حسابداری کالای امانی و ثبت آن از پر تکرار ترین سوالات در زمینه حسابداری است. امروز قصد داریم تا به زبان ساده و به صورت کامل به صفر تا صد هرآنچه لازم است درباره حسابداری کالای امانی بدانید بپردازیم. پس مثل همیشه تا انتها همراه فینتو باشید.
حق العمل کاری و آمر
قبلا به طور کامل درباره حق العمل کاری در قانون تجارت پرداخته ایم اما از آنجایی که موضوع امروز ما به حق العمل کاری مرتبط است، لازم است نگاهی سریع به مفاهیم مهم حق العمل کاری داشته باشیم.
حق العمل کاری: حق العمل کاری به معنای کاری است که در ازای دریافت مزد یا اجرت مشخص توسط شخصی که به آن حق العمل کار میگویند انجام میشود. مهم است بدانید که حق العمل کاری در قانون تجارت و در قانون گمرک باهم متفاوت است.
آمر: آمر به شخصی گفته میشود که دستور و وظیفه انجام کار را به حق العمل کار میسپارد. در واقع شخصی که آمر است، ذی نفع اصلی انجام آن کار است اما کار را به حق العمل کار سپرده است تا شخص حق العمل کار آن را با نام خودش و برای شخص آمر انجام دهد.
تفاوت فروش کالای نقد و کالای امانی
به طور خلاصه و ساده، تفاوت فروش کالای نقد و کالای امانی به شرح زیر است:
- در فروش عادی، خریدار بلافاصله پس از خرید صاحب کالا میشود اما در فروش امانی تا زمان فروش کالا توسط آمر و تسویه مبلغ کالا با خریدار، آمر صاحب کالا است
- در فروش عادی فروشنده در صورت زیان دیدن از سوی خریدار به اندازه زیان یا طلب خود، به عنوان طلبکار از فروشنده شکایت میکند یا درخواست طلب خود را میکند اما در فروش کالای امانی در صورتی که حق العمل کار زیان ببیند یا دچار خسارت شود، آمر میتواند کالای خود را از او پس بگیرد.
ثبت حسابداری کالای امانی ما نزد دیگران
ثبت حسابداری فروش کالای امانی از مرحله ارسال کالا به حق العمل کار شروع میشود و تا مرحله فروش و تسویه مبلغ با حق العمل کار پیش میرود. فروش کالای امانی شامل ثبت های حسابداری مختلفی است که در ادامه با جزییات کامل این ثبت ها را با هم یاد میگیریم:
- ثبت هزینه بسته بندی و حمل کالا: کالای امانی بدهکار و موجودی نقد و بانک بستانکار
- ثبت ارسال کالای امانی به حق العمل کار: کالای امانی بدهکار و صندوق بستانکار
- ثبت مدارک دریافت شده مرتبط با هزینه از حق العمل کار: کالای امانی بدهکار و حق العمل کار بستانکار
- ثبت فروش کالا توسط حق العمل کار: حق العمل کار بدهکار و کالای امانی بستانکار
- ثبت پرداخت حق التضمین حق العمل کاری: کالای امانی بدهکار و حق العمل کار بستانکار
- ثبت دریافت مبلغ فروش توسط آمر پس از کسر هزینه ها و حق العمل کاری: حساب نقد و بانک بدهکار و حق العمل کار بستانکار
بستن حساب کالای امانی در پایان دوره:
- اگر حساب کالای امانی مانده بدهکار داشته باشد که به معنای زیان است: خلاصه سود و زیان بدهکار و حساب کالای امانی بدهکار میشود
- اگر حساب کالای امانی مانده بستانکار داشته باشد که معنای سود است: خلاصه سود و زیان بستانکار و حساب کالای امانی بستانکار میشود
ثبت حسابداری کالای امانی در دفتر حق العمل کار
هنگام انجام حق العمل کاری یا به عبارتی فروش کالای امانی، ثبت های حسابداری در دفتر شخص حق العمل کار نیز به شرح زیر خواهد بود
- ثبت هزینه های انجام شده: آمر بدهکار و بانک بستانکار
- ثبت فروش کالا: بانک بدهکار و آمر بستانکار
- ثبت تحقق درآمد حق العمل فروش : آمر بدهکار و درآمد بستانکار
- ثبت تحقق درآمد حق تضمین: آمر بدهکار و درآمد بستانکار
- ثبت ارسال حواله نقدی برای آمر (تسویه با آمر): آمر بدهکار و بانک بستانکار
کدینگ کالای امانی
در ادامه به تفکیک انواع کدینگ حساب ها در حسابداری کالای امانی را برای شما آماده کرده ایم.
گروه حساب | سطح کل | سطح معین | سطح تفصیلی |
بدهی جاری | بستانکاران جاری | آمر - کالای امانی | نام آمر |
کدینگ حساب کالای ارسالی
این حساب ماهیت سود و زیانی دارد و اگر برای ثبت موجودی از روش ادواری استفاده شود، در بستانکار این حساب ثبت میشود و اگر از برای ثبت موجودی از روش دائمی استفاده شود، بهای تمام شده کالای ارسالی هنگام ارسال کالا به حق العمل کار در بستانکار این حساب ثبت میشود.
گروه حساب | سطح کل | سطح معین |
بهای تمام شده کالای فروش رفته | کالای ارسالی | کالای ارسالی - حق العمل کار |
کدینگ حساب حق العمل کار
این حساب نشان دهنده طلب یا بدهی شخص حق العمل کار به آمر است و ماهیت دائمی دارد. اگر این حساب مانده بستانکار داشته باشد به این معنا است که آمر به حق العمل کار بدهکار است. اگر این حساب مانده بستانکار داشته باشد به این معنا است که آمر از حق العمل کار طلبکار است. زمانی که کالا توسط حق العمل کار فروخته میشود این حساب بدهکار و هنگام پرداخت مبلغ کالا توسط حق العمل کار به آمر، بستانکار میشود.
گروه حساب | سطح کل | سطح معین | سطح تفصیلی |
دارایی جاری | حساب دریافتنی جاری | حق العمل کار - کالای امانی | نام حق العمل کار |
کدینگ حساب آمر
کدینگ حساب آمر نیز به شرح زیر است
گروه حساب | سطح کل | سطح معین | سطح تفصیلی |
بدهی جاری | بستانکاران جاری | آمر - کالای امانی | نام آمر |
کالای امانی دیگران نزد ما در ترازنامه
اگر آمر برای حق العمل کار کالاهایی را فرستاده باشد که هنوز فروخته نشده است و نزد حق العمل کار است، لازم است که در انتهای دوره مالی و تنظیم صورت های مالی، قیمت تمام شده کالاهای موجود نزد حق العمل کار را در حساب موجودی کالا به صورت مجزا و جداگانه ثبت کند.
آیا میتوان کالای امانی را در قسمت دارایی ثبت کرد؟
برای بسیاری جای سوال دارد که از آن جایی که کالای امانی با واسطه و توسط حق العمل کار به فروش میرسید و تا زمان تسویه با خریدار، صاحب کالا همچنان شخص آمر است آیا میتوان آن را به عنوان دارایی ثبت کرد؟ خیر. مهم است بدانید که بر خلاف کالای نسیه که میتوان آن را ستون دارایی ها ثبت کرد، امکان ثبت کالای امانی به عنوان دارایی وجود ندارد.
آیا حق العمل کار میتواند کالای امانی را به عنوان موجودی ثبت کند؟
خیر مهم است بدانید که در انتهای دوره مالی و تهیه صورت های مالی و ترازنامه، حق العمل کار نمیتواند کالای امانی را که نزد خود دارد، به عنوان موجودی خود ثبت کند.
آیا میتوان کالای امانی را در ستون موجودی کالا ثبت کرد؟
خیر. ثبت صحیح کالای امانی در قسمت انبارداری و تحت عنوان “کالای امانی” است.
با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو میتوانید به تمام امور مالی و حسابداری خود از هر کجا و در هر زمان رسیدگی کنید. فینتو 15 روز مهلت استفاده رایگان از تمامی امکانات نرم افزار حسابداری را برای شما پیش بینی کرده است. شما میتوانید همین حالا با کلیک بر روی تصویر زیر و ایجاد یک حساب کاربری، رسیدگی به تمامی امور مالی و حسابداری خود را با فینتو آغاز کنید