تهاتر یکی از موارد کاربردی در کسب و کارها است با این حال بسیاری از واحدهای تجاری ممکن است درباره اینکه تهاتر چیست و چه قوانینی دارد اطلاعات کاملی نداشته باشند. امروز به طور کامل به موضوع تهاتر در حسابداری میپردازیم تا یک بار برای همیشه آن را یاد بگیرید.
تهاتر چیست
تهاتر در حسابداری به معنای سر به سر کردن مبلغ یا باقی مانده حساب میان دو طرف یک معامله است و در واقع خرید و فروشی است که در آن مبلغی میان طرفین معامله رد و بدل نمیشود. به عنوان مثال زمانی که فروشنده با خریدار توافق میکند که به جای دریافت هزینه کالا یا خدمت، از او خدمات یا کالا دریافت کند. به زبان ساده تر میتوان بگوییم که تهاتر به معنای خنثی شدن مبلغ یک معامله در ازای دریافت کالا یا خدمت و یا سر به سر کردن بدهی است.
تهاتر در حسابداری
اکنون که با متوجه شدیم تهاتر چیست، سراغ تهاتر در حسابداری میرویم. در حسابداری تهاتر فقط در صورت های مالی و به صورت مانده خالص نمایش داده میشود. نکته مهمی که لازم است به آن تپجه داشته با اصل بر عدم تهاتر است مگر در صورت وجود در شرایط خاص. بند ۳۵ استاندارد حسابداری شماره ۱ درباره تهاتر به این نکته اشاره کرده است:
«اقلام دارایی‌ها و بدهی‌ها باید جداگانه در صورت وضعیت مالی (ترازنامه) ارائه شوند، مگر اینکه تهاتر آن‌ها مجاز باشد یا الزامی قانونی وجود داشته باشد.
مواردی که تهاتر مجاز است
- تهاتر دارایی و بدهی ها در صورت وضعیت مالی
- تهاتر درآمد و هزینه در صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع
- تهاتر جریان های نقدی در صورت جریان های نقدی
مواردی که تهاتر مجاز نیست
اما در چه مواردی تهاتر مجاز نیست؟
- تهاتر حساب بانکی با تسهیلات بانکی (مگر با مجوز بانک و وجود قرارداد)
- تهاتر دارایی ها و بدهی ها با اشخاص ثالث بدون وجود قرارداد.
قوانین انجام تهاتر
در قسمت های قبل اشاره ای به این موضوع داشتیم که تهاتر به شرطی که اجازه آن ها در استانداردهای جسابداری داده شده باشد و یا شرکن مجاز له انجام آن باشد مقدور است. اما این شرایط چه هستند؟
۱– وجود حق قانونی و مسلم برای انجام تهاتر: یعنی طبق قانون یا قرارداد، شرکت مجاز به انجام تهاتر باشد.
منظور از وجود حق قانونی موارد زیر است:
الف: تهاتر نباید مشروط به رویدادهای آتی باشد
ب: تهاتر باید در تمام شرایط قانونی مقابل قابل اجرا باشد: روال عادی رویدادهای تجاری – نکول، ناتوانی مالی یا ورشکستگی واحد تجاری و تمام واحد های تجاری مقابل.
۲– واحد تجاری قصد تهاتر یا تسویه همزمان و خالص مطالبات و بدهی ها را داشته باشد. منظور این است که شرکت بدهی و طلب را در یک زمان تسویه کند و یا اینکه در یک زمان دارایی را نقد و بدهی را تسویه نماید. البته خوب است این نکته را بدانید که از نظر قانونی اگر شرکت از روشی استفاده کند که تسویه ناخالص باشد اما در عمل نتیجه ای مانند تسویه خالص داشته باشد، به عنوان تسویه خالص پذیرقته میشود. این موضوع به شرطی برقرار است که دریافت و پرداخت در یک فرآیند منسجم انجام بشود و بتواند ریسک نقدینگی یا ریسک اعتباری معامله را کاهش دهد یا حذف کند.
ثبت حسابداری تهاتر
برای اینکه ثبت حسابداری تهاتر را یاد بگیرید با هم یک مثال را میخوانیم.
