تامین خواسته چک یکی از کاربردی ترین مفاهیم حقوقی است. امروز قصد داریم تا هرآنچه لازم است درباره تامین خواسته چک بدانید را برای شما توضیح بدهیم پس مثل همیشه تا انتها همراه فینتو باشید.
تامین خواسته چک چیست
چک یکی از اسناد تجاری با پایه و اعتبار قوی است، بنابراین قانون آیین مدنی این حق را برای دارنده چک (خواهان) در نظر گرفته است که به منظور دفاع از پایمال نشدن حقوق خود، در صورتی که زمان دادرسی طولانی باشد، از دادگاه بخواهد که اموال متهم یا بدهکار (خوانده) را توقیف نماید تا اطمینان حاصل شود که در طول این مدت، خوانده اموال خود را نمیفروشد یا به شخص دیگری منتقل نمیکند. نکته مهمی که خوب است درباره تامین خواسته چک بدانید این است که چون چک یک سند تجاری الزام آور است، روند سریع تر و ساده تری برای تامین خواسته چک دارد.
تامین خواسته چک در قانون جدید
هرچند که از سال 1397 به بعد قانون چک دستخوش تغییراتی شد و قوانین محکمی به منظور جلوگیری از صدور چک های بی محل وضع شد اما این به معنای از بین رفتن قرار تامین خواسته چک نیست و افراد همچنان میتوانند با رای و موافقت دادگاه، درخواست تامین قرار چک را ارائه دهند.
شرایط تامین خواسته چک – ماده 108 قانون آیین مدنی
در ماده 108 قانون آیین مدنی به طور کامل به این نکته پرداخته شده است که در چه شرایطی شاکی میتواند از دادگاه درخواست تامین خواسته چک را داشته باشد. این شرایط به شرح زیر هستند:
الف- دعوا مستند به سند رسمی باشد.
ب- خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد.
ج- در مواردی از قبیل اوراق تجاری واخواست‌شده (مانند چک) که به موجب قانون، دادگاه مکلف به قبول درخواست تأمین باشد.
د- در متن ماده 108 قانون آیین مدنی به این نکته اشاره شده است که خواهان لازم است خسارتی را که ممکن است به طرف مقابل وارد شود به دادگستری پرداخت نماید اما لازم است به این نکته توجه کنید که درمورد تامین خواسته برای چک، به چنین چیزی نیاز نیست.
مراحل تامین خواسته چک
برای ارائه درخواست تامین چک مراحل زیر لازم است که طی شود:
- ارائه دادخواست:
خواهان لازم است که مدارک هویتی خود و اطلاعات خوانده را به همراه اطلاعات چک و دلایل درخواست به دادگاه ارائه دهد.
- بررسی دادگاه:
دادگاه مستندات و مدارک ارائه شده با درخواست را بررسی میکند، در صورت تامین دلیل درخواست تایید میشود و درصورتی که مستندات ارائه شده کافی نباشد یا برخلاف قوانین باشد، رد خواهد شد.
- توقیف اموال:
پس از تایید دادگاه، مطلابق با ماده 117 قانون آیین دادرسی مدنی قرار تامین باید “فوری” به خوانده ابلاغ و اجرا بشود و اموال خوانده توقیف بشود. مطابق با همین ماده در صورتی که امکان ابلاغ فوری به خوانده میسر نباشد و تاخیر در ابلاغ باعث تضعیف یا از بین رفتن حقوق شاکی بشود، ابتدا قرار تامین صادر و اموال خوانده توقیف میگردد و سپس به او ابلاغ میشود.
اعتراض به تامین خواسته چک
آیا فرد خوانده (متهم/بدهکار) میتواند پس از صدور رای به تامین خواسته چک و توقیف اموال خود اعتراض کند؟ بله. طی مدت زمان 10 روز از زمان ابلاغ حکم تایید تامین خواسته و توقیف اموال، خوانده مهلت دار که به این حکم اعتراض کند. برای ارائه این اعتراض و ، لازم است که شرایط زیر برقرار باشد:
- ورود خسارت: خوانده بتواند اثبات کند که این توقیف اموال “به ناحق” باعث وارد شدن خسارت و ضرر به او شده است.
- ابطال چک: در صورتی که چک جعلی باشد یا پشتوانه مالی نداشته باشد که با وجود قانون جدید چک چنین اتفاقی در حال حاضر بسیار ضعیف است.
