هزینه ثابت و متغیر و نیمه متغیر در حسابداری

هزینه ثابت، متغیر و نیمه متغییر از مفاهیم اولیه و بسیار مهم در حسابداری هستند که شناخت صحیح آن ها کمک میکمد تا هزینه ها به درستی شناسایی و دسته بندی شوند. شناسایی صحیح این هزینه ها کمک میکند تا کسب و کارها بتوانند در مواردی مانند استراتژی در قیمت گذاری، کاهش و کنترل هزینه ها و همچنین پیش بینی های مالی خود بهتر عمل کنند. امروز قرار است به صفر تا صد هرآنچه که لازم است دربارخ هزینه ثابت و متغیر در حسابداری و همچنین هزینه نیمه متغیر بدانید بپردازیم پس مثل همیشه همراه فینتو باشد..

 

هزینه ثابت چیست

هزینه ثابت یا fixed cost  به هزینه هایی گفته میشود که وجود آن ها به هزینه های تولید یا میزان فروش مرتبط نیست و حتی در صورتی که تولید یا فروش متوقف شود، این هزینه ها  همچنان پا بر جا هستند. از جمله هزینه های ثابت میتوان به هزینه اجاره و یا حقوق و دستمزد کارکنان اشاره کرد. شرکت های تولیدی معمولا هزینه ثابت بیشتری نسبت به سایر انواع شرکت ها دارند.

 

 

ویژگی های هزینه ثابت

از جمله ویژگی های هزینه های ثابت که به ما کمک میکند تا در حسابداری این هزینه ها را شناسایی کنیم موارد زیر هستند:

• غیر وابسته به میزان تولید یا میزان فروش هستند
• پرداخت های دوره ای: معمولا این هزینه ها در سررسیدهای مشخصی مانند ماهانه، فصلی یا سالانه پرداخت میشوند
• عدم تاثیر بر هزینه های متغیر: هزینه های ثابت بر هزینه های متغیر و کاهش و افزایش آن ها تاثیری ندارند.

انواع هزینه های ثابت

هزینه های ثابت به دو دسته هزینه های ثابت تعهدی و هزینه های ثابت اختیاری تقسیم میشوند. در ادامه به توضیح کامل انواع این هزینه ها میپردازیم

 

هزینه های ثابت تعهدی

این هزینه ها معمولا شامل هزینه هایی هستند که سازمان متعهد است در طی مدت زمان مشخص به آن ها پایبند باشد و آن ها را پرداخت نماید. از جمله این هزینه ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• اجاره دفتر یا کارگاه و کارخانه
• حقوق ثابت کارکنان
• بیمه
• استهلاک تجهیزات و ماشین آلات

 

هزینه های ثابت اختیاری

این هزینه ها شامل هزینه هایی هستند که میتوان آن ها را در کوتاه مدت کاهش یا افزایش داد. از جمله هزینه های ثابت اختیاری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• هزینه های بازاریابی و تبلیغات
• آموزش کارکنان
• هزینه های مشاوره ای و تحقیق و توسعه

 

هزینه ثابت در محاسبه نقطه سر به سر

یکی از مهم ترین کاربردهای هزینه ثابت در محاسبه نقطه سر به سر است. همانطور که در ادامه باهم میبینیم هزینه ثابت از ارکان اصلی در فرمول محاسبه نقطه سر به سر است. با استفاده از این فرمول شرکت ها محاسبه میکنند به چه مقدار فروش نیاز دارند تا از وضعیت زیان ده بودن خارج شوند

 

 

کاربردهای محاسبه هزینه ثابت

به جز نقطه سر به سر، هزینه ثابت در حسابداری و همچنین بررسی ساختار و توان مالی یک کسب و کار اهمیت زیادی دارند. از مهم ترین کاربردهای محاسبه نقطه سر به سر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• برنامه ریزی مالی: از آنجایی که هزینه های ثابت معمولا برای مدت مشخصی تغییر چندانی نخواهند داشت، با پیش بینی هزینه های ثابت طی یک دوره مالی یا یک دوره مشخص، میتوان هزینه های ماهانه و سالانه را تخمین زد، به آن ها بودجه اختصاص داد و سرمایه گذاری ها و منابع مالی شرکت را با توجه به هزینه ها تنظیم کرد.
• قیمت گذاری محصولات و خدمات: کسب و کارها عموما با بررسی هزینه های ثابت و هزینه های متغیر (که در ادامه به آن میپردازیم) هزینه محصولات خود را به شکل سودآور تعیین کنند.
• تصمیم گیری درباره مقیاس پذیری: با محاسبه هزینه ثابت میتوان بررس کرد که آیا افزایش تولید میتوان منجر به سر شکن شدن هزینه ثابت شود یا خیر؟ در صورتی که جواب به این سوال مثبت باشد، رشد کسب و کار توجیه اقتصادی خواهد داشت. به

