آینده ی جهان به سمت فناوری هایی قدم برمی دارد که شاید درک آن برای خیلی از مردم قدری مشکل باشد. آینده ای که همه چیز را دست فناوری می سپارد و دست واسطه ها را کوتاه می کند. آری این دقیقا آینده‌ای است که قرارداد هوشمند آن را می سازد.
تصور کنید که وارد یک فروشگاه می شوید و هر آنچه را نیاز دارید برمیدارید و وقتی وارد قسمت پرداخت می شوید دستگاه تمام خریدهای شما را رصد می کند و هزینه خرید شما از کیف پول الکترونیکی شما پرداخت می شود و شما بدون اینکه با مالک فروشگاه ارتباط داشته باشید توانسته اید خرید کنید. در واقع شاید این مسئله برای شما شبیه به یک فیلم علمی تخیلی باشد اما این آغاز جهانی خواهد بود که قرار است با قرارداد های هوشمند اداره شود.
اطلاعاتی راجع به قرارداد هوشمند
قرارداد هوشمند یا Smart Contract یک کد برنامه نویسی می باشد که بر روی بلک چین اجرا می شود. در واقع این قرارداد پروتکلی برای تنظیم قراردادها می باشد. از آنجا که هر قراردادی دارای شرایط خاصی می باشد پس لازم است که اطلاعات مربوط به هر قرارداد به صورت خودکار اجرا شود. مهمترین موضوع در این قراردادها انجام انواع تراکنش ها بدون دخالت اشخاص ثالث می باشد.
روند این قرارداد به صورت دیجیتالی و کامپیوتری می باشد که عملکرد آن بسیار آسان می باشد و پس از تایید به صورت دیجیتالی به اجرا در می آید. هر تراکنشی که با این قراردادها اجرا شود قابل ردیابی هستند اما امکان برگشت پذیری آن ها وجود ندارد.
همانطور که گفتیم یک سری کد به بلاک چین داده می شود که این کدها شامل یک سری شرایط خاص و دستورات هستند که اگر این شرایط رعایت شود دستور لازم اجرا می شود. به طور کلی در آینده این بلاکچین ها هستند که انقلابی بزرگ به پا می کنند و ما را از اعتماد به دیگران بی نیاز می کنند.
تاریخچه قرارداد هوشمند
قرارداد هوشمند از سال ۱۹۹۴ توسط نیک سابو که یک روزنامه نگار بود کلید خورد. ایده این عمل که بعضی از قراردادها را به صورت کد رایانه ای می توان تعریف کرد در این سال توسط این روزنامه نگار تحقق پیدا کرد. در صورت تحقق چنین قراردادی برخی از شرایط به صورت خودکار فعال خواهد شد. این ایده آغازی برای انجام برخی از خدمات شرکت هایی است که از طریق شخص ثالث فعالیت خود را ادامه می دهند که پیاده سازی و اجرای آن برای این ارگان ها مانند بانک نیازی به دخالت شخص ثالث نخواهد داشت.
مزیتی که تمایل افراد به اجرایی شدن این ایده را قوت بخشید عدم نیاز به شخص ثالث در اجرای یک معامله است چون تمام فعالیت ها در بستر امن رایانه انجام می شود و درصد خطا و اشتباه در آن به صفر می رسد چون تمام کنترل ها توسط رایانه است و قابل برگشت نیز نخواهد بود.
نیک سابو سال های زیادی روی این ایده کار کرد و حتی کتابی تحت عنوان قراردادهای هوشمند: ایجاد بلوک برای بازارهای دیجیتال آزاد را نوشت اما چون در سال ۱۹۹۴ فناوری بلک چین وجود نداشت این ایده اجرا نشد. اجرایی شدن فرآیند بلاکچین با استفاده از بیت کوین در سال ۲۰۰۹ رقم خورد. در سال ۲۰۱۵ هماتریوم توسط Vitalik Buterin تاسیس شد و با تاسیس آن اولین کاربرد قرارداد هوشمند نیز عملی شد.
تفاوت قرارداد معمولی با قرارداد هوشمند
در قراردادهای معمولی که روزانه هزاران مورد آن را می بینیم بین چند شخص بخاطر خرید یا فروش محصول و یا دریافت خدماتی منعقد می گردد. اما در مورد قرارداد هوشمند قدری متفاوت تر است. زیرا فناوری بلک چین در آن استفاده شده است که نقش مهمی در حذف واسطه ها داشته است.
در این نوآوری برای هر قراردادی کدی تعریف می شود و این کد روی بلک چین فعال خواهد شد تا بدون حضور شخص ثالث و تنها بر اساس شرایط تعریف شده در کد معامله را بین طرفین به صورت دیجیتال بررسی و اجرا نماید.
زمانی که بر روی اتریوم این قرارداد اجرایی می شود توقف آن غیر ممکن است و اجرای آن حتمی است. پس پروژه ها و برنامه هایی که با این قرارداد اجرایی می شوند امکان لغو آنها غیر ممکن است حتی خود برنامه نویس های قرارداد هم نمی توانند کدهای وارد شده را تغییر دهند و مهمترین مزیتی که دارند عدم از کار افتادگی است و می توانند بدون واسطه به صورت متمادی کار کنند.
