سیستم تحت وب و آنلاین است که شامل خدماتی از جمله سیستم حضور و غیاب، حقوق و دستمزد، تنخواه گردان و حسابداری آنلاین می‌شود. آنلاین بودن خدمات فینتو باعث می شود تا کاربران علاوه بر امکان دسترسی آسان از هر مکان و در هر زمان، هزینه های کمتری نسبت به سیستم های قدیمی بپردازند.

با نرم‌افزار حسابداری آنلاین فینتو، شما به راحتی می‌توانید با نرم‌افزارهای پیچیده خداحافظی کنید و مدیریت تمام نیازهای کسب و کار خود را با یک راه حل حسابداری ساده انجام دهید. فینتو به عنوان نرم‌افزار مبتنی بر ابر، مزایای بیشماری دارد که برای آگاهی بیشتر می توانید به صفحه زیر مراجعه کنید.