تصور کنید که شرکت الف از شرکت ب بابت فروش کالا ۱۲۰ میلیون تومان طلبکار است و در مقابل از این شرکت خدمات مشاوره ای دریافت کرده است و ۷۰ میلیون بدهکار است. ثبت های حسابداری برای این معامله از ابتدا تا انجام تهاتر به شکل زیر خواهد بود:
ثبت حسابداری هنگام فروش کالا
حساب های دریافتنی ۱۲۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان
حساب های پرداختنی ۱۲۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان
ثبت حسابداری هنگام دریافت خدمات مشاوره
هزینه خدمات مشاوره ۷۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان
حساب های پرداختنی ۷۰.۰۰۰.۰۰۰
ثبت حسابداری هنگام تهاتر
گفتیم که تهاتر در واقع خنثی سازی مبلغی است که بین طرفین قرار بوده رد و بدل شود. بنابراین بدهی و طلب شرکت الف به ب به اندازه مبلغ بدهی تهاتر میشود
حساب های پرداختنی – شرکت ب ۷۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان
حساب های دریافتنی – شرکت ب ۷۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان
ثبت مانده حساب ها بعد از تهاتر
حساب های دریافتنی از شرکت ب
- حساب دریافتنی از شرکت ب:
120 میلیون (اولیه) – 70 میلیون (تهاتر) = 50 میلیون طلب باقی‌مانده - حساب پرداختنی به شرکت ب:
صفر (کامل تهاتر شد)
ثبت تهاتر در ترازنامه
پس از انجام تهاتر، در صورتی که قصد ثبت آن را در دفاتر روزنامه داشته باشیم:
اگر مبلغ باقی مانده تهاتر بدهکار باشد: حساب پرداختنی
تهاتر در استاندارد های حسابداری
استانداردهای حسابداری که به موضوع تهاتر در آن ها پرداخته شده است به شرح زیر است
- استاندارد حسابداری شماره ۱ (بند ۳۳ و بند ۳۴)
- استاندارد حسابداری شماره ۲ (بند ۲۱ و ۲۴)
- استاندارد حسابداری شماره ۸ ( بند ۳۷)
- استاندارد حسابداری شماره ۱۶ (بند ۵۷)
- استاندارد حسابداری شماره ۳۶ (بند ۴۴ تا ۵۳)
برای دانلود هر یک از این استانداردهای حسابداری، برروی لینک مقابل کلیک نمایید: دانلود استانداردهای حسابداری
.
تاثیر تهاتر بر صورت های مالی
گفتیم که باقی مانده خالص حاص از تهاتر در صورت های مالی درج میشود. اما تهاتر چه تاثیری بر این صورت ها دارد؟ در ادامه تاثیر آن را بر هر یک از صورت های مالی میبینیم.
| تاثیر تهاتر بر ترازنامه | تاثیر تهاتر بر صورت سود و زیان |
| تهاتر باعث میشود تا عدد دارایی ها و بدهی ها در ظاهر و در صورت مالی کاهش پیدا کند. | تاثیری بر صورت سود و زیان ندارد زیرا تهاتر بر روی حساب های ترازنامه ای (بدهی و دارایی) اثر گذار است و درآمد و هزینه جدیدی ایجاد نمیکند |
تهاتر در مالیات
نکته مهمی که لازم است بدانید این است که در حسابرسی های مالیاتی تنها ارایه صورت های مالی که انجام تهاتر در آن ها منعکس شده است کافی نیست. برای پذیرش تهاتر در حسابرسی مالیات لازم است که سند یا قرارداد مربوط به تهاتر را ارایه دهید. در غیر این صورت ممکن است سازمان امور مالیاتی تهاتر را نپذیر و مبلغ آن را به عنوان درآمد شناسایی کند.
با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو میتوانید بدون نیاز به نصب و راه اندازی نرم افزارهای سخت و پیچیده و تنها با ایجاد یک حساب کاربری در هر زمان و از هر کجا به تمامی امور مالی و حسابداری خود رسیدگی کنید. فینتو ۱۵ روز مهلت استفاده رایگان از تمامی امکانات نرم افزار حسابداری و ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان را برای شما فراهم کرده است . شما میتوانید همین حالا و با کلیک بر روی تصویر زیر، رسدگی به تمامی امور مربوط به حسابداری را با فینتو آغاز کنید.
