حسابداری رفتاری شاخه ای از حسابداری است که علاوه بر دانش حسابداری سنتی، رفتار کارکنان را نیز در نظر می گیرد. این مقاله به تأثیر نگرش و رفتار کارکنان بر تصمیمات حسابداری در یک شرکت می پردازد. به منظور آشنایی با حسابداری رفتاری و نحوه عملکرد آن لطفا تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
آشنایی با حسابداری رفتاری
حسابداری رفتاری به عنوان بخشی از ارزیابی یک شرکت، تجربه و انگیزه های اصلی تصمیم گیرندگان را در نظر می گیرد. همچنین بررسی می کند که چگونه شیوه ها و فرآیندهای حسابداری، به نوبه خود بر رفتار و روند پرسنل و کارکنان در یک شرکت تأثیر می گذارد.
در تعریفی دیگر، حسابداری رفتاری شاخه ای از حسابداری است که علاوه بر دانش حسابداری سنتی، رفتار کارکنان را نیز در نظر می گیرد. این نوع از حسابداری، ممکن است به عنوان “حسابداری منابع انسانی” نیز شناخته شود. در اینجا به تأثیر نگرش و رفتار کارکنان بر تصمیمات حسابداری در یک شرکت پرداخته شده است.
تعریف حسابداری رفتاری
حسابداری رفتاری، فرزند علوم حسابداری و رفتارشناسی است که نشان دهنده کاربرد روش و چشم انداز علوم رفتاری برای مشکلات حسابداری است. هدف حسابداری ذهنی زیر پا گذاشتن، توضیح و پیش بینی رفتار انسان در موقعیت های حسابداری یا زمینه های مختلف است.
حتما بخوانید: حسابداری و تاریخچه آن در ایران و جهان
حسابداری رفتاری سعی در اصلاح و غنی سازی رویکردهای سنتی نظریه حسابداری دارد که در آن برداشت ها، نگرش ها، ارزش ها و رفتارهای تهیه کننده و کاربر بسیار کم اهمیت است. پروفسور بلکاوی، حسابداری رفتاری را به عنوان “كاربرد علوم رفتاري در حسابداري، با هدف اساسي تبيين و پيش بيني رفتار انسان در تمام زمينه هاي ممكن حسابداري ” تعريف مي كند.
حسابداری رفتاری برای سنجش رفتار بوده و می تواند رفتار محور باشد. تا زمانی که حسابداران درباره رفتار انسان در حسابداری فرضیاتی ارائه می دهند، حسابداران باید فرضیات رفتاری خود را مورد بررسی مجدد قرار دهند تا درک بیشتری از علوم رفتاری داشته باشند.
حسابداری رفتاری آن بخش از حسابداری است که در تلاش است تا درک درستی از عناصر شناختی (ادراک شده) و عاطفی (احساسی) رفتار انسان را که بر روند تصمیم گیری در همه زمینه ها و تنظیمات حسابداری تأثیر می گذارد را بیان کند. این حوزه ویژه حسابداری، جنبه هایی از قبیل رفتار پردازش اطلاعات انسانی، کیفیت قضاوت و خطاهای حسابداری که توسط کاربران و ارائه دهندگان اطلاعات حسابداری و مهارت های تصمیم گیری کاربران ایجاد می شود، را نشان می دهد. قبلا فرض بر این بود که تصمیم گیرنده اساسا به عنوان یک حداکثر سود در رسیدگی به مشکلات حسابداری رفتار می کند. اما امروزه، پذیرفته شده است که فرد در حسابداری نیز رفتار روانی-منطقی از خود نشان می دهد.
نحوه عملکرد حسابداری رفتاری
حسابداری رفتاری برای شفاف سازی تأثیرات رفتاری افراد در شیوه های حسابداری برای ذینفعان بالقوه و فعلی ایجاد شد. این کار برای درک بهتر اثرگذاری فرآیندهای تجاری، نظرات و متغیرهای انسانی بر ارزش شرکت ها در اکنون و آینده انجام می شود.
در حسابداری رفتاری، ارزیابی یک شرکت فراتر از اعداد است و تلاش می کند تا عامل انسانی را شامل شود. این نوع از حسابداری سعی در اندازه گیری و ثبت جنبه های مختلف از تجارت را دارد. حسابداری رفتاری به دلیل تأثیر محدودیت های زمانی، پاسخگویی، قضاوت ها و انگیزه های فردی که تصمیم گیرندگان دارند، مورد توجه ویژه دانش پژوهان است.
دو شرکت، A و B که دارای صورت های مالی یکسان و دارایی برابر هستند، را در نظر بگیرید. اگر A دارای نیروی کار باتجربه تر و مدیریت قوی تری نسبت به B باشد، ارزش A باید از نظر ارزیابی بازار و سودآوری بیشتر باشد.
حتما بخوانید: حسابدار رسمی چه کسی است؟
از حسابداری رفتاری همچنین می توان برای ارزیابی بهتر عملکرد کارکنان استفاده کرد. اگر مدیریت عالی هنگام ارزیابی عملکرد مدیران سطح متوسط، از اقدامات مالی و غیر مالی در ارزیابی عملکرد خود استفاده کند، مدیران سطح متوسط نیز به احتمال زیاد از اقدامات مالی و غیرمالی در ارزیابی زیردستان خود استفاده می کنند. از طرف دیگر، اگر مدیریت عالی فقط از اقدامات مالی استفاده کند و اقدامات غیر مالی را در ارزیابی عملکرد مدیران سطح متوسط خود نادیده بگیرد، تعصب آنها از طریق اثر سرایت به سطح مدیریت بعدی گسترش می یابد، که ممکن است تأکید بیش از حد بر اقدامات مالی در ارزیابی عملکرد نیز داشته باشد.
تحقیقات حسابداری رفتاری
تحقیقات حسابداری رفتاری شامل قضاوت حسابداران و حسابرسان، تأثیر عملکرد حسابداری و حسابرسی بر رفتار و تأثیر اطلاعات حسابداری بر قضاوت و تصمیم گیری کاربران است. تحقیقات رفتاری سعی دارد دریابد که افراد چگونه کار می کنند و تصمیم گیری و تعامل و تأثیرگذاری بر سایر افراد، سازمان ها، بازارها و جامعه به چه شکلی میباشد.
حتما بخوانید: اثر هاله ای چیست و چگونه بر مدیریت شما تاثیر می گذارد؟
محققان رفتاری افرادی هستند که عمدتا اقدامات انسانی را در محیط های مختلف مورد مطالعه قرار می دهند. دامنه تحقیقات حسابداری رفتاری از دهه 1960 به چشم میخورد، جامعه دانشگاهی شروع به بررسی پیامدهایی می کند که اظهارات و اطلاعات حسابداری، بر تصمیم گیرندگان داشته است. از اواخر دهه 1960 میلادی، علاقه به بررسی تأثیرات رفتاری، به این دلیل که اطلاعات حسابداری در افراد و سازمانها به سرعت رشد می کند، باعث افزایش تعداد مطالعات شده است.
در دهه 1970، کیفیت تحقیق بهتر بود و شناخت پارادایم رفتار توسط این حرفه به طور قابل توجهی افزایش یافت. در دهه 1960، تمرکز بر روی حسابداری مدیریتی بود که با عملکرد حسابداری رفتاری در ارتباط بود. در دهه 1970، تمرکز بر روی حسابداری مدیریتی همچنان باقی بود، اما تأکید بر تصمیم گیری توسط پردازندگان اطلاعات تغییر یافت. محققان قضاوت و تصمیم گیری را مورد بررسی قرار دادند و تحقیقات عمدتاً بر حسابرسان، قضاوت آنها و استفاده از اطلاعات متمرکز بود.
ویژگی های کاربر، مدل های تصمیم گیری، گزینه های دیگر برای انتقال اطلاعات حسابداری به کاربران و رفتار سیاست گذاران حسابداری نیز مورد بررسی قرار گرفتند. تا دهه 1980، تحقیقات بیشتر مربوط به این زمینه های حسابداری بود. تا ابنکه در سال 1997، تعدادی از دانشکده ها در الگوی رفتاری تدریس و تحقیق کردند و علاقه آنها را با حوزه کاربرد تحقیق شناسایی شد.
تأثیر اطلاعات حسابداری بر رفتار
سیستم های حسابداری اغلب مهمترین منابع رسمی اطلاعات در سازمانهای آزمایش صنعتی هستند. آنها به گونه ای طراحی شده اند که اطلاعات دقیق و به موقع و منطقی را برای همه سطوح مدیریت فراهم کنند تا به آنها در تصمیم گیری متناسب با اهداف سازمانشان کمک کند. در حالی که برخی از سازمان ها از حسابداری برای ارزیابی اساس مالیات یا پیگیری بدهی ها و اعتبارات استفاده می کنند، برخی دیگر، خواستار تولید و گزارش اطلاعاتی هستند که نیاز کاربران را برآورده می کند. روند تأثیر بر رفتار از طریق اطلاعات حسابداری به عنوان یک فرایند تعاملی تصور می شود، که در طی آن یک فرد (حسابدار) با کمک اطلاعات گزارش شده مناسب بر رفتار یک یا چند نفر دیگر (افراد کانونی) تأثیر می گذارد.
حتما بخوانید: چگونه رفتار ما بر کسب و کار ما تاثیر می گذارد؟
یکی از حوزه های تحقیقات حسابداری رفتاری، رفتار گیرنده اطلاعات حسابداری و چگونگی تغییرات اطلاعات در رفتار است، زیرا ارتباطات حسابداری به عنوان مبنای رفتار طراحی می شوند. اطلاعات حسابداری بر تصمیم گیری تأثیر می گذارد. سه تصمیم گیرنده اصلی وجود دارد که با استفاده از اطلاعات حسابداری تصمیم می گیرند:
- تصمیم گیرنده هایی که هم در مورد فعالیت ها و هم سیستم حسابداری که گزارش های مالی شرکت را تهیه می کند، تصمیم می گیرند. این گروه مدیریت عالی هستند که مسئولیت تهیه و ارائه گزارش های مالی و همچنین هرگونه تغییر در سیستم حسابداری را بر عهده دارند.
- تصمیم گیرندگان که در مورد فعالیتها تصمیم می گیرند، اما در مورد تهیه گزارشهای مالی تصمیم نمی گیرند. آنها نمی توانند محتوای اطلاعات حسابداری را تغییر دهند، اما از آن در مورد تصمیمات سایر فعالیتها استفاده کنید. نتیجه تصمیمات آنها ممکن است به طور غیرمستقیم بر سیستم شمارش آرا تأثیر بگذارد.
- افرادی که خارج از شرکت هستند و بر محیط و فعالیت های شرکت تأثیر می گذارند، اما کنترل مستقیمی بر فعالیت ها و کارهای شرکت ندارند. تحقیقات رفتاری در این زمینه ساختار سیستم های اطلاعاتی، تأثیر خصوصیات رفتار فردی بر استفاده و فرایند اطلاعات و ارتباط بین ویژگی های وظیفه تصمیم گیری و سیستم های اطلاعاتی در دهه 1970 و 1980 مورد بررسی قرار گرفته است.
انواع مختلف اطلاعات حسابداری رفتاری
اطلاعات حسابداری را می توان به دو دسته اطلاعات مالی و اطلاعات غیر مالی تقسیم کرد. اطلاعات مالی ماهیت کمی دارند، در حالی که اطلاعات غیر مالی شامل اطلاعات کمی و کیفی است. با توجه به سوابق موجود و ماهیت تصمیمات و مشکلاتی که آنها با آن روبرو هستند، انواع مختلفی از اطلاعات حسابداری رفتاری در فرایندهای تصمیم گیری استفاده می شود. همچنین ممکن است مدیران از اطلاعات مالی و غیرمالی به طور همزمان استفاده کنند.
اطلاعات مالی نقش اساسی در مشکلات تصمیم گیری ساختاری مانند ارزیابی عملکرد سازمانی دارد، در حالی که اطلاعات غیر مالی برای استفاده در تصمیم گیری های غیر ساختاری مانند شناسایی فرصت های جدید تجاری مفیدتر است.
اطلاعات حسابداری رفتاری می تواند دو نقش مهم زیر را در تصمیم گیری انجام دهد:
- به عنوان اطلاعات تسهیل کننده تصمیم گیری
- اطلاعات تأثیرگذار بر تصمیم گیری.
اطلاعات تسهیل کننده تصمیم گیری عدم اطمینان قبل از تصمیم گیری تصمیم گیرندگان را کاهش می دهد و در نتیجه احتمال تصمیم گیری بهتر با توجه به اهداف مورد نظر افزایش می یابد. بنابراین، این یک ورودی مستقیم در تصمیم گیری است و قرار است دانش و انتظار تصمیم گیری را بهبود بخشد.
اطلاعات تأثیرگذار بر تصمیم، که عملکرد آنها فقط در زمینه های چند نفره مهم است، بر رفتار سایر افراد و تصمیم گیری مدیریتی در زمینه مدیریت تأثیر می گذارد. تصمیم گیری تأثیرگذار بر اطلاعات، تأثیرات آن را از طریق مشاهده رفتار، اندازه گیری عملکرد، ارزیابی و عملکرد پاداش دهنده یا مجازات کننده جلوه می دهد.
دو سبک متمایز استفاده از اطلاعات، یعنی تشخیصی و تعاملی، با مطالعات قبلی مشخص می شود. استفاده تشخیصی از اطلاعات حسابداری رفتاری، بر “تشخیص” تأکید می کند، به عنوان مثال، مشاهده انحراف فرایندهای سازمانی از یک استاندارد از پیش تعیین شده که نشان دهنده سبک مدیریتی است که به تنظیم استاندارد، اندازه گیری، مقایسه و مصرف متکی است. اقدامات اصلاحی، بر نظارت، کنترل از بالا به پایین و پیگیری کارایی تأکید دارد.
حتما بخوانید: اهمیت رفتار سازمانی و اهداف آن
استفاده تعاملی از اطلاعات حسابداری رفتاری
استفاده تعاملی از اطلاعات حسابداری رفتاری بر نقش آن در “تعامل” با مشارکت کنندگان سازمانی تأکید دارد که منعکس کننده یک سبک مدیریتی است که در آن مدیران سطح بالاتر، خود را به طور منظم در هرگونه مشارکت در فعالیت های تصمیم گیری زیر دستان درگیر می کنند.
مدیران باید در استفاده از اطلاعات حسابداری غیرمالی به سبک تعاملی و مشارکتی تجربه یا آموزش ببینند. اگر مدیران کنترل سیاست های کاهش هزینه را اجرا می کنند، باید روش های “اداری” معمول برای برخورد با اطلاعات حسابداری رفتاری را تجربه کنند. مدیرانی که دارای سابقه اداری غالب هستند، بیشتر، از اطلاعات حسابداری تعاملی استفاده می کنند و به نظر می رسد بر ارزیابی عملکرد و استفاده از اطلاعات مالی برای فرایند تصمیم گیری تأکید دارند.
یک راه حل برای مدیریت منابع انسانی :
جهانی شدن نیروی کار یکی از پیامد های فناوری اطلاعات است.امروزه مدیریت مالی و منابع انسانی قادر است فراتر از مرزهای جغرافیایی، نیروهای مورد نیاز خود را جذب کند.این امر باعث به وجود آمدن چالش های بسیاری برای مدیریت سازمان ها از جهات جذب و به کارگیری نیروی کار در سطح جهانی شده است. به طور مثال مدیران امروزه سعی می کنند فعالیت های خود را در نقاطی از دنیا دایر کنند که نرخ دستمزد با آهنگی کند تر رشد می کند.
فناوری اطلاعات به سرعت در حال تغییر است و همزمان با تغییر خود مدیریت منابع انسانی را نیز دگرگون می کند. فینتو یک نرم افزار آنلاین جهت انجام برخی امور در حوزه مدیریت مالی و منابع انسانی مانند سیستم حضور و غیاب آنلاین، سیستم حقوق و دستمزد ، تنخواه گردان و نرم افزار حسابداری آنلاین می باشد.با فینتو می توانید امور گفته شده را با صرف زمان و هزینه پایین انجام دهید و از آن لذت ببرید.