 

هزینه متغیر چیست

هزینه متغیر (variable Cost) به هزینه هایی گفته میشود که حجم تولید به طور مستقیم بر آن ها تاثیر میگذارد. یعنی افزایش تولید منجر به افزایش هزینه ها و کاهش تولید منجر به کاهش هزینه ها میشود. هزینه هایی ماند هزینه های مواد اولیه یا هزینه حمل و نقل از جمله هزینه های متغیر هستند.

ویژگی هزینه های متغیر

• با حجم تولید رابطه مستقیم دارند
• هزینه آن ها به ازای هر واحد محصول ثابت است و با افزایش یا کاهش تولید یا فروش تغییر نمیکند. به عنوان مثال کمیسیون فرد بازاریاب در ازای هر فروش 10% خواهد بود، حال چه صد عدد از یک محصول را بفروشد و چه یک عدد، این درصد تغییر نخواهد کرد.
• کوتاه مدت است. هزینه های متغیر معمولا طی بازه های کوتاه تحت تاثیر عوامل درون کسب و کار مانند حجم تولید یا میزان فروش و یا عوامل خارج از کسب و کار مانند تورم تغییر میکند.

 

انواع هزینه های متغیر

در بالا به توضیح هزینه های متغیر و همچنین ویژگی های این هزینه ها پرداختیم اما اگر بخواهیم موارد دقیق تری از انواع هزینه های متغیر را مثال بزنیم این هزینه ها به شرح زیر خواهد بود:

• مواد اولیه
• حقوق و دستمزدی که با توجه به حجم تولید پرداخت میشود. به عنوان مثال کارگرانی که در ازای دوخت X عدد کفش بسته بندی Z عدد کالا دستنمزد مشخصی دریافت میکنند.
• هزینه های حمل و نقل
• کمیسیون فروش (پورسانت)
• هزینه های انرژی در کارگاه ها یا بخش هایی از کسب و کار که با میزان تولید ارتباط مستقیم دارند. به عنوان مثال افزایش حجم تولید باعث افزایش برق مصرفی سالن تولید کارخانه میشود. بنابراین برق مصرفی سالن تولید یک هزینه متغیر است.

 

تفاوت هزینه ثابت و متغیر

هزینه ثابت و متغیر در حسابداری را باهم یاد گرفتیم. اکنون اگر قصد داشته باشیم برای جمع بندی هزینه ثابت و هزینه متغیر را باهم مقایسه کنیم، تفاوت های هزینه ثابت و متغیر به شرح جدول زیر خواهد بود:

 

هزینه نیمه متغیر چیست؟

هزینه نیمه متغیر شمل هزینه هایی است که نیمی از آن ها ثابت و بدون تغییر است و نیمی از آن ها با توجه به عواملی مانند حجم تولید تغییر میکند.

ویژگی هزینه های نیمه متغیر

برای این که هزینه های نیمه متغیر را بهتر شناسایی کنیم خوب است که ویژگی های آن ها را بشناسیم:

• دارای یک بخش ثابت هستند که تحت هر شرایطی پرداخت میشود، حتی اگر تولید صفر باشد.
• در طول بلند مدت رفتاری مشابه با رفتار هزینه های متغیر دارند چون در طی بازه طولانی فعالیت، هزینه ثابت نیز تحت عوامل مختلفی ممکن است تغییر کند.

انواع هزینه نیمه متغیر

برای درک بهتر هزینه نیمه متغیر به مثال های زیر توجه کنید:

• حقوق فروشندگان: حقوق فروشندگانی که دریافتی آن ها از دو بخش حقوق پایه ثابت و پورسانت فروش تشکیل شده
• اینترنت شرکت: هزینه اشتراک ثابت ماهیانه (هزینه ثابت) و هزینه اضافی بابت مصرف بیشتر از سقف تعین شده (هزینه متغیر)