آیا می دانید تفاوت سود حسابداری و سود اقتصادی در چیست؟ بیشتر مردم وقتی شروع به راه اندازی یک تجارت یا یک کسب و کار می کنند به فکر سوداوری هستند و بیشتر آنها وقتی صحبت از سود می شود فقط سود حسابداری را به عنوان سود حساب می کنند و آشنایی با سود اقتصادی ندارند.
همانطور که می دانید وقتی شما بخواهید سلامت و پویایی یک شرکت یا بنگاه مالی را ارزیابی کنید به میزان سود حسابداری و سود اقتصادی آن توجه می کنید در واقع معیار مهم در ارزیابی را کسب سود می دانید و توجه ویژه ای به این معیار می کنید. در واقع شما چه بخواهید سرمایه گذاری کنید و چه سهام یک شرکت را بخرید و یا اینکه کسب و کار جدیدی را راه اندازی کنید به دنبال منفعت و سود هستید. اما مسئله مهم در این خصوص اینجاست که بیشتر افراد تعریف مشخصی از سود ندارند و از آنجا که سود حسابداری و سود اقتصادی شباهت هایی با هم دارند و همچنین تفاوت های بارزی هم در هر دو نوع سود وجود دارد پس لازم است که ابتدا هر دو موضوع جداگانه تجزیه و تحلیل شود تا درک درستی از کسب سود به دست بیاید.
راه های کسب سود حسابداری و سود اقتصادی
برای ارزیابی و بهبود سود و زیان یک بنگاه اقتصادی لازم است که میزان سود حسابداری و سود اقتصادی در آن بنگاه محاسبه شود. قطعا شما هم اولین تصوری که از شنیدن کلمه سود دارید پول و اسکناس است اما اقتصاددانان سود چیزی متفاوت تر از پول است. به طور کلی سود به مابه‌التفاوت هزینه ها و عایدی ها گفته می شود. در این بین بزرگترین تفاوت سود حسابداری با سود اقتصادی در این است که سود حسابداری از مابه التفاوت درآمد و هزینه ها به حساب می آید و سود اقتصادی از تفاوت درآمدها و هزینه های صریح و ضمنی محاسبه می شود. به زبانی ساده تر سود حسابداری و سود اقتصادی از تفاوت بین درآمد حاصل از فروش یک محصول و هزینه فرصت ناشی از تولید آن به دست می آید.
سود حسابداری و سود اقتصادی چیست؟
وقتی صحبت از سود حسابداری و سود اقتصادی در یک کسب و کار به میان می آید قطعا افراد به فرمول های زیادی فکر می کنند. فرمول هایی که احتمالا پیچیدگی هایی هم به دنبال دارد. اما برای درک بهتر مفاهیم این دو سود بهتر است ابتدا به صورت جداگانه با تعریف دقیق هر کدام و موضوعات مرتبط با آن آشنا شویم.
-
سود
در واقع مهمترین شاخص برای تشخیص درآمدزایی یک کسب و کار، محاسبه سود آن می باشد. این فرایند به طور منظم حداکثر هر سال یک بار انجام می شود. برای محاسبه ی این پارامتر لازم است که شرکت ها تمام هزینه ها و درامدها را ثبت کرده باشند تا بتوان به راحتی سود را ارزیابی کرد.
-
سود حسابداری
با مثالی ساده به تعریف سود حسابداری می پردازیم فرض کنید یک شرکت تولید مبلمان یک دست مبل را با قیمت ۱۲ میلیون به فروش می رساند. هزینه ساخت این مبل ۱۰ میلیون تومان بوده است در نتیجه سود حاصل از فروش ۲ میلیون تومان می باشد. پس سود حسابداری در واقع برابر است با کل مبلغ ناشی از فروش منهای هزینه های تولید و خدمات می باشد.
-
سود اقتصادی
این سود توسط اقتصاد دانان تعریف و محاسبه می شود و چیزی متفاوت تر از سود حسابداری می باشد چون در آن هزینه فرصت هم محاسبه می شود. در واقع هزینه فرصت چیزی فراتر از هزینه حسابداری می باشد چون دربرگیرنده ی هزینه های آشکار و پنهان می باشد.
نکات مهم در خصوص سود حسابداری و سود اقتصادی
در خصوص سود حسابداری و سود اقتصادی نکاتی هستند که باید لحاظ شود در واقع سود حسابداری شامل معاملاتی است که به صورت واقعی انجام شده باشند و محصول یا خدمتی در جریان تولید و فروش قرار گرفته باشد و در یک دوره زمانی خاص مورد معامله قرار گرفته باشد. پس لازم است برای محاسبه این سود کل هزینه های مرتبط با کالا و خدمات در نظر گرفته شود.
برای محاسبه سود حسابداری و سود اقتصادی فرمول مشخصی وجود ندارد و تنها هزینه از درآمد کسر می شوند از انجا که محاسبه هزینه ها در هر شرکتی با توجه به نوع محصول متفاوت است پس نمی توان یک روند ثابت و کلی را برای کل شرکت ها تعریف کرد.