- ارائه تضمین پرداخت: یکی از روش های جلوگیری از توقیف اموال این است که خوانده با پذیرش حکم دادگاه، اقدام به ارائه تضمین معتبر بکند تا تضمین رائه شده، جایگزین توقیف اموال شود.
اموال قابل توقیف در قرار تامین خواسته
لیست اموالی که در قرار تامین خواسته قابل توقیف است به شرح زیر است:
- حساب های بانکی
- اموال منقول: شامل خوردروها، وسایل غیرضروری، کالاها و اجناس قابل فروش
- اموال غیر منقول: شامل املاک مسکونی، تجاری و کشاورزی و زمین و سایر اموال غیر منقولی که متعلق به خوانده باشد.
- سهام و اوراق بهادار: سهام و اوراق قرضه ای که قابل توقیف باشد
- حق السهم: حق السهم یا سهم الشرکه خوانده در شرکت های تجاری
- مطالبات و حقوق: مطالباتی که شخص از اشخاص ثالث دارد، حقوق و درآمدهای حاصل از فعالیت تجاری (با محدودیت)
نکته مهم: ابتدا اموالی توقیف می‌شوند که نقد هستند(مانند حساب بانکی) و یا سریع‌تر و راحت‌تر، قابلیت تبدیل به پول نقد را دارند.
امول غیرقابل توقیف:
همچنین لیست اموال غیرقابل توقیف به شرح زیر است:
- وسایل ضروری زندگی: وسایلی مانند یخچال، گاز، تختخواب و..
- ابزار کار: وسایلی که برای تامین معاش و شغل شخص خوانده ضروری هستند.
- مستندات دین: شامل مواردی مانند محل سکونت خوانده که متناسب با نیازهای او و افراد تحت تکفل باشد، حقوق و مستمری‌های بازنشستگی، مگر در حدی که از حداقل معیشت بیشتر باشد.
- اموال دولتی: اموال و دارایی‌هایی که متعلق به دولت یا مؤسسات عمومی هستند و برای امور عمومی استفاده می‌شوند.
- وسایل مربوط به بیماران: وسایل پزشکی و درمانی مورد نیاز برای بدهکار یا افراد تحت تکفل او.
بیشتر بخوانید: انواع روش وصول چک برگشتی جدید و قدیم
مزایای تامین خواسته چک
اما تامین خواسته چک چه مزایای دیگری دارد؟ به توضیحات بالا میتوان این مواد را به عنوان دلایلی برای درخواست تامین خواسته چک اضافه کرد:
- حفظ حقوق دارنده چک: جلوگیری از انتقال یا پنهان کردن اموال توسط خوانده
- افزایش شانس وصول طلب
- سریع و کم هزینه: چک یک سند تجاری است. به همین دلیل همانطور که در بالا هم اشاره کردیم روند تامین خواسته چک بسیار ساده و کم هزینه است.
سوالات متداول:
چه موقع میتوان درخواست تامین خواسته چک را ارائه داد؟
مهم است بدانید که درخواست تامین خواسته چک میتواند همزمان با طرح دعوای اصلی و یا پیش از آن و به طور جداگانه باشد. یعنی لازم نیست که حتما ابتدا در رابطه با چک طرح دعوا شده باشد و پس از آن نسبت به تامین خواسته اقدام شود. بلکه به طور جداگانه میتوان این درخواست را با ارائه مستندات کافی، به دادگاه ارائه کرد.
آیا درخواست تامین چک به سپرده خسارت احتمالی نیاز دارد؟
مطابق با ماده 108 آیین مدنی در صورتی که درخواست تامین باعث ضرر و زیان شود، شاکی لازم است که زیان وارده را به متهم بپردازد بنابراین هنگام ثبت درخواست تامین چک، سپرده خسارت احتمالی از شاکی دریافت میشود. اما در درخواست تامین چک نیازی به پرداخت این سپرده نیست.
درخواست تامین چک به گواهی عدم پرداخت نیاز دارد؟
بله. هنگام ثبت درخواست لازم است که اصل چک به گواهی عدم پرداختی که از سوی بانک ارائه شده است را به دادگاه ارائه دهید.
مهلت اعتراض به تامین خواسته چقدر است؟
هماطور که در بالا هم اشاره شد متهم 10 روز پس از ابلاغ مهلت دارد که به قرار تامین اعتراض کند. دادگاه نیز موظف است که در اولین جلسه به آن رسیدگی کند و در صورتی که با اعتراض موافق باشد، قرار تامین را لغو نماید.