برای درک بهتر این موضوع مثالی از عملکرد دستگاه هایی که تقریبا با این گونه قراردادها مشابه هستند را بیان می‌کنیم. اگر به مترو یا امکان عمومی و بزرگ مراجعه کرده باشید حتما دستگاه های فروش قهوه، نوشابه و انواع نوشیدنی ها را دیده اید که بدون هیچ واسطه و اپراتوری کار می کند در این دستگاه ها شما پول خود را وارد دستگاه می کنید دستگاه پس از پردازش خودکار پول، نوشیدنی مورد نظر شما را تحویل می دهد.
در این دستگاه برای هر نوشیدنی مبلغ مشخصی تعریف شده است و شما تنها با پرداخت دقیق همان مبلغ می توانید نوشیدنی خود را دریافت کنید. در صورتی که در کافه های معمولی پس از خرید می توانید پول را پرداخت کنید و یا حتی سفارش خود را لغو کنید.
حتما بخوانید: حسابداری ارزهای دیجیتال
ویژگی های قرارداد هوشمند
درک مفهوم قرارداد هوشمند برای بیشتر افراد آسان است. اگر به اطراف خود نگاهی بیندازید خواهید دید که بیشتر مشاغل فعال دارای قراردادها و توافق نامه هایی هستند که تعامل طرفین قرارداد با هم باعث ارائه نتیجه نهایی خواهد شد. مثلا سرو قهوه در یک رستوران تنها یک سرو کردن ساده نیست و قراردادهای زیادی طی می شوند تا یک فنجان قهوه با کیفیت سرو شود. به طور مثال قراردادهایی بین کارکنان و صاحبان کسب و کارها، قرارداد برای تبلیغات کافه، قرارداد بین تامین کنندگان مواد مصرفی، قرارداد بین مالک کافه و … که همگی این ها در نتیجه نهایی موثر هستند.
در حال حاضر در بیشتر کشورها بیشتر کسب و کارها بر اساس قراردادهایی قانونی اجرا می شوند مثلا در ایران اقتصاد توسط سازمان های متمرکز مانند بیمه و بانک هدایت می شوند و توسط قوه قضاییه پشتیبانی می شوند در نتیجه اجرای تمامی قراردادها برای حفظ جوامع و اقتصاد به سازمان های شخص ثالث نیاز خواهد داشت..
از لحاظ قدرتی هر دو قرارداد سنتی و معمولی برابر هستند فقط در نمونه های هوشمند نیاز به شخص ثالث قابل اعتماد در قرارداد نخواهد بود و تنها کدهای کامپیوتری هستند که قرارداد را پیش می برند و پس انعقاد قرارداد بدون هیچ چون چرایی اجرا خواهد شد. این تکنولوژی بسیار دقیق است و فناوری ای است که می تواند دنیا و خدمات را رسانی را کاملا تغییر دهد.
هدف قرارداد هوشمند
قرارداد هوشمند یا Smart Contract در صنایع بزرگ انقلابی عظیم به پا می کند چون این فناوری به قدری هوشمندانه تنظیم و اجرا می شود که تحولی بی عیب و نقص را تضمین می کند. به طور مثال شما قصد فروش ملک یا وسیله ای را دارید و برای این کار به بنگاه ها ی زیادی مراجعه می کنید و لازم است که وقت و انرژی زیادی صرف این کار کنید. اینگونه معامله ها تا پایان انجام آن دوندگی زیادی دارد و فرد باید کاملا بر روی روند اجرای معامله نظارت داشته باشد و اگر قرارداد اجرا شود فرد باید به واسطه ها کمیسیون پرداخت کند که این خود نوعی ضرر مالی به حساب می آید.
اما قراردادهای هوشمند از این جهت کارآمد هستند که موضوع اعتماد را به کلی حل کرده اند. در این گونه قراردادها برای فروش خانه مبلغی مشخص تعریف شده است و فرد تنها در صورتی می تواند مالکیت خانه را داشته باشد که مقدار پول ثبت شده در سیستم را پرداخت کند. پس دو نکته اصلی در این قرارداد وجود دارد یک ثبت ارزش مالی خانه و ثبت مالکیت آن می باشد و پس از انجام معامله دو طرف قرارداد به هر آنچه که می خواهند می رسد. افراد زیادی امکان مشاهده این قراردادها را دارند و در نهایت درصد ضرر و زیان آن بسیار کم خواهد شد.
مطلب پیشنهادی: آشنایی با تکنولوژی مالی یا فین تک (Fintech)
پارامترهای اساسی در قرارداد هوشمند
در هر قرارداد هوشمند ما به چند جزء اصلی نیاز داریم که در زیر به بررسی این پارامترها می پردازیم.
موضوع قرارداد: هر کالا و یا خدماتی که در محیط قرارداد قرار گرفته می شود. باید قرارداد بدون محدودیت بتواند به آن دسترسی داشته باشد.
