سفته چیست؟ سفته همواره یکی از پر تبادل ترین و رایج ترین اسناد تجاری است که بی اطلاعی از کاربرد و قوانین آن میتواند هر دو طرف یک قرارداد یا معامله را دچار دردسر کند. در این مقاله از فینتو قرار است که با هم به صفر تا صد هرآنچه که لازم است درباره سفته بدانید بپردازیم تا یک بار برای همیشه به طور کامل قوانین آن را یاد بگیرید پس مثل همیشه تا انتها همراه فینتو باشید
سفته چیست؟
سفته یک سند تجاری است که در معاملات بسیار پر کاربرد است و در سال های اخیر نیز تبادل آن به عنوان ضمانت حسن انجام کار بین کارفرما و کارمند رایج شده است، هرچند که از لحاظ قانونی دریافت سفته به عنوان ضمانت حسن انجام کار قانونی نیست. سفته به عنوان یک سند تجاری قابل معامله از نظر حقوقی معتبر است و میتواند در دعاوی حقوقی مورد استفاده یا استناد قرار بگیرد.
قانون، سفته را اینگونه توضیح میدهد: سندی است که به‌موجب آن امضاکننده تعهد میکند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه‌حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید».
اقلام سفته
در نوشتن یک سفته معتبر، لازم است اطلاعات زیر به صورت صحیح وارد شود:
- نام کامل و آدرس صاحب سفته
- نام کامل و آدرس گیرنده سفته
- شرح دقیق تعهدات دو طرف شامل شرح معامله انجام شده، مبلغ معامله، زمان پرداخت و هر تعهد اختصاصی دیگری که بین دو طرف وجود دارد.
- امضا یا مهر دو طرف معامله
چگونه سفته بگیریم
با وجود اینکه در چند سال گذشته تلاش های زیادی شده است که خرید سفته های بانکی از طریق دکه های روزنامه فروشی متوقف شود با این حال همچنان میتوان از طریق شعبه های بانک ملی و همچنین برخی دکه های روزنامه فروشی، سفته خریداری کرد.
قیمت سفته بانکی – محاسبه قیمت سفته
یکی از نکات مهم درباره سفته، قیمت آن است. سقف مبلغ هر سفته میتواند به انداره ارزش اوراق آن باشد. قیمت سفته در ازای هر یک میلیون تومان، 500 تومان است. یعنی اگر شما قصد داشته باشید که به مبلغ 10 میلیون تومان سفته بدهید باید به ارزش 5000 تومان سفته بخرید. مهم است این نکته را بدانید که مبلغ مجاز و قانونی برای هر سفته، به اندازه ارزش اوراق آن است و نوشتن مبلغی بالاتر، غیرقانونی است. به طور مثال اگر شما قصد دارید که یک سفته 10 میلیون تومانی بدهید و سفته ای به ارزش 5000 تومان تهیه کرده اید، نوشتن مبلغی بالاتر از 10 میلیون قانونی نیست و در صورت طرح دعوی در محاکم قانونی، صرفا همان مبلغی که سقف ارزش سفته است قابل پیگیری و مطالبه خواهد بود.
نمونه سفته
در ادامه دو نمونه سفته مشاهده میکنیم.
این سفته که ارزش آن برابر با 50 هزار ریال (5 هزارتومان) است تا سقف 10 میلیون تومان به شما اجازه صدور سفته را میدهد. اگر مبلغی بیشتر از 10 میلیون تومان در آن درج شود از لحاظ قانونی قابل مطالبه نیست و تنها تا سقف 10 میلیون تومان از آن معتبر است.
ارزش این سفته نیز معادل 100 هزار ریال (10 هزارتومان) است. پس مجاز هستبد مبلغی تا سقف 20 میلیون تومان در آن درج کنید.
سفته حسن انجام کار
سفته حسن انجام کار این روزها از جنجالی ترین موضوعات سفته است و در ادامه به توضیح قوانین مهم آن که باید بدانید میپردازیم. این سفته که به عنوان ضمانت توسط کارفرما گرفته میشود از لحاظ قانونی جایز نیست و بارها نیز از سوی مراجع قانونی گفته شده است که کارگران میتوانند از دادن سفته حسن انجام کار خودداری کنند و یا به شعبه های اداره کار مراجعه کنند و نسبت به آن اقدام کنند. با این حال از آنجایی که این سفته همچنان بین کارفرما و کارگر مورد مبادله قرار میگیرد خوب است که نسبت به قوانین آن آگاه باشید
قوانین سفته حسن انجام کار
برای نوشتن سفته حسن انجام کار، موارد زیر را رعایت کنید:
- سفته را در وجه حامل ننویسید و حتما نام دریافت کننده سفته را قید کنید.
- مبلغ سفته را به حروف نیز وارد کنید
- در قرارداد کار خود این موضوع که سفته حسن انجام کار داده اید را درج کنید
- سفته سفید امضا ندهید ( هرگز و هرگز)
- در قسمت تاریخ یا سر رسید زمان ننویسید و به جای آن عبارت “بابت حسن انجام کار” را جایگزین کنید و شماره قرارداد خود را نیز درج کنید. توجه کنید که تفاوتی ندارد عبارت “بابت حسن انجام کار” یا مترادف ان را در در کدام قسمت سفته بنویسید. تنها مهم است که این عبارت با دست خط و امضای شما درج شده باشد. در صورتی که این عبارت را در قسمت دیگری از سفته نوشتید، قسمت تاریخ و سر رسید را هاشور بزنید یا خط ممتد بکشید.
- رسید یا ته برگ سفته را نزد خود نگه دارید
- در صورت امکان از سفته کپی بگیرید تا نسخه ای از آن را نزد خود داشته باشید
بیشتر بخوانید: آموزش پرداخت حق بیمه معوقه تامین اجتماعی + قوانین
تاریخ سررسید سفته
در سفته تاریخ سر رسید که همان تاریخ پرداخت سفته است درج میشود که از این تاریخ به مدت 10 روز مهلت پرداخت به پرداخت کننده داده میشود و در صورتی که طی این مدت زمان (10 روز پس از تاریخ سر رسید) مبلغ پرداخت نشود یا به تعهدات توافق شده عمل نشود، دارنده سفته میتواند نسبت به واخواست سفته اقدام کند که در ادامه واخواست سفته را نیز توضیح میدهیم.
پشت نویسی سفته
پشت نویسی یا ظهر نویسی در سفته به منظور وکالت، ضمانت و انتقال انجام میشود. در پشت نویسی با هدف وکالت، حق مطالبه حقوق قانونی و همچنین ضمانت سفته به شخص دیگری منتقل میشود و در پشت نویسی با هدف ضمانت، شخص دیگری تضمین میکند که پرداخت سفته و شرایط تعیین شده آن در موعد مقرر انجام خواهد در ظهرنویسی با هدف انتقال نیز حقوق و مزایای سفته به شخص دیگری منتقل میشود. اما قوانین وهمچنین محدودیت های قانونی برای هر یک از این سه حالت با هم متفاوت است که در جدول زیر به طور کامل یاد میگیریم که در هر کدام ازاین سه حالت از کدام حقوق بخ طور قانونی برخوردار خواهیم شد.
| ظهر نویسی با هدف وکالت | ظهر نویسی با هدف ضمانت | ظهر نویسی با هدف انتقال |
| اگر ظهر نویسی با هدف وکالت انجام شود، شخصی که وکالت سفته را برعهده دارد اجازه مطالبه و وصول سفته به جای دارنده را خواهد داشت. شخصی که وکالت به او داده شده است میتواند در موعد سررسید نسبت به وصول سفته اقدام کند یا در صورت عدم پرداخت، میتواند اقدامات قانونی را انجام دهد. | در این نوع از ظهر نویسی، شخصی که ظهر نویسی سفته را انجام داده است تعهد میشود که در صورت عدم پرداخت سفته از سوی شخص سفته دهنده، مبلغ سفته را به جای او پرداخت کند. اگر یک سفته چند ضامن داشته باشد، همگی آن ها موظف هستند که در صورت عدم پرداخت سفته توسط سفته دهنده، به صورت تضامنی مبلغ آن را پرداخت کنند. | در این نوع از ظهرنویسی که متداول تر است تمام خقوق و مزایای مندرج در سفته به شخص دیگری منتقل میشود و شخص سفته دهنده در مقابل او مسئول است. در صورتی که سفته در موعدد مقرر وصول نشود نیز این شخص به عنوان مالک سفته اجازه انجام اقدامات قانونی را دارد. |
نکات پشت نویسی سفته
برای نوشتن سفته با هر کدام از اهداف بالا که توضیح دادیم، لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
- هدف از ظهر نویسی سفته را به طور دقیق درج کنید. در صورتی که چیزی نوشته نشود، این ظهرنویسی به صورت پیش فرض به منظور انتقال در نظر گرفته میشود.
- تاریخ انجام ظهر نویسی را به طور دقیق وارد کنید
- امضا و جهت اطمینان بیشتر اثر انگشت هنگام پشت نویسی سفته را فراموش نکنید. ظهرنویسی تنها زمانی اعتبار دارد که به امضا یا امضا همراه اثر انگشت شخص ظهر نویس رسیده باشد.
- اعتبار ظهرنویسی با هدف ضمانت یک سال است. اگر سفته ای به منظور ضمانت ظهرنویسی شده باشد و در سررسید سفته وصول نشود، دارنده سفته طی مدت زمان یک سال میتواند نسبت به مطالبه سفته از شخصی که سفته را با هدف ضمانت ظهرنویسی کرده است مطالبه کند. در صورتی که بیشتر از یک سال از سر رسید سفته گذشته باشد ضامن دیگر مسئول پرداخت سفته نیست و فقط شخص سفته دهنده مسئول پرداخت سفته است.
تنزیل سفته
تنزیل سفته به این معنا است که شخص سومی پیش از سررسید تاریخ سفته، آن را از دارنده سفته خریداری میکند و هنگام پرداخت، مبلغی را به عنوان وجه تنزیل از آن کسر میکند. نرخ تنزیل در ایران به طور معمول 10 تا 16 درصد است و روش محاسبه تنزیل سفته به صورت زیر است:
در فرمول بالا همانطور که خواندید مدت زمان تنزیل به معنای فاصله زمانی باقی مانده تا سر رسید سفته است.
برای اینکه بهتر این موضوع را متوجه شوید باهم یک مثال مرور میکنیم: تصور کنید که سفته ای را به ارزش 20 میلیون تومان با نرخ تنزیل توافق شده 16 درصد قرار است بخرید و 4 ماه تا سررسید اصلی این سفته باقی مانده است بنابراین برای محاسبه هزینه تنزیل به روش زیر عمل میکنیم:
- 20 میلیون تومان را در 16 درصد ضرب میکنیم که برابر میشود با 3.20.000
- 3.200 را در مدت تنزیل که در این مثال 4 ماه است ضرب میکنیم که برابر میشود با 12.800.000
- 12.800.000 را تقسیم بر 12 میکنیم که برابر میشود با 1.066.000 بنابراین شخصی که قرار است سفته را بخرد میتواند مبلغ 1.066.000 تومان را از ارزش سفته که 20 میلیون تومان است به عنوان وجه تنزیل کسر کند و مابقی آن را به منظور خرید سفته پرداخت کند.
بیشتر بخوانید: آموزش محاسبه اضافه + جدول محاسبه و قوانین
واخواست سفته – واخواست عدم تاديه سفته
واخواست سفته یا واخواست عدم تاديه سفته مربوط زمانی است که در موعد مقرر شده، سفته پرداخت نشده است. در این حالت لازم است که به مراجع قضایی مراجعه کنید و با تهیه فرم اظهارنامه نسبت به پر کردن آن اقدام کنید. فرم اظهارنامه به تعداد متعهدین سفته و برای هر شخص به صورت جداگانه به آدرس شخصی او ارسال میشود. در متن این اظهارنامه لازم است که مبلغ مورد مطالبه، تاریخ دقیق و تمامی مستندات مورد ادعای خود را به طور دقیق وارد کنید و پس از باطل کردن تمبر برای هر یک از اوراق (پرداخت حق تمبر)، نسبت به ارسال آن اقدام کنید.
با استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد آنلاین فینتو میتوانید حقوق، مزایا و کسورات پرسنل خود را تعریف کنید، به پرسنل امکان مشاهده فیش حقوقی بدهید و از امکانات دیگر نرم افزار از جمله تهیه دیسکت بیمه و مالیات، انواع وام و مساعده، تعریف عوامل دلخواه و اضافات و کسورات و اتصال به نرم افزار حضور و غیاب فینتو که به صورت یک سیستم یکپارچه باعث سهولت انجام امور مالی و منابع انسانی سازمان شما میشود استفاده کنید. نرم افزار فینتو 30 روز مهلت تست رایگان دارد و شما میتوانید همین حالا با کلیک بر روی تصویر زیر کار خود را با نرم افزار حقوق و دستمزد فینتو آغاز کنید
