اضافه کاری از آن مواردی است که چه کارفرما باشید و چه کارمند، حتما لازم است که قوانین و شرایط آن اطلاع داشته باشید. اضافه کاری همانقدر که موضوع رایجی است، قوانین پیچیده و زیادی دارد و در این مقاله از فینتو تلاش کرده ایم تا به صفر تا صد هر آنچه لازم است درباره اضافه کاری بدانید را برای شما آماده کنیم
اضافه کاری 1403
ساعت کاری روزانه چقدر است؟
ماده 62 قانون کار، مجموع ساعات کار هفتگی کارگران را برابر با 44 ساعت در هفته اعلام کرده است و جمعه را نیز جزو روزهای تعطیلی با مزد در نظر گرفته است. برای محاسبه ساعات کاری روزانه لازم است که 44 ساعت را بر 6 روز کاری هفته تقسیم کنیم که به عدد 7.33 میرسیم و نشان دهنده این است که مجموع ساعات کاری برای هر روز برابر با 7 ساعت و بیست دقیقه است. با این حال این امکان وجود دارد که ساعت کاری روزانه با توافق بین کارگر و کارفرما عدد متفاوت دیگری باشد (تا سقف 7 ساعت و بیست دقیقه). اما مجموع ساعت کاری برای هر هفته معادل 44 ساعت است.
مبلغ اضافه کاری 1403
در سال 1403 حداقل مبلغ اضافه کاری در ازای هرساعت برابر با مبلغ 456.237 ریال ( چهل و پنج هزار و ششصد و بیست و سه ریال) خواهد بود. این مبلغ حداقل مبلغ اضافه کاری 1403 برای هر ساعت است که کارفرما موظف است به ازای هر ساعت اضافه کاری به کارگر پرداخت کند. در ادامه فرمول محاسبه اضافه کاری بر حسب میزان حقوق دریافتی را میخوانیم.
بیشتر بخوانید: حقوق و دستمزد 1403 + جدول کامل حقوق و دستمزد
اضافه کاری چیست – اضافه کاری در قانون کار
با توضیحات بالا اگر شخصی بیشتر 7 ساعت و بیست دقیقه در روز یا 44 ساعت در ماه کار کند مشمول دریافت اضافه کاری به ازای هر ساعتی که بیشتر کار کرده است میباشد. در واقع اضافه کاری به معنای پرداختی کارفرما به کارگر است در ازای هر ساعتی که بیشتر از ساعت موظفی کار کرده است.
انواع اضافه کاری
اضافه کاری به چهار دسته زیر تقسیم میشود:
- اضافه کاری عادی: اضافه کاری که در طول روزهای هفته، مازاد بر ساعات موظفی انجام میشود اضافه کاری عادی است
- اضافه کاری تعطیل کاری: اضافه کاری که در روزهای تعطیل رسمی انجام میشود (روزهایی که فرد از لحاظ قانونی موظف به انجام کار نیست اما کار میکند)
- اضافه کاری شبانه: اضافه کاری که در ساعت 10 شب تا 6 صبح انجام میشود اضافه کاری شبانه است.
- اضافه کاری جمعه: کاری که در روز جمعه انجام میشود و در مقاله دیگری به طور کامل درباره جمعه کاری یا اضافه کاری جمعه و نحوه محاسبه آن توضیح داده ایم.
فرمول محاسبه اضافه کاری
برای هر ساعت اضافه کاری، کارفرما موظف است که مبلغ 40% بیشتر از مزد عادی برای هر ساعت را به او پرداخت کند. بنابراین کارگر برای هر ساعت اضافه کاری باید مبلغ زیر را دریافت کند:
به طور مثال اگر شما برای هر ساعت کار موظفی مبلغ 100 هزارتومان دریافت میکنید، در صورتی که اضافه کاری داشته باشید باید 100 هزار تومان بابت مزد عادی روزانه و 40 هزارتومان برای اضافه کاری دریافت کنید که مجموعه برابر میشود با مبلغ 140 هزار تومان.
جدول محاسبه انواع اضافه کاری
جدول محاسبه اضافه کاری برای انواع مختلف حالت های اضافه کاری مطابق با جدول زیر است:
نوع اضافه کاری | اضافه کاری به ازای هر ساعت |
اضافه کاری عادی | 40% مزد مضاعف بر مزد عادی برای هر ساعت |
اضافه کاری روز جمعه | 180%مبلغ مزد عادی برای هر ساعت (40% برای جمعه کاری و 40% برای اضافه کاری) |
اضافه کاری در شب کاری | 175% (35% برای شب کاری و 40% برای اضافه کاری) |
اضافه کاری روز تعطیل | 175% (35% برای تعطیل کاری و 40% برای اضافه کاری) |
اضافه کاری در قراردادهای پاره وقت | اضافه کاری در قراردادهای پاره وقت
|
نحوه محاسبه اضافه کار
بسیاری از اوقات برای کارگرانی که اضافه کار دریافت میکنند سوال پیش می آید که چطور میتوانند مزد دریافت شده بابت هر ساعت اضافه کار را از مجموع حقوق ماهیانه ای که دریافت میکنند محاسبه کنند؟. در ادامه فرمول محاسبه هر ساعت اضافه کاری از مجموع حقوق دریافت شده ماهیانه را باهم مشاهده میکنیم:
حداکثر ساعت اضافه کاری
مطابق با قانون کار حداکثر ساعت اضافه کاری برای هر روز معادل 4 ساعت و برای هر ماه معادل 120 ساعت است.
حداکثر اضافه کار مجاز:
در بالا به این نکته اشاره کردیم که حداکثر ساعت اضافه کاری مجاز در هر روز 4 ساعت است اما در بند 60 قانون کار، به این موضوع پرداخته است که با توافق طرفین و طبق شرایط خاص زیر، اضافه کار میتواند تا 8 ساعت ادامه داشته باشد. اما لازم است که پس از انجام کار اضافی، کارفرما مراتب و دلایل آن را به اداره کار اطلاع دهد. در صورتی که ضرورت انجام اضافه کاری که بیشتر از 4 ساعت بوده است از طرف اداره کار رد شود، کارفرما مکلف به پرداخت غرامت و خسارت وارد شده به کارگر است. شرایط مجاز به انجام اضافه کاری تا 8 ساعت به شرح زیر است:
- جلوگیری از حوادث قابل پیش‌بینی و یا ترمیم خسارتی که نتیجه حوادث مذکور است
- اعاده فعالیت کارگاه، در صورتی که فعالیت مذکور به علت بروز حادثه یا اتفاق طبیعی از قبیل، سیل، زلزله و یا اوضاع و احوال غیر قابل پیش‌بینی دیگر قطع شده باشد..
با استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد فینتو میتوانید شیف پرسنل خود را تعریف کنید و با وارد نمودن ساعت اضافه کردی، مبلغ اضافه کار آن ها را به صورت اتوماتیک برآورد کنید. فینتو 30 روز مهلت استفاده رایگان دارد و شما میتوانید همین حالا با ایجاد یک حساب کاربری از تمامی امکانات نرم افزار حقوق و دستمزد از جمله ثبت حقوق و مزایا و کسورات، تهیه فیش حقوقی، دسکت بیمه و مالیات و… استفاده کنید. در ادامه محیط نرم افزار حقوق و دستمزد فینتو را مشاهده میکنیم و سپس به توضیح بقیه موارد شب کاری میپردازیم:
اضافه کاری برای قراردادهای پاره وقت
آیا به قراردادهای پاره وقت اضافه کاری تعلق میگیرد؟ اگر مجموع ساعت کاری شما در هر هفته کمتر از 44 ساعت باشد، مشمول دریافت اضافه کار نخواهید بود. اولین و اساسی ترین شرط دریافت اضافه کار این است که شما مجموع ساعات موظفی ماهانه (44 ساعت) را پر کرده باشید و در صورت انجام کار بیشتر از این میزان ساعت، مشمول دریافت اضافه کاری خواهید بود.
تفاوت اضافه کاری و جمعه کاری
بسیاری از افراد قانون اضافه کاری و تعطیل کاری را باهم اشتباه میگیرند و فکر میکنند که در صورت اضافه کاری در روز جمعه، مستحق دریافت 40% مزد بیشتر به ازای هر ساعت هستند اما همانطور که پیشتر در مقاله جمعه کاری چیست؟ توضیح دادیم، مزد اضافه کاری در روزهای جمعه برای هر ساعت برابر با 80% مزد عادی است. یعنی در صورتی که شخصی در روز جمعه، اضافه کاری انجام دهد، به ازای هر ساعت 180% مزد دریافت میکند. یعنی اگر شما به طور مثال در حالت برای هر ساعت کار 100 هزار تومان دریافت می کنید، در روزهای جمعه برای اضافه کاری باید معادل 180 هزار تومان برای هر ساعت دریافت کنید.
اضافه کاری در شب کاری – تفاوت اضافه کاری با شب کاری
مهم است بدانید که فوق العاده شب کاری به تنهایی برابر با 35% مزد مضاعف به ازای هر ساعت است. حال اگر شخصی هنگام شب کاری، اضافه کاری هم داشته باشد، 40% مزد اضافه کاری هم به آن اضافه میشود و این شخص برای هر ساعت اضافه کاری در هنگام شب کاری، 175% مزد دریافت خواهد کرد. درباره شب کاری و قوانین مربوط به آن پیش تر در مقاله ای به طور کامل پرداخته ایم که پیشنهاد میکنیم خواندن آن را از دست ندهید
بیشتر بخوانید: شب کاری چیست؟ نحوه محاسبه شب کاری و قوانین آن
اضافه کاری روزهای تعطیل
نحوه محاسبه اضافه کاری در روزهای تعطیل (به جز روزهای جمعه) شبیه به نحوه محاسبه اضافه کاری در روزهای عادی است و کارگر بابت هر ساعت اضافه کاری در روزهای تعطیل، 40% مزد مضاعف نسبت به ساعت عادی دریافت میکند.
مجازات اضافه کار اجباری – آیا کارفرما میتواند کارمند را وادار به اضافه کار اجباری کند؟
باید بگوییم که خیر. مطابق با ماده 172 قانون کار، در صورتی که کارفرما برخلاف تمایل کارگر او را وادار به اضافه کاری کند علاوه بر اینکه باید دستمزد او را پرداخت کند، محکوم به پرداخت جریمه ای معادل 200 برابر حداقل دستمزد روزانه او و حبس از 91 تا روز تا یک سال خواهد شد.
آیا به اضافه کاری حق بیمه تعلق میگیرد؟
بله. مطابق با ماده 5 قانون تامین اجتماعی، اضافه کاری نیز مشمول پرداخت حق بیمه است. ماده 5 قانون تامین اجتماعی مشخص کرده است که حقوق یا مزد کارگران شامل هر وجوه نقدی یا غیر نقدی مستمر است. بنابراین اضافه کاری نیز از این قاعده مستنثنی نیست و مشمول پرداخت حق بیمه است.
آیا به اضافه کاری مالیات تعلق میگیرد؟
بله اضافه کار مشمول پرداخت مالیات است. مطابق با ماده 82 قانون مالیات مستقیم، درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی و حقوقی) به دست می آورد مشمول پرداخت مالیات است.
