مزایده یکی از نام آشنا ترین روش های واگذاری کالا با مزیت رقابتی است است که علی رغم متداول بودن، بسیاری از افراد با قوانین و همچنین انواع مزایده آشنا نیستند. امروز قرار است به صفر تا صد این موضوع بپردازیم که مزایده چیست و چگونه انجام میشود و با تمامی اصطلاحات آن آشنا شویم.
مزایده چیست
مزایده به زبان ساده به معنای فروختن کالا به خریداری است که در رقابت با سایر خریداران بالاترین پیشنهاد را بدهد. در معنای حقوقی نیز مزایده به معنای به فروش گذاشتن اموال منقول یا غیر منقول با ارزیابی کارشناس، رعایت قانون و از طریق اجرای احکام است. در این حالت قیمتی که کارشناس برای آن مال در نظر گرفته است به عنوان قیمت پایه تعیین میشود، خریداران قیمت پیشنهادی خود را اعلام میکنند و درنهایت آن مال به فروشنده ای که بالاترین مبلغ را پیشنهاد داده است فروخته میشود.
انواع مزایده
مزایده انواع مختلفی دارد که در ادامه با انوع مزایده و شرایط هر کدام از آن ها آشنا میشویم:
- مزایده اجباری: مزایده اجباری به نوعی از مزایده گفته میشود که عموما توسط دستگاه قضایی یا اجرایی برگزار میشود. این مزایده اغلب با هدف وصول مطالبات طلبکاران انجام میشود و نیازی به کسب اجازه از سوی مالک اموال ندارد. از جمله مواردی که به موجب آن ها مزایده اجباری برگزار میشود میتوان به مواردی مانند عدم پرداخت بدهی یا مالیات، عدم پرداخت بدهی و نفقه، وزشکستگی شخص یا شرکت و وصول مطالبات بانک ها و موسسات مالی اشاره کرد. در مزایده های اجباری اموال معمولا با قیمتی کمتر از ارزش واقعی و روز به فروش میرسند.
- مزایده اختیاری: مزایده اختیاری همانطور که از نام آن پیداست بدون اجبار و با رضایت شخص مالک انجام میشود. این مزایده میتواند مربوط به یک شخص حقوقی (شرکت) یا شخص حقیقی باشد و مالک میتواند در صورت رضایت بخش نبودن مزایده، آن را لغو کند.
- مزایده عمومی: مزایده عمومی به نوعی از مزایده گفته میشود که شرکت در آن برای عموم آزاد است و تمامی افرادی که واجد شرایط باشند، امکان شرکت و ارایه پیشنهاد خود را دارند. در ایران این نوع از مزایده عموما برای فروش اموال دولتی یا اموال عمومی و یا مازاد دستگاه های اجرایی برگزار میشود و برگزار کنندگان آن ها دولت و نهادهای عمومی، بانک ها و شرکت های دولتی هستند و در موارد بسیار معدودی شرکت های خصوصی گسترده ای که قصد فروش عمومی اموال خود را دارند از این مزایده استفاده میکنند.
-
- مزایده خصوصی: در مزایده خصوصی تنها افراد خاصی که از پیش توسط برگزارکننده تعیین شده اند مجاز به شرکت و ارایه پیشنهاد هستند. در این نوع از مزایده که هم توسط شرکت ها و بانک ها و هم توسط اشخاص حقیقی یا مجموعه داران برگزار میشود، دعوت نامه یا فراخوان خصوصی از سوی برگزار کننده برای افرادی که به عنوان خریدار بالقوه تشخیص داده شده اند ارسال میشود و این افراد میتوانند در این مزایده شرکت و پیشنهاد خود را ارایه دهند. در بسیاری از اوقات شرایط و قوانین این مزایده ها محرمانه است و قرارداد عدم افشای اطلاعات یا NDA بین برگزار کننده و شرکت کنندگان منعفد میشود.
مزایده اموال تملیکی چیست
مزایده اموال تملیکی به نوعی از مزایده گفته میشود که در آن اموال مصادره شده یا ضبط شده توسط دولت یا اموال واگذار شده به دولت به فروش میرسد. در اغلب موارد این اموال شامل اموالی هستند که توسط نهادهای زیر مجموعه مانند گمرک و تعزیرات و پلیس ضبط شده اند و شامل اموال قاچاق، اموال متروکه (اموالی که مدت های طولانی در انبار گمرک مانده اند). دولت همچنین دارای سامانه ای به نشانی https://www.tamliki.ir است که کلیه اخبار مرتبط اموال تملیکی در آن ها قرار میگیرد.
شرایط برگزاری مزایده
در قسمت قبل با انواع مزایده آشنا شدیم و اکنون با شرایط برگزاری هر یک از آن ها آشنا خواهیم شد
- شرایط برگزاری مزایده اجباری:
۱- صدور اجراییه توسط دادگاه یا اداره ثبت و شناسایی و توقیف اموال شخص بدهکار
۲- ارزیابی توسط کارشناس دادگستری و آگهی مزایده در روزنامه رسمی و کثیر الانتشار
۳- برگزاری جلسه و فروش به بالاترین پیشنهاد
- شرایط برگزاری مزایده اختیاری
۱- تصمیم مالک و تعیین قیمت پایه برای اموال
۲- انتشار آگهی مزایده یا اطلاع رسانی عمومی (اختیاری و در صورت تمایل)
۳- دریافت پیشنهادات و در صورت تمایل، فروش به بالاترین پیشنهاد
- شرایط برگزاری مزایده عمومی
۱- تهیه اسناد مزایده (شامل شرایط، قیمت پایه، ودیعه شرکت، نحوه پرداخت و…)
۲- انتشار آگهی مزایده در روزنامه رسمی و روزنامه کثیر الانتشار
۳- دریافت پیشنهادات طی مدت اعلام شده
۴- بازگشایی پاکت های پیشنهادات در یک جلسه عمومی به صورت شفاف و بر اساس آیین نامه قانونی و فروش به بالاترین پیشنهاد دهنده
- شرایط برگزاری مزایده خصوصی
۱- شناسایی مشتریان بالقوه و ارسال دعوت نامه خصوصی و شرایط مزایده و قیمت پایه
۲- دریافت پیشنهادات به صورت کتبی و در پاکت یا از طریق ایمیل
۳- دریافت پیشنهادات و مذاکره با شخصی که بیشترین مبلغ را پیشنهاد داده و انعقاد قرارداد.
