قرارداد بیمه بازنشستگی قراردادی است بین فرد با یک شرکت بیمه مشخص که در ازای آن با رسیدن به سن بازنشستگی مشخص یا خروج زودتر اعضا از آن، مزایای بیمه بازنشستگی پرداخت می شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا با اطلاعات بیشتری از این نوع بیمه و انواع مختلف صندوق های آن آشنا شوید.
بیمه بازنشستگی و بررسی آن
صندوق بیمه بازنشستگی یک نهاد حقوقی مستقل تحت وزارت رفاه و تأمین اجتماعی دولت است و به عنوان یک شرکت بیمه اداره میشود. این سازمان مسئول امور مربوط به بازنشستگی کارمندان دولت ایران است. ارتش، سازمان های اجرای قانون و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دومین سازمان بزرگ نظامی ایران هستند که سیستم های بیمه بازنشستگی خاص خود را دارند.
ایران با 80.5 میلیون نفر جمعیت یکی از پرجمعیت ترین کشورهای خاورمیانه است. خدمات بهداشتی بر سه رکن سیستم دولتی، بخش خصوصی و نهادهای مردی استوار است. این کشور با مشکل مشترک سایر کشورهای جمعیتی جوان در منطقه روبرو است که همگام با رشد، تقاضای زیادی برای خدمات عمومی مختلف است. جمعیت جوان به زودی به سن کافی برای تشکیل خانواده های جدید می رسند، که این امر باعث افزایش نرخ رشد جمعیت و در نتیجه نیاز به زیرساخت ها و خدمات بهداشت عمومی می شود.
ایران از طریق ایجاد یک شبکه گسترده مراقبت های بهداشتی اولیه توانسته است خدمات پیشگیری از بهداشت عمومی را گسترش دهد. در نتیجه، میزان مرگ و میر کودکان و مادران به میزان قابل توجهی کاهش یافته و امید به زندگی در بدو تولد افزایش یافته است. واکسیناسیون کودکان برای اکثر جمعیت شهری و روستایی قابل دسترسی است.
بیشترین جمعیت از بیمه شدگان در ایران تحت پوشش تأمین اجتماعی هستند. عضویت در سیستم تأمین اجتماعی برای همه کارمندان اجباری است. بیمه بازنشستگی بزرگترین شاخه تامین اجتماعی است که درآمد میلیون ها مستمری بگیر در ایران را تأمین می کند.
قانون بیمه بازنشستگی دو نوع مزیت دارد:
- توانبخشی
- حقوق بازنشستگی.
صندوق های بیمه بازنشستگی مزایایی را با هدف توانبخشی پزشکی و ادغام حرف های فراهم می کنند. بعلاوه، آن ها حقوق بازنشستگی، حقوق بازنشستگی سالخوردگی و حقوق بازنشستگی بازماندگان را پرداخت می کنند.
تاریخچه تامین اجتماعی و بیمه بازنشستگی در ایران
طرح تأمین اجتماعی برای اولین بار در سال ۱۳۰۱ از طریق تصویب قانونی برای اقدامات حفاظتی برای خانواده ها و بازماندگان کارگران شاغل در خدمات عمومی ارائه شد. بعدا، ایران اولین قانون استخدام دولتی خود را در سال 1305 تصویب کرد. سرانجام، “قانون بیمه کارگران” در سال 1315 در مجلس تصویب شد.
حتما بخوانید: برای بیمه عمر با فوت صاحب بیمه چه اتفاقی می‌افتد؟
سازمان تأمین اجتماعی
مطابق اصل 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تأمین اجتماعی به عنوان یک حق عمومی انسانی و همچنین یک مسئولیت دولتی برای همه مردم توصیف شده است. در طول سال های پس از انقلاب اسلامی، اگرچه بسیاری از سازمان ها و بخش های بیمه برای ارائه خدمات تأمین اجتماعی به بخش های مختلف جامعه تأسیس شده اند، سازمان تأمین اجتماعی که طبق قانون مصوب فعالیت میکند، بیش ترین بخش را به خصوص برای بیمه بازنشستگی پوشش میدهد. اعضای جامعه معادل بیش از 37 میلیون نفر، افراد بیمه شده و خانواده های آن ها را تحت پوشش قرار می دهد.
موسسات بیمه اجتماعی مشارکتی تحت سلطه سازمان تأمین اجتماعی هستند که اصلی ترین ارگان تأمین کننده بیمه اجتماعی در ایران است. طبق ماده 10 قانون تأمین اجتماعی، سازمان امنیت ملی وظیفه پیاده سازی، تمدید و گسترش انواع بیمه های اجتماعی و ایجاد یک سیستم سازگار برای انتقال متمرکز نقدینگی و درآمد را دارد. این سازمان خدمات بیمه ای را ارائه میدهد که حدود 70٪ از جمعیت شهری و 45٪ از کل جمعیت کشور را شامل می شود. سازمان تامین اجتماعی بیمه بازنشستگی و سایر حقوق بازنشستگی را ارائه میدهد و در واقع این امر نیمی از منابع آن را هر ساله تشکیل می دهد، در حالی که مراقبت های بهداشتی و بیمه درمانی یک چهارم را تشکیل می دهند.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نظارت عمومی را انجام می دهد، در حالی که “سازمان تأمین اجتماعی” این برنامه را از طریق دفاتر شعبه استانی و آژانس های محلی اداره می کند.
