سود هر سهم یا EPS چیست؟ جامع ترین آموزش انواع EPS

سود هر سهم یا EPS  یکی از روش های مهم برای تحلیل وضعیت مالی شرکت ها است. امروز و در این مقاله از فینتو قرار است به این موضوع بپردازیم که  سود هر سهم چیست؟ چگونه محاسبه میشود و در چه مواردی میتوان از کاربردهای آن استفاده کرد پس مثل همیشه تا انتها همرا فینتو باشید.

 

سود هر سهم چیست

سود هر سهم یا ernings per share  که به اختصار به آن EPS  گفته میشود، یکی از روش های تحلیل مالی شرکت ها است. به کمک این شاخص تعیین میشود که شرکت بر حسب فاکتورهای متغیر، در طول یک دوره مالی چه میزان سودآوری در ازای هر سهم عادی ایجاد کرده است. سرمایه گذاران و تحلیل گران مالی معمولا از سود هر سهم به عنوان مقیاسی برای ارزش سهام شرکت ها و همچنین ریسک های سرمایه گذاری در شرکت مورد نظر استفاده میکنند. سود هر سهم یا EPS به انواع زیر تقسیم میشود:

• EPSپایه (Basis EPS)
• EPS رقیق شده (Diluted EPS)
• EPSمحقق شده (Trailing EPS)
• EPS انباشت شده (Trailing EPS)
• EPS نقد (Cash EPS)
• EPS گزارش شده (Reported EPS)
• EPS تعدیل شده (Adjusted EPS)
• EPS جاری (Current EPS)

در ادامه به توضیح همه آن ها میپردازیم

 

 

EPS پایه چیست

EPS  پایه یا BASIS EPS ساده ترین روش برای محاسبه سود هر سهم است و البته در تحلیل های ساده و سریع نیز کاربرد دارد. این نوع از EPS  که فرمول آن را نیز در ادامه باهم یاد میگیریم تنها به تعداد سهام عادی موجود در بازار توجه دارد تغییرات حاصل از ابزارهای قابل تعدیل را نادیده میگیرد. منظور از ابزارهای قابل تعدیل مواردی مانند اوراق قرضه قابل تبدیل، اختیار خرید سهام یا سهام تشویقی است. از آن جایی که EPS  پایه معمولا در طول دوره مالی (پیش از پایان دوره) و بر اساس پیش بینی های مالی محاسبه میشود، به طور صد در صدی قابل اعتماد نیست، چرا که نتایج آن غیر قطعی است و ممکن است طی دوره مالی رویدادهای غیر مترقبه ای رخ دهد که فاکتورهای پیش بینی شده در این شاخص را دچار تغییر کند.

 

 

فرمول محاسبه سود هر سهم – EPS  پایه

برای محاسبه برای محاسبه EPS   پایه از فرمول زیر استفاده میکنیم:

نکات فرمول:

• منظور از سود خالص مجموع درآمد خالص شرکت پس از کسر بدهی ها، مالیات و سایر معوقات است
• در صورتی که شرکت سهام ممتاز داشته باشد، لازم است این سود از درآمد خالص کسر شود. در غیر این صورت نیازی نیست.
• منظور از تعداد سهام عادی در گردش که در مخرج کسر نوشته شده است، تعداد سهام های عادی است که در دست سرمایه گذاران است و اکنون در بازار در حال معامله است.

 

 

 

سود سهام رقیق شده – EPS  رقیق شده

سود سهام رقیق شده یا EPS  رقیق شده بر خلاف EPS  ساده، تاثیر ابزارهای مالی قابل معامله را به سهام عادی را نیز در نظر میگیرد. بنابراین EPS  رقیق شده نشان دهنده کمترین سودی است که سهامداران معمولی میتوانند در صورت تبدیل تمامی ابزارهای مالی به دست آورند. همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، منظور از ابزار مالی قابل معامله مواردی مانند سهام ممتاز با قابلیت تبدیل، اوراق قرضه، سهام تشویقی و اختیار خرید سهام است.