امضاهای دیجیتال: از اصلی ترین جزء این قرار داده امضاکنندگان (Signatories) می باشند. باید طرفین قرارداد از طریق کلیدهای اختصاصی که در اختیار دارند توافق‌نامه را امضا کنند. هر چند فردی که در این قرارداد قرار دارند باید قواعد و قوانین را بپذیرند.
شرایط قرارداد: در هر قراردادی یک سری شرایط تعیین می شود که لازم است تمام شرکت کنندگان شرایط مندرج را در قرارداد را بپذیرند و آن را امضا کنند.
پلتفرم غیر متمرکز: برای اجرای این قراردادها لازم است که قرارداد بر روی بلاک چین پلتفرم قرار بگیرد و به کاربران اجاره انجام معامله را بدهد. این سیستم در حال حاضر برای ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می گیرد که بسیار موفق عمل می کند.
حتما بخوانید: همه چیز درباره اصول سرمایه گذاری موفق
کاربرد قرارداد هوشمند در صنایع امروزی
قرارداد هوشمند به دلیل مزایای گسترده ای که دارد در حوزه های مختلفی به کار گرفته می شود. در زیر به چند نمونه از کاربردهای این این قراردادها اشاره می کنیم.
رأی‌گیری: وقتی داده های مربوط به نتایج رای گیری را به صورت رمز گذاری شده و ناشناس بتوان انجام داد در واقع امکان تقلب در این حوزه به کلی از بین خواهد رفت در این قرارداد نتایج رای گیری به روی بلک چین گذاشته می شود و در بین گره های شبکه توزیع می شود
علوم پزشکی:
قراردادهای هوشمند کمک شایانی به علوم پزشکی کرده است از طریق این فناوری می توان پرونده های پزشکی را رمز گذاری کرد و اجازه دسترسی به پرونده را تنها به یک سری کد اختصاصی داد و کدها را بر روی بلک چین ذخیره نمود. همچنین هر خدمتی که مربوط به بیمه باشد را می توان در بلاک چین ذخیره و برای شرکت بیمه ارسال کرد. از دیگر کارکردهای این قراردادها نظارت بر داروها، رعایت مقررات، نتایج آزمایشات و مدیریت منابع پزشکی و بهداشتی می باشد.
لجستیک:
در برخی از قراردادها مانند زنجیره تامین لازم است که هر لینک تاییدیه خود را از لینک قبل دریافت نماید چون در موضوع قرارداد این گونه درج می شود. اما اگر به صورت هوشمند اجرا شود شرکت کنندگان خواهند توانست که در زمان کمتری پیشرفت زیادی را از نتیجه کار ببینند.
این قراردادها هوشمندانه عمل می کنند و به قدری موضوع قرارداد شفاف عنوان می شود که درک آن برای همه شرکت کنندگان آسان باشد از همه مهمتر درصد خطا و اشتباه در این گونه موارد به صفر می رسد و امکان کلاهبرداری اصلا وجود نخواهد داشت.
حوزه ی کاربرد این قراردادها روز به روز در حال گسترش است و بسیاری از بانک ها، مدیریت، بیمه، املاک و … خواستار استفاده از این شیوه معامله هستند و در پی اجرایی کردن آن هستند.
مزایای اجرای قرارداد هوشمند در دنیای واقعی
از مهمترین مزایایی که اجرای قرارداد هوشمند یا Smart Contract در دنیای واقعی به دنبال دارد شامل موارد مهم زیر است.
استقلال: برای عقد اینگونه قراردادها نیاز به حضور شخص ثالث و وابسته ای نظیر وکیل، کارگزار یا طرفین معامله نیست.
اعتماد: مدارک مرتبط با قرارداد به صورت رمز گذاری شده بر روی دکل کل قرار می گیرند و یک سری شرایط برای هر قرارداد در نظر گرفته می شود که لازم است طرفین آن را پذیرا باشند.
پشتیبانی: در روی شبکه بلک چین نسخه های پشتیبانی متعددی وجود دارد.
صرفه جویی: وقتی هیچ واسطه ای برای اخذ قرارداد نباشد قطعا در زمان و هزینه صرفه جویی می شود.
دقت بالا: این فناوری سرعت و دقت بالایی در تراکنش ها دارد و خطاهای معمول را کاهش می دهد.
شرکت خود را به بهترین شکل مدیریت کنید
هر مدیر خوب نیازمند ابزاری قدرتمند است تا بتواند مجموعه خود را به بهترین شکل مدیریت کند. مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو ابزاری قدرتمند است که می تواند به مدیران در کنترل کارمندان و محاسبه حقوق و دستمزد آنها کمک کند.
شما همیشه یک مدیر لایق هستید و باید بهترین ها برای شما باشد. با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو کار مدیریت خود را بسیار آسان تر کنید.
چه اطلاعات جالبی تو این مقاله بود. به دوستان پیشنهاد میکنم که وقت بذارن و کامل بخونن