حق العمل کاری یکی از مواردی است که علی رغم آن که بسیار متداول است، اما نام آن کمتر شنیده است و اغلب اطلاعات کمی نسبت به آن دارند یا آن را با دلالی اشتباه میگیرند. امروز قصد داریم که به توضیح صفر تا صد هرآنچه لازم است درباره حق العمل کاری در قانون تجارت و حق العمل کاری در گمرک بدانید بپردازیم. پس مثل همیشه تا انتها همراه فینتو باشید.
حق العمل کاری چیست
حق العمل در لغت به معنای مزد یا اجرتی است که در مقابل فروش کالا انجام میشود و حق العمل کاری به معنای کاری است که در ازای دریافت مزد و اجرت مشخص دریافت مبشود. حق العمل میتواند به شکل اجرت، درصدی از فروش یا با یک مزد معین باشد. همین ابتدا مهم است بدانید که حق العمل کاری در قانون تجارت و حق العمل کاری در گمرک دارای دو معنا و مفهوم کاملا مجزا از هم هستند و ما امروز قرار است به توضیح کامل هر دو آن ها بپردازیم.
حق العمل کاری در قانون تجارت
مطابق با ماده 357 قانون تجارت، حق العمل کاری به معنای کاری است که شخص حق العمل کار به عنوان نماینده قانونی شخص دیگری که به آن ” آمر” گفته میشود، قرارداد یا معامله ای را انجام میدهد. در واقع به زبان ساده در قرارداد حق العمل کاری شخص حق العمل کار در ازای دریافت مزد یا کمیسیون، معامله ای را با نام و مسئولیت خودش به جای شخص معامله گر اصلی (آمر) انجام میدهد. همچنین مطابق با ماده 369 قانون تجارت، حق العمل کار تنها زمانی مستحق دریافت حق العمل کاری خود میشود که آن معامله یا به طور کامل اجرا شده باشد و یا انجام نشدن آن به دستور آمر صورت گرفته باشد. در حالتی که انجام نشدن معامله به دستور شخص آمر صورت گرفته باشد، شخص حق العمل کار مستحق دریافت اجرتی برابر با عرف و توافق خواهد بود.
نکات قانونی حق العمل کاری
مفهوم حق العمل کاری در ماده 357 به خوبی تعریف شده است. حال با هم به مرور این ماده قانونی و نکات مهم حق العمل کاری در قانون تجارت میپردازیم:
- در صورت وجود اختلاف و دعوا در معامله، شخص حق العمل کار اجازه اقامه دعوا بر علیه آمر را ندارد زیرا مسئولیت انجام قرارداد یا معامله بر عهده او است
- حق العمل کار به منظور وصول مطالبات خود، نسبت به مبلغی که در معامله دریافت کرده است و یا اموالی که موضوع این معامله بوده است، حق حبس دارد
- حق العمل کار موظف است که آمر را در جریان تمامی امور بگذارد
- وظیفه بیمه کردن اموال معامله بر عهده حق العمل کار نیست
- در صورتی که حق العمل کار اموال مورد معامله را به قیمتی کمتر از قیمت تعیین شده توسط آمر به فروش برساند، مسئول این تفاوت مبلغ خواهد بود. مگر اینکه بتواند ثابت کند که ضرر کرده است و دریافت مبلغ تعیین شده توسط آمر هنگام معامله مقدور نبوده است (ماده 364 قانون تجارت)
- اگر حق العمل کار بدون رضایت آمرمالی را به نسیه بفروشد یا پیش قسطی دهد، ضررهای ناشی از آن متوجه خود او خواهد بود معذلک اگر فروش نسیه داخل در عرف تجارتی محل باشد حق العمل کار ماذون به آن محسوب می شود مگر در صورت دستور مخالف آمر(ماده 366 قانون تجارت)
- مسئولیت واریز وجوه یا سایر تعهدات معامله که بر عهده طرف مقابل معامله است با حق العمل کار نیست. مگر اینکه مجاز در معامله به اعتبار نبوده یا شخصا ضمانت طرف معامله را کرده یا عرف تجارتی بلد اورا مسئول قرار دهد. (ماده 367 قانون تجارت)
- مخارجی که توسط حق العمل کار در جهت منافع آمر و انجام معامله انجام شده است باید اصل و منفعت آن به او پرداخت شود (مخارجی مانند انبار داری یا حمل و نقل) (ماده 368 قانون تجارت)
- در صورتی که معامله انجام نشود و یا آمر اجازه فروش را متوقف کند اما اموال معامله را بیش از حد متعارف نزد شخص حق العمل کار نگه دارد، حق العمل کار میتواند آن را با نظارت مدعی‌العموم بدایت محل یا نماینده او به طریق مزایده به فروش برساند. اگر آمر در محل نبوده و در آنجا نماینده نیز نداشته باشد فروش بدون حضور او یا نماینده او به عمل خواهد آمد ولی در هر حال قبلاً باید به او اخطار‌یه رسمی ارسال گردد مگر اینکه اموال از جمله اموال سریع‌الفساد باشد (ماده 373 قانون تجارت)
- اگر حق‌العمل‌کار مامور به خرید یا فروش مال‌التجاره یا اسناد تجارتی و یا سایر اوراق بهاداری باشد که مظنه بورسی یا بازاری دارد میتواند چیزی را که مامور به خرید آن بوده خود شخصاً به عنوان فروشنده تسلیم بکند و یا چیزی را که مامور به فروش آن بوده شخصاً به عنوان خریدار نگاه دارد مگر اینکه آمر دستور مخالفی داده باشد. (ماده 373 قانون تجارت)
- در هر موردی که حق‌العمل‌کار شخصاً میتواند خریدار یا فروشنده واقع شود اگر معامله را به آمر بدون تعیین طرف معامله اطلاع دهد، خود طرف معامله محسوب خواهد شد (ماده 375 قانون تجارت)
بیشتر بخوانید: سفته چیست؟ آموزش کامل قوانین سفته
تفاوت حق العمل کاری با دلالی
بسیاری از افراد حق العمل کاری را با دلالی اشتباه میگیرند و این دو را یکی میدانند. در حالی که این دو باهم متفاوت هستند. در دلالی شخص دلال با معرفی کردن دو طرف معامله به هم، مزد یا کمیسیونی بنابر توافق دریافت میکند اما در حق العمل کاری، شخص حق العمل کار با طرف دوم وارد معامله میشود و معامله با نام او انجام میگیرد. ممکن است طرف دوم معامله هرگز آمر را نشناسد. همچنین در دلالی مسئولیتی بر عهده دلال نیست اما حق العمل کاری مسئولیت عواقب معامله با حق العمل کار خواهد بود چرا که معامله به اسم او انجام میگیرد.
مالیات قرارداد حق العمل کاری
حق العمل کاری جزو مشاغل ارائه خدمات دسته بندی میشوند بنابراین انجام حق العمل کاری مشمول پرداخت مالیات است و هم آمر و هم حق العمل کار لازم است که مالیات بر درآمد معامله انجام شده را پرداخت کنند. حق العمل کاری همچنین مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده است و پرداخت آن برعهده آمر است.
بیمه قرارداد حق العمل کاری
حق بیمه در قراردادهای حق العمل کاری دو حالت دارد: یکی پرداخت حق بیمه برای شخص حق العمل کار و دیگری بیمه اجناس مورد معامله. در ادامه به توضیح هر دو مورد می پردازیم
حق بیمه قرارداد حق العمل کاری
آیا بیمه کردن شخص حق العمل کار توسط آمر که در واقع در جایگاه کارفرما است اجباری است؟ پاسخ این است که در صورتی که قرارداد حق العمل کاری کاملا مطابق با قوانین و ضوابط قانون کار و تامین اجتماعی باشد، آمر میتواند شخص حق العمل کار را بیمه تامین اجتماعی کند.
بیمه کردن اجناس مورد معامله در قرارداد حق العمل کاری
در قراردادهای حق العمل کاری در صورتی که اجناس مورد معامله نیازمند پوشش بیمه ای باشند، آمر وظیفه دارد که این کالاها را بیمه کند.
بیشتر بخوانید: تفاوت سود خالص و ناخالص – توضیح کامل
حق العمل کاری گمرک چیست
معنای حق العمل کار در گمرک با حق العمل کار در قانون تجارت کاملا متفاوت است. در گمرک حق العمل کار گمرک یا کارگزار گمرک به کسی گفته میشود که به نیابت از شخصی که صاحب و مالک کالا است، امور مربوط به ترخیص تشریفات گمرکی کالای مربوطه را انجام میدهد. حق العمل کار گمرک برای انجام این امور نیازمند دریافت پروانه از اداره گمرک است که در ادامه شرایط دریافت این پروانه را باهم میخوانیم.
شرایط دریافت پروانه حق العمل کاری گمرک
برای دریافت پروانه حق العمل کاری گمرک به مدارک زیر نیاز است. توجه داشته باشید که اعتبار این پروانه یک ساله است و پس از یک سال نیازمند تمدید است.
- تابعیت ایران و حداقل 25 سال سن
- حداقل تحصیلات : دیپلم
- قبولی در امتحان قانون گمرکی و آیین نامه گمرک
- کارمند دولت نبودن
- عدم سابقه قاچاق در گمرک ( نیاز به گواهی کتبی مقامات مربوطه)
نرم افزار حسابداری
با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو می توانید بدون نیاز به خرید و نصب و راه اندازی نرم افزارهای پیچیده و گران قیمت، تنها با ایجاد یک حساب کاربری در هر لحظه و از هر کجا به تمامی امور مالی و حسابداری و همچنین ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان رسیدگی کنید. فینتو 30 روز مهلت استفاده کاملا رایگان از تمامی امکانات نرم افزار را برای شما پیش بینی کرده است و شما میتوانید همین حالا با کلیک بر روی تصویر زیر، حساب کاربری خود را ایجاد کنید و رسیدگی به امور مالی و حسابداری خود را با فینتو آغاز کنید.