فرمول محاسبه EPS  رقیق شده

برای محاسبه EPS رقیق شده از فرمول زیر استفاده میکنیم:

 

 بیشتر بخوانید:  ارزش دفتری چیست؟ تفاوت با ارزش بازار و ارزش اسمی

 

 

 

EPS محقق شده چیست  (Trailing EPS)

EPS  محقق شده بر اساس درآمدها و هزینه های واقعی و گزارش شده  و همچنین سهام واقعی شرکت در پایان دوره مالی محاسبه میشود و از این رو از آن به عنوان یک مبنای واقعی برای تحلیل عملکرد شرکت استفاده میشود. این شاخص همچنین یکی از مهم ترین معیارهای بررسی ارزش سهام شرکت است.  از آنجایی کهEPS  محقق شده در پایان دوره مالی محاسبه میشود، نسبت به  EPS  پایه نتیجه دقیق تر و قطعی تری دارد.

 

 

فرمول محاسبه EPS محقق شده

فرمول محاسبه EPS  محقق شده مشابه با EPS  پایه است. با این تفاوت که در محاسبه Eps  محقق شده تعداد واقعی سهام در پایان دوره مالی مورد محاسبه قرار میگیرد و در فرمول جایگذاری میشود:

 

 

EPS محقق شده و نسبت قیمت به درآمد (P/E)

یکی از کاربردهای مهم EPS  محقق شده در محاسبه نسبت قیمت به درآمد است. در واقع در محاسبه نسبت قیمت به درآمد، از این نوع از EPS  استفاده میکنیم. اجازه بدهید ابتدا نگاهی به فرمول نسبت قیمت به درآمد داشته باشیم:

دلیل استفاده از EPS  محقق شده یا همان سود هر سهم محقق شده در محاسبه P/E   برای بررسی وضعیت سهام شرکت ها این است که این EPS ، سود واقعی شرکت در 12 ماه گذشته (پایان دوره مالی) را نشان میدهد. به این ترتیب سرمایه گذاران و تحلیل گران میتوانند بررسی کنند که آیا سهام یک شرکت به درستی و بر اساس عملکرد واقعی آن ارزش گذاری شده است یا خیر.

 

 

 

EPS انباشت شده چیست – (Trailing EPS)

EPS  انباشت شده به زبان ساده به مجموع سود هر سهم در طول زمان گفته میشود. در واقع  EPS  انباشت شده نشان دهنده سود تجمعی است که هر سهم شرکت از روز اول یا از یک نقطه مشخص(تاریخ انتشار سهام یا یک تاریخ معین) تا کنون داشته است. این شاخص در واقع مجموع تمام EPS  های تمامی دوره های مالی را گزارش میکند و عملکرد شرکت را از منظر سود آوری در طول تمامی دوره های مالی بررسی میکند و نشان میدهد سود خالص شرکت طی دوره زمانی طولانی مدت چقدر بوده است. تحلیل گران و سرمایه گزاران از محاسبه سود سهام انباشته برای تحلیل ریسک و تصمیم سرمایه گزاری در یک شرکت و مقایسه آن با سایر شرکت ها استفاده میکنند و شرکت ها نیز با محاسبه این شاخص میتوانند استراتژی های بلند مدت شرکت را ارزیابی کنند.

 

فرمول محاسبه سهم سود انباشته – فرمول EPS  انباشته

برای محاسبه سهم سود انباشته از فرمول زیر استفاده میکنیم:

 

 

 