از آنجا که عوامل بسیاری از قبیل تورم و ارزش پولی در جریان سودآوری مهم هستند پس نمی توان سود یک سال را به سود تمام سال های دیگر تطبیق داد. پس در واقع سود حسابداری ارزش پول در زمان محاسبه را در نظر نمی گیرد.
به طور مثال زمانی که شما در یک دوره مشخص سودی معادل ۵ میلیون را کسب کرده باشید می تواند برای آن دوره مقدار قابل توجهی باشد اما اگر در سال بعد هم همان مقدار سود را داشته باشید در واقع به ضرر شما است چون با افزایش تورم میزان سود شما ارزش چندانی نخواهد داشت اما در این بین سود حسابداری به این مفاهیم و ریسک ها توجهی نمی کند و مسایل مرتبط با تورم و ارزش پول را بررسی نخواهد کرد.
حتما بخوانید: تعریف و روش محاسبه صورت سود و زیان
ترفندهایی در خصوص سود حسابداری و سود اقتصادی
سود حسابداری و سود اقتصادی باید توسط حسابرسان و اقتصاددانان به طور دقیق بررسی و تحلیل شود سود حسابداری در مقایسه با سود اقتصادی به اندازه‌گیری جریان واقعی در مقابل خروجی می پردازد و برای این کار درآمد و هزینه های شرکت شفاف سازی می شود سپس به محاسبه این سود پرداخته می شود.
در صورت های مالی یک بنگاه تجاری، سود اقتصادی ثبت نمی شود و اصلا نیازی نیست که جزئیات آن برای سرمایه گذاران و یا موسسات مالی افشا شود. در واقع این سود تحلیلی برای پاسخ به سوال “چه می شود اگر” است. حتی می تواند این سود چیزی متفاوت از این سوال باشد. چون در واقع این ابزاری است که نشان می دهد بین درآمد واقعی و درآمدی که می توانست به صورت بالقوه به دست بیاید چه تفاوتی وجود دارد. برای کسب و کارهای نوپا سود اقتصادی حکم نماینده ای از سالی که پیش رو دارند، را دارد.
تفاوت سود حسابداری و سود اقتصادی
به طور کلی با توجه به توضیحاتی که در خصوص سود حسابداری و سود اقتصادی داده شد می توانیم بیان کنیم که سود حسابداری در واقع تفاوت بین هزینه ها و درآمدها می باشد که بر اساس اصول حسابداری محاسبه خواهد شد. در این تعریف منظور از هزینه ها، هزینه هایی است که در داخل شرکت و برای انجام امورات داخلی صرف می شود. اما سود اقتصادی به معنی تفاوت بین هزینه ها و درآمدها با در نظر گرفتن هزینه های آشکار و پنهان است. هزینه های ضمنی پرداخت هایی هستند که به منظور اطمینان دادن به منابع مالی شرکت انجام می شوند.
تفاوت دیگر در آن است که سود حسابداری شامل مقدار سودی است که شرکت آن را به دست آورده است. در مقابل سود اقتصادی با توجه به نوسانات بازار تغییر می کند. اگر در بورس سهامدار باشید در واقع مفهوم سود اقتصادی را بهتر درک خواهید کرد چون قطعیتی برای آن وجود ندارد.
تفاوت دیگر در سود حسابداری و سود اقتصادی به دیدگاه اقتصاددانان و حسابداران برمیگردد. در واقع یک اقتصاددان محاسبه سود را با استفاده از روش های مبتنی بر بهره انجام می دهد اما حسابداران برای محاسبه مقدار استهلاک از روش های خطی مستقیم و تصاعدی بهره می برند.
در واقع اقتصاددانان می خواهند تا با استفاده از تحلیل های مداوم نوسان قیمتی را در بازار پیش بینی کنند و سپس در مورد روش سرمایه گذاری تصمیم لازم را اتخاذ کنند حسابداران در مورد جریان ها و روندهای نقدی، اطلاعاتی را ارائه می کنند اما در کل محاسبه سود اقتصادی بر عهده سرمایه گذاران است.
تفاوت مهم دیگر در موضوع سود اقتصادی و سود حسابداری، تفاوت در مقدار سود است به طور معمول سود اقتصادی کمتر از سود حسابداری است. همانطور که در شرکت ها و بنگاه های اقتصادی مشاهده می کنید سود حسابداری در مقایسه با سود اقتصادی فقط در سال های جهشی به دست می آید و برای مدت معینی محاسبه خواهد شد. برای درک بهتر این موضوعات مثالی در این خصوص را در حالت های مختلف بررسی می کنیم.
مطلب پیشنهادی: سود انباشته چیست؟ نحوه محاسبه سود انباشه به چه صورت است؟
حالت اول
تصور کنید که شما یک فعالیت اقتصادی جدید را راه اندازی کرده اید و بعد حسابرسی پایان سال متوجه شده اید که حدود ۵۰ تومان درآمد داشته اید. در این بین ۱۷ تومان از درآمد خود را صرف هزینه ها کرده اید. پس با این وجود میزان سود حسابداری شما ۳۳ تومان است.
حالت دوم
حال تصور کنید که به جای راه اندازی یک کسب و کار جدید شما بخواهید برای فرد دیگری کار کنید و در طول یک سال ۲۰ تومان کسب درآمد کرده باشید. خوب در این مثال ۲۰ میلیون برای شما هزینه فرصت است به این معنی که ۲۰ میلیون درآمد شما در مثال قبلی سود محسوب نخواهد شد و جزء هزینه غیر آشکار از دست رفته است چون از دست دادن این هزینه به معنی این است که خود شما کسب و کار خود را راه اندازی نکرده اید.
در ادامه اگر به جای راه اندازی کسب و کار مکان خود را اجاره می دادید مبلغ اجاره ای که دریافت می کردید جزء هزینه های حسابداری نمی شد. مثلا اگر شما مغازه خود را سالانه به مقدار مشخصی اجاره می دادید اگر خودتان آن را راه اندازی می کردید این هزینه را از دست می دادید. پس می توانستید با اجاره دادن مکان مبلغ مورد نظر را از مستاجر دریافت نمایید.
پس در واقع هزینه های کسب کار در بردارنده ی هزینه های عرضه و فروش کالا و هزینه ماندن شما در مغازه است اگر بخواهیم این موضوع را کمی دقیق تر و موشکافانه تر بیان کنیم باید بگوییم که اگر شما مغازه را اجاره می دادید پولی به دست می آوردید. با این وجود هزینه اقتصادی کسب و کار جدید چیزی حدود ۲۰ تومان برای کار کردن در جایی دیگر، ۳۰ تومان اجازه مکان، ۱۷ تومان برای هزینه کسب و کار که جمعا ۶۷ تومان می شود. اگر حالت اول را در نظر بگیریم شما تنها ۳۳ تومان سود کردید پس راه اندازی کسب و کار مستقل با مدیریت خودتان چندان سودآور نبوده اما با اجاره دادن مغازه و کار کردن در جایی دیگر چیزی حدود دو برابر این مقدار سود کسب کرده اید.
از آنجا که این دو سود شباهت های بسیاری هم با هم دارند اما عمده مشخصه ی در تفاوت ها می باشد. هر دو معیار در بنگاه اقتصادی جایگاه ویژه ی خود را دارند. به طور کلی سود اقتصادی بیشتر یک محاسبه نظری به حساب می آید اما سود حسابداری کاملا رخ داده و نتایج آن قابل اندازه گیری هم می باشد. در سود اقتصادی هم هزینه از درآمد کم می شود اما سود اقتصادی از سود ضمنی استفاده می کند. هزینه های ضمنی شامل ساختمان‌‌های متعلق به شرکت، تجهیزات و تجهیزات، منابع خود اشتغالی هستند.
به طور مثال اگر کسب و کاری ۵۰ تومان درآمد داشته باشد ۳۰ میلیون آن هزینه های صریع باشد ۲۰ میلیون باقیمانده سود حسابداری است. اما گاها خط تولید به هزینه های نگهداری نیاز دارد که به طور مثال ممکن است برای این کسب و کار بیشتر ۳۰ میلیون هزینه را در برگیرد که در واقع این کسب و کار منفی ۱۰ میلیون سود اقتصادی داشته است.
خلاصه
به طور کلی آنچه از متن بالا استنباط می شود نقش سود حسابداری و سود اقتصادی در پیشرفت یک کسب و کار می باشد. اینکه نحوه محاسبه این دو سود توسط حسابداران و اقتصاددانان به چه صورت است همه و همه تاثیر زیادی بر روی میزان سودآوری خواهد داشت به طور کلی در سود حسابداری هزینه فرصت های محاسبه نخواهد شد و تنها تفاوت میان درآمدها و هزینه برای محاسبه سود کافی است. اما در سود اقتصادی تفاوت بین کل درآمدها و کل هزینه که هزینه فرصت را نیز شامل می شود به دست می آید.
در واقع برای به دست آوردن سود حسابداری فقط به اقلام درآمد و هزینه نیاز دارید و بیشتر افراد سود بنگاه های خود را فقط سود حسابداری می دانند. اما در سود اقتصادی درآمد مقداری است که حاصل از هزینه های صریح و ضمنی است. تفاوت زیادی بین این دو سود در اقتصاد وجود دارد و دیدگاه متفاوت حسابداران و اقتصاددانان تاثیر زیادی در ایجاد این تفاوت ها داشته باشد. مجموعه فینیتو با سال ها سابقه و تخصص در امور حسابداری و مالی اطلاعات جامع و مفیدی را در این خصوص در اختیارتان قرار می دهد.
شرکت خود را به بهترین شکل مدیریت کنید
هر مدیر خوب نیازمند ابزاری قدرتمند است تا بتواند مجموعه خود را به بهترین شکل مدیریت کند. مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو ابزاری قدرتمند است که می تواند به مدیران در کنترل کارمندان و محاسبه حقوق و دستمزد آنها کمک کند.
شما همیشه یک مدیر لایق هستید و باید بهترین ها برای شما باشد. با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو کار مدیریت خود را بسیار آسان تر کنید.