خدمات:
طبق ماده 3، سازمان تامین اجتماعی به عنوان نهاد اصلی مسئول ارائه بیمه اجتماعی در ایران، مزایای مختلفی را ارائه می دهد:
1) مستمری پیری از طریق بیمه بازنشستگی
2) مستمری بازماندگان
3) مستمری از کارافتادگی
4) مستمری بیماری
5) مزایای حاملگی
6) صدمات ناشی از تصادف و کار
7) بیمه بیکاری
8) کمک هزینه ازدواج
9) کمک هزینه مرگ، و،
10) بیمه معلولیت جسمی، روحی و روانی.
پوشش
بیمه تامین اجتماعی کارمند و افراد تحت تکفل وی از جمله والدین، همسر و فرزندان را تحت پوشش قرار می دهد.
حتما بخوانید: مقايسه بيمه هاي عمر و فوايد بيمه عمر
صندوق بازنشستگی کارمندان دولت
طبق اساسنامه سازمان بازنشستگی کارمندان دولت، این سازمان یک شخص حقوقی مستقل تحت حاکمیت وزارت رفاه و تأمین اجتماعی است و به عنوان یک شرکت بیمه بازنشستگی فعالیت می کند. این سازمان مسئول امور مربوط به بیمه بازنشستگی کارمندان دولت ایران است.
سیستم های بیمه بازنشستگی بر اساس مزایای مختلفی از یک مدل استاندارد، تعریف شده اند. در سال 2012 ، دارای 1 میلیون کارمند عمومی بود که به صندوق کمک می کردند. دولت همچنین از صندوق بازنشستگی پشتیبانی مالی می کند. با توجه به میزان کمتری که منابع صندوق بازنشستگی از کارمندان دولتی جمع میکند، اکنون سیستم بیش تر به منابع دولتی متکی است.
ذینفعان عبارتند از:
کارمندان دولت تحت پوشش قانون مدیریت خدمات دولتی قرار دارند.
اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی به عنوان کارمند آموزش تصدی گری استخدام می شوند.
قضات شاغل در شعبه قضائی و وزارت دادگستری تحت پوشش قوانین و مقررات مربوطه هستند.
دیپلمات های تصدی وزارت امور خارجه تحت پوشش قوانین و مقررات موقت خود قرار دارند.
کارمندان تصدی شهرداری ها، به استثنای شهرداران.
کارمندان پیمانی شاخه های اجرایی که تحت پوشش صندوق بیمه بازنشستگی کارمندان دولت قرار می گیرند.
مشاغل آزاد (کارمندان وزارت راه و ماده 147 برنامه چهارم توسعه را خریداری کرده اند).
سایر سازمان های مشارکتی بیمه اجتماعی
به همین ترتیب، سایر موسسات اصلی در سیستم بیمه اجتماعی مشارکتی در ایران شامل صندوق بیمه بازنشستگی نیروهای مسلح، سازمان خدمات بیمه درمان هستند.
سازمان های کمک اجتماعی غیر مشارکتی
جدا از تأمین رفاه اجتماعی دولت، سیستم بدون مشارکت تحت سلطه سازمان های مردمی است. بنیاد امداد امام خمینی برجسته ترین عضو در این گروه است که با حدود 7 میلیون نفر از جمله 4 میلیون زن که به طور مستمر کمک میکنند، ارتباط برقرار می کند.
دیگر بازیگران اصلی که پس از انقلاب برای تامین بیمه بازنشستگی ظهور کردند، عبارتند از:
بنیاد “شهدا” (بنیاد شهید)،
بنیاد جانبازان آسیب دیده
بنیاد پانزدهم خرداد، و
انجمن حمایت از خانواده های زندانیان، اداره شده توسط دفتر زندان های وزارت دادگستری.
در زیر، مروری بر سایر سازمان های مرتبط با رفاه و تأمین اجتماعی در ایران، از سال 2001 شده است.
- صندوق بیمه بازنشستگی نیروهای مسلح ، مستمری بازنشستگی، مرگ و معلولیت نیروهای مسلح، معالجه.
- سازمان بیمه خدمات درمانی نیروهای مسلح (سازمانی بیمه خدامات درمانی نیروهای مصلای)
- صندوق بیمه بازنشستگی نیروهای انتظامی
- سازمان بیمه خدمات درمانی (سازمانی بیمه خادمات درمانی)، کارمند دولت، جمعیت روستایی، خود اشتغالی،
- صندوق بیمه بازنشستگی سپاه پاسداران، مستمری های بازنشستگی، مرگ و معلولیت نیروهای مسلح، معالجه.
ساختار منابع و مصرف
طبق ماده 28 قانون تأمین اجتماعی، منابع درآمد سازمان تأمین اجتماعی به طور کلی از طریق:
1) درآمد حاصل از حق بیمه
2) درآمد حاصل از سرمایه گذاری وجوه، اندوخته ها و املاک سازمان
3) درآمد حاصل از مجازات ها و جریمه های نقدی ،
4) کمک های بلاعوض، هدایا و سایر درآمدها
توسعه و چالش ها
حمایت اجتماعی در قانون جمهوری اسلامی ایران طبق ماده 29، با تأمین امنیت اجتماعی به عنوان یک حق انسانی و دولت به عنوان متولی برای تأمین رفاه شهروندان شناخته شده است. این قانون اهداف، مأموریت و مواد واضحی برای تأمین امنیت اجتماعی به صورت بیمه بازنشستگی و سایر وسایل (مالی و غیرنظامی)، بیکاری، کهولت سن، از کارافتادگی، نبود سرپرست و مزایای مربوط به سوءاستفاده در زندگی دارد.
مقامات سابق سازمان بیمه تأمین اجتماعی در امور حقوقی و پارلمانی معتقدند که مباشران صندوق های بیمه بازنشستگی ایران در حال جوش هستند. سیستم تأمین اجتماعی ایران بر اساس قانون اساسی ایران، برنامه چشم انداز 20 ساله، “قانون سیستم جامع ساختاری رفاه و تأمین اجتماعی”، کنوانسیونهای بینالمللی، از جمله کنوانسیون 102 سازمان بین المللی کار در مورد حداقل استانداردهای برنامه های تأمین اجتماعی و توسعه ایران، به ویژه برنامه پنج ساله پنجم توسعه، اما قوه مجریه نادیده گرفته شده است.
مداخلات دولت حتی در طی دهه گذشته بارزتر و بی سابقه تر شده است. یک برنامه کارآمد تأمین اجتماعی دارای ویژگی های خاصی از جمله جهانی بودن، فراگیر بودن و حکمرانی خوب می باشد. همه کنوانسیون های بین المللی بر این واقعیت تأکید کردهاند که منابع هر صندوق باید پایدار باشد.
24 صندوق بیمه بازنشستگی در کشور وجود دارد که به صندوق های بیمه بازنشستگی عمومی (سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بیمه بازنشستگی نیروهای مسلح، کارمندان دولت و صندوق بیمه روستایی و عشایری) و صندوق های انحصاری (صندوق های بیمه بازنشستگی برای کارمندان جمهوری اسلامی، صدا و سیمای ایران، صنعت نفت، بانک ها، بیمه مرکزی ایران، شهرداری ها) تقسیم می شوند. دولت با سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بیمه بازنشستگی کارمندان دولت، تصویری جامع از سایر صندوق ها ارائه می دهد.
تامین اجماعی بیش از 13 میلیون بیمه شده به نام اول دارد كه 73٪ از تعداد كل 24 صندوق بیمه افراد را به خود اختصاص می دهد. این صندوق بیش از 3 میلیون مستمری بگیر دارد. نسبت کارگران بیمه شده آن به حقوق و بیمه بازنشستگی 25/4 است.
نکته کلیدی دیگر در توصیف وضعیت صندوق های بیمه بازنشستگی، نسبت کارگران به بازنشستگان است که به عنوان “نسبت حمایت” شناخته می شود. زنگ هشدار هنگامی افزایش می یابد که نسبت به شش برسد. وقتی این نسبت به 5 برسد، یک صندوق عملا نمی تواند روی پای خود بایستد و مجبور است از دولت کمک بگیرد یا دارایی های خود را بفروشد.
صندوق های بیمه بازنشستگی باید با مشکل جدی دیگری یعنی بازنشستگی پیش از موعد دست و پنجه نرم کنند. مقامات این تصور غلط را داشتند که با تصویب قوانین بازنشستگی پیش از موعد، میتوانند برای جوانان شغل ایجاد کنند. کارفرمایان و کارگران اعتقاد یکسانی داشتند و این اوضاع را به طرز چشمگیری بدتر میکرد.
یک راه حل برای مدیریت منابع انسانی :
جهانی شدن نیروی کار یکی از پیامد های فناوری اطلاعات است.امروزه مدیریت منابع انسانی قادر است فراتر از مرزهای جغرافیایی، نیروهای مورد نیاز خود را جذب کند.این امر باعث به وجود آمدن چالش های بسیاری برای مدیریت سازمان ها از جهات جذب و به کارگیری نیروی کار در سطح جهانی شده است. به طور مثال مدیران امروزه سعی می کنند فعالیت های خود را در نقاطی از دنیا دایر کنند که نرخ دستمزد با آهنگی کند تر رشد می کند.
فناوری اطلاعات به سرعت در حال تغییر است و همزمان با تغییر خود مدیریت منابع انسانی را نیز دگرگون می کند. فینتو یک نرم افزار آنلاین جهت انجام برخی امور در حوزه مدیریت منابع انسانی مانند سیستم حضور و غیاب آنلاین، سیستم حقوق و دستمزد و تنخواه گردان می باشد.با فینتو می توانید امور گفته شده را با صرف زمان و هزینه پایین انجام دهید و از آن لذت ببرید.
