تراز آزمایشی چیست و چه تفاوتی با ترازنامه دارد؟

تراز آزمایشی بخش مهمی از فرآیند حسابداری است که دید کلی از گردش حسابها در دوره ای مشخص به مدیران و حسابداران شرکت می دهد و علاوه بر آن صحت ثبت اسناد و دفاتر را مشخص می سازد.  بسیاری از مردم فکر می کنند تراز آزمایشی نیز نوعی از صورت های مالی هستند، در صورتی که این تفکر اشتباه است که در اثر عدم شناخت از صورت های مالی مطرح شده است.

تراز به صورت های مختلفی تهیه می شود که مرسوم ترین آنها دو ستونی و چهار ستونی است.

در این مقاله به طور کامل در مورد تراز آزمایشی، انواع ترازهای آزمایشی و تفاوت تراز آزمایشی و ترازنامه صحبت می کنیم.

هدف از تهیه تراز آزمایشی

همانطور که گفتیم هدف ترازنامه بررسی وضعیت مالی یک شرکت در پایان یک دوره مالی است. با در نظر گرفتن این امر که تراز آزمایشی می تواند در پایان هر ماه تهیه شود پس هدف تراز آزمایشی کنترل توازن مانده دفتر کل است.

تفاوت تراز آزمایشی و ترازنامه

ترازنامه یکی از پرکاربردترین انواع صورت های مالی اساسی است که وضعیت مالی یک کسب و کار را در پایان دوره مالی نشان می دهد .  می توانید برای اطلاعات بیشتر به مقالات  ترازنامه مالیاتی چیست؟   و  بخش های اساسی یک ترازنامه مراجعه کنید .

مهمترین تفاوت ترازنامه و تراز آزمایشی در این است که تراز آزمایشی حساب های دائم و موقت را نشان می دهد ، اما در ترازنامه فقط مانده حساب دائمی گزارش داده می شود.

مطلب پیشنهادی : حسابداری پیمانکاری چیست؟

ترازهای آزمایشی دو ستونی

تراز آزمایشی دو ستونی ساده ترین نوع تراز است که تمام اطلاعات دفتر کل در دو ستون بدهکار و بستانکار در آن زیر هم ثبت می شوند. البته تراز می تواند در سطوح مختلف حساب تهیه شود و نکته اصلی این است که در نهایت باید جمع ستون مانده بدهکار و ستون مانده بستانکار در تراز برابر باشد یا اصطلاحا تراز باشد. در صورت برابر بودن دوستون در انتهای کار میتوان فهمید که تمامی اسناد در دفتر کل ثبت شده و هیچ مشکلی وجود ندارد.

تراز های آزمایشی چهارستونی

این نوع از تراز ها نیز در چهار ستون تهیه می شود که دوستون آن مانند تراز دو ستونی مانده حساب و دو ستون دیگر آن گردش حساب می باشد و این دو ستون گردش حساب بدهکار و بستانکار بر خلاف دو ستون مانده حساب می توانند در هر دو در یک سطر مقدار داشته باشند.

در صورتی که اسناد حسابداری در دفتر کل به صورت درست ثبت شده باشند، مانده  دو ستون گردش حساب باهم برابر و مانده دو ستون مانده نیز با یکدیگر برابر خواهند شد. همچنین به دلیل داشتن چهار ستون و نشان دادن گردش حسابها دید بهتری به مدیران می دهد.

دیگر تراز ها

تراز شش ستونی

در این تراز دو ستون دیگر برای نشان دادن گردش حساب اضافه و گردش حساب پیش از دوره و طی دوره را نمایش می دهد.

حتما بخوانید: آشنایی با نحوه تنظیم و مزایای سند افتتاحیه

تراز آزمایشی هشت ستونی

در بعضی موارد مانده ابتدای دوره نیز در دو ستون مجزا نمایش داده می شود این رقم در اصل همان مبالغ درج شده در تراز افتتاحیه می باشد.

همانطور که در قسمت بالا نیز گفته شد، در صورت عدم برابری در مجموع مانده های ستون های بدهکار و بستانکار در تراز آزمایشی نشان دهنده وجود یک مشکل است. شما به راحتی می توانید با استفاده از این تراز و بررسی مشکلات آن ، اشتباهات و مشکلات را برای آخر دوره کمتر کنید.

تصحیح اشتباهات تراز آزمایشی

عدم برابری در مجموع ستون های بدهکار و بستانکار در تراز آزمایشی نشان دهنده وجود اشتباه است. با استفاده از تراز آزمایشی می توان اشتباهات را در طی دوره مالی شناسایی کرد تا در پایان دوره از بروز مشکلات جلوگیری شود. 

گاهی پیش می آید که عدم تطابق به دلیل حذف یک حساب از تراز آزمایشی باشد. برای رفع این ایراد لازم است انتقال همه حساب ها و مانده های صحیح آن ها را از دفتر روزنامه به دفتر کل بررسی کنید.

چه اشتباهاتی در ترازنامه آزمایشی اثر ندارد؟

وقوع بعضی از اشتباهات در ثبت دفتر روزنامه یا دفتر کل تغییری در تراز آزمایشي ایجاد نخواهد کرد. این اشتباهات عبارتند از:

اشتباه در نقل اقلام

این خطا در حالتی رخ می دهد که ثبت عملیات در دفتر روزنامه به درستی بوده اما مبلغ آن به جای حسابی دیگر ثبت گردد. 

نقل نکردن دو طرف یک ثبت روزنامه به حسابهای دفتر کل

اگر ثبت در دفتر روزنامه ،به صورت دو طرفه اتفاق نیافتد، تاثیری بر توازن تراز آزمایشي نخواهد داشت. فقط در تراز های آزمایشی چهار ستونی و بیشتر رقم گردش عملیات های دفتر کل با دفتر روزانه نامتوازن می گردد.

شرکت خود را به بهترین شکل مدیریت کنید
هر مدیر خوب نیازمند ابزاری قدرتمند است تا بتواند مجموعه خود را به بهترین شکل مدیریت کند. مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو ابزاری قدرتمند است که می تواند به مدیران در کنترل کارمندان و محاسبه حقوق و دستمزد آنها کمک کند.
شما همیشه یک مدیر لایق هستید و باید بهترین ها برای شما باشد. با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو کار مدیریت خود را بسیار آسان تر کنید.