اصطلاحات رایج در مزایده
اکنون که با انواع و همچنین نحوه برگزاری آن ها آشنا شدیم خوب است که با اصطلاحات رایج و مهم در مزایده ها آشنا شویم
قیمت پایه مزایده: قیمت اولیه ای که برای فروش مال معمولا توسط کارشناس تعیین میشود.
گام مزایده: حداقل میزان افزایش قیمت نسبت به قیمت قبلی که پیشنهاد شده است.
مزایده گذار: شخصی که برگزار کننده مزایده است
مزایده پذیر: شخصی که در مزایده شرکت کرده است.
مزایده نوبت اول/دوم/سوم: به دفعات تکرار یک مزایده گفته میشود که در دفعات قبلی بی نتیجه مانده است.
فروش قهری: این اصطلاح در مزایده های اجباری کاربرد دارد و به عنوان فروشی است که مالک رضایت خود را اعلام نکرده است.
حق مزایده: حق مزایده در واقع ودیعه یا مبلغی است که لازم است توسط شرکت کنندگان به عنوان تضمین پرداخت شود و مبلغ آن به میزان ۵ تا ده درصد مبلغ پایه است.
ضبط سپرده: در صورتی که برنده مزایده به تعهدات قرارداد پایبند نباشد، برگزار کننده میتواند مبلغ ودیعه یا ضمانت را به نفع خود ضبط نماید
اقرار به بالاترین قیمت: این اصطلاح به این معنا است که شخص برنده مزایده به صورت رسمی مبلغ پیشنهادی خود را پذیرفته است و متعهد به پرداخت آن است.
پیشنهاد مشروط: این اصطلاح که بیشتر در مزایده های حقوقی و قراردادی کاربرد دارد به این معنا است که برنده مزایده، خرید خود را به شرط وقوع یا انجام چیزی انجام خواهد داد و در صورتی که برگزار کننده این شروط را به جا نیاورد، مزایده قابل فسخ است. پیشنهاد مشروط معمولا در مزایده های دولتی استفادهنمیشود و برخلاف قوانین مزایده های رسمی است زیرا مزایده اصولا به صورت قطعی و بدون شرط برگزار میشود. اما پیشنهاد مشروط همچنان در برخی مزایده های خصوصی وجود دارد.
مزایده دوباره محدود: مرحله دوم یک مزایده که تنها برخی شرکت کنندگان دوره اول به آن دعوت میشوند.
سوالات متداول
حق مزایده چیست
حق مزایده که در بخش قبلی هم به آن پرداخته شد در واقع مبلغی است که به عنوان حق شرکت در مزایده پرداخته میشود و درصد آن توسط مزایده گزار تعیین میشود. اگر شخص شرکت کننده برنده شود، حق مزایده از مبلغ پرداختی او کسر میشود و اگر برنده نشود، مبلغ به او عودت خواهد شد.
سند مزایده چیست
سند مزایده مزایده در واقع سند رسمی است که واگذاری مال از سوی مزایده گزار به برنده مزایده را تایید میکند. این سند در واقع اثبات مالکیتی برای خریدار محسوب میشود و در آن نتیجه نهایی مزایده، شرایط و مبلغ معامله، نحوه پرداخت، مشخصات خریدار و تعهدات دو طرف قید میشود. این سند تا زمان ثبت سند قطعی معامله در دفترخانه (در مزایده هایی که نیاز به ثبت در دفترخانه دارند)، یک سند معتبر و قابل استناد است.
ترک تشریفات مزایده چیست
ترک تشریفات مزایده یعنی انصراف قانونی از انجام مراحل رسمی و عمومی مزایده، و واگذاری یا فروش مال (یا حق بهره‌برداری از آن) بدون برگزاری مزایده و رقابت عمومی، با وجود اینکه طبق قانون اصل بر انجام مزایده است
قیمت پایه مزایده چیست
قیمت پایه مزایده به قیمت اولیه مال گفته میشود که بر اساس کارشناسی و بر حسب ارزش مال تعیین میشود. سپس شرکت کنندگان باید با رعایت گام مزایده، مبلغی بالاتر از مبلغ پایه پیشنهاد دهند.
با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو میتوانید در هر زمان و از هر کجا بدون محدودیت به تمام امور مالی و حسابداری خود رسیدگی کنید. فینتو ۱۵ روز مهلت استفاده رایگان از تمامی امکانات نرم افزار حسابداری را برای شما در نظر گرفته است. بنابراین همین حالا میتوانید با کلیک بر روی تصویر زیر . ایجاد حساب کاربری، حسابداری کسب و کار خودرا به صورت رایگان با فینتو آغاز کنید:
