حسابداری قضایی از شاخه های به نسبت جدید اما بسیار مهم در حسابداری است که امروزه با وجود پیشرفت سریع دنیای تجارت، کمک میکند تا وقوع جرم و تخلف در امور مالی و حقوقی به حداقل برسد و در صورت وقوع چنین تخلف هایی به افشا و بررسی آن ها کمک میکند. اگر اطلاعات کاملی درباره حسابداری قضایی ندارید در این مقاله از فینتو همراه ما باشید تا با هم به طور کامل به توضیح و بررسی حسابداری قضایی و هر آنچه لازم است درمورد این تخصص مهم بدانید بپردازیم
حسابداری قضایی چیست؟
با وجود تمام قوانین وضع شده درباره جلوگیری از تخلف های مالی و حقوقی، همچنان اشخاص و شرکت هایی وجود دارند که به دنبال دور زدن قانون هستند. در این گونه موارد بسیاری از حسابرس ها معتقد هستند که کشف و رسیدگی به چنین تخلف هایی در یک سازمان صرفا برعهده مدیریت است و در برخی موارد نیز حسابرس ها و مدیریت با همکاری هم به تحقق این تخلف های مالی کمک میکنند و اینجا است که حسابداری قضایی به کمک قانون می آید.
حسابداری قضایی که آن را با نام حسابداری دادگاهی هم میشناسیم شاخه ای از حسابداری است که با به کارگیری مهارت های مالی و همراه با یک ذهنیت تحقیقی در چارچوب قوانین و مقررات به بررسی اسناد و مدارک مالی و حسابداری میپردازد تا از ایجاد تخلف های احتمالی جلوگیری کند و در صورت وقوع جرائم یا تخلف های مالی و حقوقی آن ها را شناسایی کند. در واقع این شاخه از حسابداری، حسابداران را در مقام قضاوت مستقل قرار میدهد تا با تکیه بر دلایل و اسناد منطقی و قانونی، حقیقت مالی شرکت ها و اشخاص را شناسایی کنند و از فساد مالی آن ها جلوگیری کنند یا در صورتی که مرتکب فساد مالی شده اند، تخلف آن ها را بررسی و افشا کنند. امروزه از تخصص حسابداران قضایی در بسیاری از کشورهای دنیا برای بررسی و رسیدگی به پرونده ها و تخلفات مالی شرکت های کوچک و بزرگ، شرکت های بیمه، سازمان های امنیتی و دولتی استفاده میشود.
جامعه رسمی حسابداران آمریکا این رشته را اینگونه توصیف میکند: حسابداری قضایی استفاده از اصول حسابداری، نظریه ها، فرضیه ها و حقایق برای حل و فصل دعاوی حقوقی است و میتوان گفت که رشته ای کامل است که تمام شاخه های دانش حسابداری را شامل میشود.
این شاخه از حسابداری، ترکیبی از چند دانش مختلف شامل: حسابداری، حسابرسی، مالیات، حقوق، عملیات تجاری، فنون کمی، روانشناسی، ارزش گذاری و رشته های مربوط به رسیدگی و بازرسی است.
حسابداران قضایی چه فعالیت هایی انجام میدهند؟
همانطور که در قسمت قبل هم اشاره کردیم حسابداری قضایی صرفا مبتنی بر آمار و ارقام امور مالی نیست و به تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری موضوعات یک شرکت یا واحد تجاری میپردازد و همین مهم ترین وجه تمایز و اهمیت حسابداری قضایی است. به طور خلاصه فعالیت هایی که یک حسابدار قضایی انجام میدهد به شرح زیر است:
- تجزیه و تحلیل و بررسی اسناد و شواهد مالی
- کمک به حل دعاوی حقوقی از طریق گواهی دادن به عنوان یک شخص متخصص
- بررسی و برقراری ارتباط بین یافته های خود و اسناد و آماری که توسط واحد تجاری ارائه شده است
- کمک به توسعه و ارائه برنامه راهکار برای نرم افزارهای مالی به منظور تحلیل و بررسی بهتر داده های مالی شرکت ها
دیگر خدمات و وظایفی که حسابداران قضایی قادر به انجام آن ها هستند نیز شامل موارد زیر است:
- تایید سوابق حسابداری
- کشف تقلبات انجام شده در یک شرکت یا واحد تجاری
- خدمات قضاوتی
- بررسی منازعات درباره مسائلی از جمله علائم تجاری، حق اختراع و نقض قراردادها
- تعیین خسارت هنگام وقوع مواردی مانند تصادف رانندگی
- حل و فصل دعاوی مربوط به خروج شریک یا شرکا
- موارد اختلاف در ازدواج و طلاق و ..
تفاوت حسابدار قضایی با حسابرس چیست؟
هرچند که بنیان و خاستگاه حسابداری قضایی و حسابرسی تقریبا با هم یکسان است، اما چیزی که این دو را از هم متمایز میکند نوع خدماتی است که ارائه میدهند. حسابرس ها با استفاده از استاندارد ها و قوانین حسابرسی تلاش میکنند تا از وقوع تخلف های مالی جلوگیری کنند و از تطابق اسناد مالی یک شرکت با فعالیت های واقعی آن ها اطمینان حاصل کنند اما حسابرس ها غالبا خود را درگیر جرائم مالی اتفاق افتاده نمیکنند و مطابق با قانون 24 حسابرسی ایران نیز مسئولیت پیشگیری و جلوگیری از جرائم و فسادهای مالی بر عهده مدیران شرکت یا واحد تجاری است. اما از آنجایی که با وجود تمام قوانین و تدابیر اندیشیده شده برای جلوگیری از فسادهای مالی، احتمال وقوع چنین جرائمی هیچ گاه صفر نمیشود در جایی که احتمال وقوع یک فساد یا سرپیچی مالی، دعوای حقوقی یا کیفری وجود دارد از حسابداران قضایی به عنوان متخصص استفاده میشود تا مورد پیش آمده را مورد بررسی و تحلیل قرار دهند.
تفاوت کارشناس دادگستری با حسابدار قضایی چیست؟
اگرچه کارشناسان رسمی دادگستری در رسیدگی به دعاوی مالی و حقوقی نقش بسیار پررنگی دارند اما اغلب این کارشناسان با داشتن مدرک دوره عمومی حسابداری، پذیرش در آزمون دوره ای مربوطه و گذراندن یک دوره کوتاه کارآموزی، واجد شرایط ورود به چنین پرونده هایی میشوند این در حالی است که کارشناسان قضایی در این رشته به صورت تخصصی تحصیل میکنند و برای ورود و رسیدگی به چنین پرونده هایی به مراتب حاذق تر و آموزش دیده تر هستند.
یک حسابدار قضایی چه مهارت هایی باید داشته باشد؟
همانطور که میدانید دانش و تسلط کافی در زمینه حسابداری، اولین پیش نیاز یک حسابدار قضایی است اما با توجه به تغییر و توسعه ی سریع دنیای تجارت، لازم است که یک حسابدار قضایی مهارت های دیگری را نیز داشته باشد که در زیر به برخی از آن ها اشاره میکنیم:
- تسلط کافی بر کامپیوتر و سیستم های تحت شبکه به منظور بررسی و استفاده از سیستم های بانکداری الکترونیک و نرم افزار حسابداری
- بهره گیری از دانش روانشناسی برای درک و تحلیل بهتر رویدادهای مورد بررسی و انگیزه ها و برنامه ریزی های افراد
- مهارت در برقراری ارتباط. این مهارت به حسابداران قضایی برای انجام مصاحبه با افراد و کسب اطلاعات کمک فراوانی میکند.
- داشتن اطلاعات و شناخت کافی درباره راه هایی که میتواند به فساد مالی منجر شود مانند بودجه بندی نامناسب، پولشویی، اختلاس، رشوه خواری و….
درآمد یک حسابداری قضایی چقدر است؟
همانطور که پیش تر هم اشاره کردیم با توجه به سرعت پیشرفت کردن دنیای تجارت و گسترش راه های تخلف، نیاز به حسابداران قضایی روز به روز بیشتر و در نتیجه این شغل پرطرفدار تر میشود. در حال حاضر این رشته ی به نسبت تازه نفس بازار کار بسیار خوبی دارد و درآمد حسابداران قضایی در سال 2022 مبلغی معادل 71 هزار دلار تا 113 هزار دلار گزارش شده است.
جای خالی این تخصص مهم در ایران بسیار خالی است و تربیت حسابداران قضایی میتواند به بهبود عملکرد مالی شرکت ها و واحدهای تجاری و مالی کمک زیادی بکند و تاثیر به سزایی در سلامت اقتصاد و تجارت کشور داشته باشد.
در انتها پیشنهاد میکنیم که برای سهولت در انجام امور مالی و حسابداری با کم ترین هزینه از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو استفاده کنید. نرم افزار حسابداری فینتو برخلاف نسل قدیمی نرم افزارهای حسابداری نیازی به نصب نرم افزارهای سخت و پیچیده و پرداخت هزینه های زیاد ندارد و شما میتوانید از هر کجا و هر زمان به امور مالی خود دسترسی داشته باشید و آن ها را مدیریت کنید.
نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو 15 روز امکان فرصت تست رایگان دارد و شما میتوانید همین حالا با کلیک بر روی تصویر زیر به صورت رایگان انجام امور مالی و حسابداری خود را با فینتو شروع کنید!