سود نقدی هر سهم – EPS  نقدی

شاخص EPS نقدی، معیاری است که در آن بر خلاف سایر انواع EPS ، به جای سود خالص حسابداری از جریان های نقدی ایجاد شده توسط شرکت برای محاسبه سود هر سهم استفاده میکند. بنابراین از آنجایی که این شاخص نقدینگی واقعی را بررسی میکند  و توانایی شرکت در بازپزداخت بدهی هایش را نیز نشان میدهد.  همچنین این شاخص تصویر شفاف تر و دقیق تری از میزان سودآوری شرکت را گزارش میکند چرا که مواردی مانند استهلاک در آن تاثیر گذار نیستند. به همین دلیل در بسیاری از صنایع مانند صنایع تولیدی و نفت و گاز که هزینه استهلاک در آن ها معمولا بالا است، استفاده از EPS  نقدی بهتر از EPS  معمولی یا پایه است. از سوی دیگر این شاخص به از دیگر کاربردهای شاخص سود نقدی هر سهم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

EPS نقدی و EPS  حسابداری

نکته مهمی که خوب است به آن توجه داشته باشید این است که  اگر بین  EPS  نقدی و EPS  حسابداری تفاوت زیادی وجود داشته باشد، میتواند نشانه عدم نقدینگی کافی شرکت و یا استفاده بیش از حد از اصول حسابداری به منظور بیشتر نشان دادن جریان نقدینگی شرکت باشد.

 

 

بیشتر بخوانید: نسبت سود فعالیت چیست؟ دانلود جدول + آموزش کامل

 

 

فرمول محاسبه سود نقدی هر سهم

برای محاسبه سود نقدی هر سهم دو فرمول وجود دارد:

• بر اساس جریان نقدی عملیاتی

اگر قصد محاسبه سود نقدی هر سهم بر حسب جریان نقدی عملیاتی را داشته باشیم از فرمول زیر استفاده میکنیم:

 

• بر اساس جریان وجوه آزاد : اگر قصد محاسبه سود نقدی هر  سهم بر مبنای جریان وجوه آزاد را داشته باشیم، از فرمول زیر استفاده میکنیم. توجه داشته باشید که منظور از جریان وجوه آزاد پس از سرمایه گذاری، محاسبه باقی مانده نقدینگی پس از تمام هزینه های عملیاتی و سرمایه گذاری ها است.

 

 

 

سود سهم گزارش شده – EPS  گزارش شده

EPS  گزارش شده به سود هر سهمی گفته میشود که مطابق با اصول حسابداری در گزارش های مالی شرکت ثبت و منتشر شده است. این شاخص بیانگر سود خالص شرکت به ازای هر سهم عادی بر اساس اصول حسابداری است و چون به طور معمول در گزارش های مالی رسمی شرکت (مانند گزارش های میان دوره ای یا سالبانه ) درج و منتشر میشود به این نام شناخته میشود. در این نوع از EPS، تمام اقلام درآمدی و هزینه ای که در صورت سود و زیان شرکت ثبت شده است محاسبه میشود.

فرمول محاسبه ESP  گزارش شده

• در فرمول بالا منظور از سود خالص گزارش شده، سود خالصی است که در صورت سود و زیان به صورت رسمی گزارش شده است. این سود خالص شامل تمامی درآمدها، هزینه ها و اقلام خاص مانند سود و زیان حاصل از فروش دارایی ها و… است.

 

 

سود سهم تعدیل شده – EPS  تعدیل شده

سود سهم تعدیل شده شاخصی است که سود هر سهم را بعد از حذف اثرات غیر مستقیم مانند  هزینه های غیرعملیاتی یا غیر مستمر بررسی میکند. این اقلام شامل مواردی مانند سود یا زیان ناشی از فروش دارایی ها، هزینه های غیر معمول، هزینه های دعاوی حقوقی و مواردی از این قبیل است که به طور موقت بر سود یا زیان شرکت اثر گذاشته اند اما همیشگی یا قابل تکرار نیستند. هدف از محاسبه این نوع از EPS، بررسی سود عملیاتی و عملکرد واقعی شرکت است.

 

 

فرمول محاسبه سود سهم تعدیل شده

برای محسبه سود سهم تعدیل شده از فرمول زیر استفاده میکنیم:

• منظور از سود خالص گزارش در فرمول بالا، سود خالصی است که اثرات اقلام غیر مستمر و غیر عملیاتی از آن حذف شده است.

 

 

 

سود سهم جاری- EPS  جاری

به زبان ساده، EPS  جاری به سود هر سهم شرکت در یک دوره مالی گفته میشود. از این شاخص برای بررسی عملکرد مالی شرکت در زمان حال و تدوین استراتژی های مالی آینده استفاده میشود. این شاخص برخلاف EPS  تعدیل شده شمال اقلام غیر مستمر یا غیر عملیاتی نیز هست و از آن به عنوان یک شاخص برای ارزیابی کوتاه مدت میزان سودآوری شرکت استفاده میشود. همچنین نوع از EPS  اغلب برای ارزش سهام گذاری کاربرد دارد و در محاسبه نسبت به قیمت به درآمد (P/E)هم از آن استفاده میشود.

 

فرمول محاسبه سود سهم جاری

برای محاسبه EPS  جاری از این فرمول استفاده میکنیم:

• در این فرمول منظور از سود خالص دوره جاری، مجموع درآمدهای شرکت پس از کسر تمام هزینه‌ها، شامل هزینه‌های عملیاتی، مالیات، استهلاک و غیره در دوره جاری است.

 

مقایسه انواع EPS

در ادامه خلاصه ای از تمام انواع EPS  که در بالا توضیح دادیم را به همراه کاربرد هریک به صورت خلاصه را باهم میبینیم:

 

 

انواع EPS
نام EPS	فرمول EPS	کاربردها
EPS پایه	سود خالص -سود سهام ممتاز      ____________________________ تعداد سهام عادی در گردش	تحلیل سودآوری کلی، مبنای محاسبه P/E
EPS تعدیل‌شده	سود خالص – سود سهام ممتاز   ______________________________________          تعداد سهام عادی در گردش + سهام تبدیل شده	ارزیابی سودآوری پایدار، حذف اقلام غیرمستمر، تحلیل کیفیت سود
EPS محقق‌شده	سود خالص واقعی – سود سهام ممتاز  __________________________________         تعداد واقعی سهام پایان دوره	مبنای ارزش‌گذاری واقعی، تحلیل عملکرد گذشته
EPS گزارش‌شده	سود خالص گزارش شده  ___________________________      تعداد سهام عادی گردش	ارزیابی عملکرد کلی شرکت، مقایسه با EPS تعدیل‌شده
EPS انباشت‌شده	مجموع سهام عادی در گردش در طول دوره مالی  ______________________________________________              مجموع سود خالص در تمام دوره ها	تحلیل تاریخچه سودآوری، ارزیابی رشد بلندمدت
EPS جاری	سود خالص دوره جاری  ________________________________     تعداد سهام عادی در گردش	تحلیل عملکرد کوتاه‌مدت، پیش‌بینی سودآوری سالانه
EPS نقد	جریان نقدی عملیاتی  _____________________________      تعداد سهام عادی در گردش	ارزیابی توان پرداخت سود نقدی، تحلیل جریان‌های نقدی شرکت
EPS رقیق‌شده	سود خالص – سود سهام ممتاز ______________________________________________________          تعداد سهام عادی در گردش + سهام تبدیل شده	تحلیل تأثیر سهام‌های قابل تبدیل (اوراق، اختیار خرید)، ارزیابی دقیق‌تر ارزش سهام

 

 

با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو میتوانید در هر زمان و از هر کجا به امور مالی و حسابداری خود رسیدگی کنید. فینتو یک نرم افزار حسابداری آنلاین است و نیازی به نصب و راه اندازی نرم افزارهای سخت و پیچیده ندارد. نرم افزار حسابداری فینتو 15 روز مهلت استفاده آنلاین دارد و شما میتوانید همین حالا با کلیک بر روی تصویر زیر در فینتو ثبت نام کنید و تمامی امکانات نرم افزار حسابداری را مشاهده و رسیدگی به امور مالی و حسابداری کسب و کار خود را به طور رایگام با فینتو آغاز کنید: