اندوخته قانونی و تمام نکاتی که باید درباره آن بدانید (آخرین تغییرات 1402)

اگر صاحب یک شرکت هستید، حتما درباره اندوخته قانونی هم شنیده اید. اما ممکن است اطلاعات دقیق و کاملی درباره مفهوم و جزئیات آن نداشته باشد یا ابهاماتی برایتان وجود داشته باشد. ما در این مقاله از فینتو، اندوخته قانونی و تمام جزئیاتی که نیاز هست تا درباره اش بدانید را کامل و ساده برایتان آماده کرده ایم. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

اندوخته قانونی چیست؟

زمانی که یک شرکت به سوددهی می‎رسد، براساس ماده ی 140 قانون تجارت موظف است که هرسال 5% (یک بیستم) از سود خالص شرکت را تحت عنوان اندوخته قانونی نگه‌داری کند و آن را در ترازنامه ثبت نماید. این اندوخته به عنوان یک پشتوانه مالی جهت تقویت و تضمین مالی شرکت در نظر گرفته می‎شود. در واقع می‎توانیم بگوییم که به نوعی مثل یک بیمه برای شرکت محسوب می‎شود تا درصورتی که سرمایه شرکت از بین رفت یا شرکت دچار یک زیان مالی شد، بتواند از محل ذخیره قانونی، بدهی طلبکاران را پرداخت یا جبران خسارت کند. تا زمانی که مجموع مبلغ اندوخته قانونی به اندازه 10% از سرمایه شرکت برسد، شرکت موظف است که ذخیره کردن اندوخته قانونی را ادامه دهد. (به طور مثال اگر شرکت با سرمایه‎ی 20میلیون تومان ثبت شده باشد، اندوخته قانونی باید به 2میلیون تومان برسد.)

 اما پس از آن، ذخیره‎ی اندوخته قانونی دیگر اجباری نیست و بسته به نظر هیئت مدیره می‎تواند همچنان وجود داشته باشد یا متوقف شود.

ترازنامه به گزارش مالی گفته می‎شود که تمام امور مالی شرکت و همچنین دارایی‎ ها و بدهکاری ها و همینطور سهم و حقوق هریک از سهامداران طی یک بازه زمانی مشخص ثبت می‎شود.

نکته: سود خالص به مبلغی گفته می‎شود که پس از کسر همه هزینه های شرکت از جمله مالیات، انواع بدهکاری ها و هزینه ها و زیان های وارد شده برای شرکت باقی می‌ماند و میزان 5% اندوخته قانونی از این مبلغ کسر خواهد شد.

نکته 2: یک شرکت می‎تواند تصمیم بگیرد که مبلغ اندوخته قانونی را بیشتر از 5%، مثلا 8% در نظر بگیرد. اما در صورتی که این کار را انجام دهد پس از آن دیگر به هیچ وجه نمی‎تواند این درصد را به درصدهای کمتر کاهش دهد.

نکته 3: مطابق با تبصره 2 ماده 158 قانون تجارت، هیچ شرکتی نمی‎تواند مبلغ ذخیره قانونی را تبدیل به سرمایه ی شرکت کند.

کدام شرکت ها باید اندوخته قانونی داشته باشند؟

• شرکت هایی که سهامی عام یا خاص هستند
• شرکت های تعاونی
• شرکت های با مسئولیت محدود

بیشتر بخوانید: همه چیز در خصوص اصول سرمایه‌گذاری موفق

ثبت اندوخته قانونی برای شرکت های تضامنی چگونه است؟

به جز شرکت هایی که در بالا نام بردیم، انواع دیگر شرکت ها از جمله شرکت های تضامنی مجبور نیستند که اندوخته قانونی داشته باشند و آن را تا رسیدن به 10% از ارزش سرمایه شرکت ذخیره کنند زیرا در این نوع از شرکت ها مسئولیت سهامداران محدود به میزان سهام هایشان نیست و در صورتی که شرکت دچار زیان دهی شود، طبلکاران می‎توانند مقدار طلب خود را از هرکدام از سهام‎داران مطالبه کنند و طلب آن‎ها از محل اندوخته قانونی شرکت وصول نمی‎شود.

افزایش و کاهش سرمایه چه تاثیری بر اندوخته قانونی می‎گذارد؟

اگر شرکتی سرمایه اش را افزایش بدهد، موظف است که ذخیره اندوخته قانونی را تا رسیدن به 10% از ارزش سرمایه جدید ادامه بدهد. اما اگر شرکتی کاهش سرمایه بدهد برای آن قانون مشخصی وجود ندارد و اعضا هیئت مدیره می‎توانند تصمیم بگیرند که مبلغ اندوخته قانونی اضافی را از حساب کسر کنند تا به اندازه 10% از ارزش سرمایه جدید که کمتر از سرمایه قبلی است برسد.

اگر شرکتی زیان انباشته داشته باشد اندوحته قانونی چگونه محاسبه میشود؟

در قسمت های بالاتر اشاره کردیم که مبلغ اندوخته قانونی باید از محل سود خالص شرکت محاسبه و برداشت شود. اما در صورتی که شرکتی دارای زیان انباشته باشد، ابتدا باید میزان زیان انباشته از سود خالص کسر شود و پس از آن مبلغ اندوخته قانونی از باقیمانده سود خالص کسر شود.

انواع دیگر اندوخته ها در حسابداری شرکت ها شامل :

• اندوخته احتیاطی سرمایه ای (اندوخته ای است که برای امور عمومی، احتیاطی و همینطور افزایش سرمایه شرکت ذخیره می‎شود)
• اندوخته توسعه و تکمیل (اندوخته ای است که به منظور پیش بردن هدف های خاص یا اقداماتی مثل افزایش توان تولید، پاداش و تقویت روحیه‎ کاری اعضا شرکت در نظر گرفته می‎شود)

این دو مورد جزو اندوخته های ضروری از نظر قانونی نیستند و وجود و مقدار آن‎ها با توافق مدیران و اعضا هیئت مدیره صورت می‎گیرد. اما همانطور که در بالا گفتیم وجود اندوخته قانونی در صورت سود ده بودن شرکت اجباری و لازم الاجرا است و از سود خالص شرکت کسر می‎شود که محاسبه آن نیازمند حسابرسی صحیح تمامی هزینه ها از جمله مالیات، هزینه های مالی به صورت دقیق و… است. شما می‎توانید با استفاده از سیستم حسابداری ابری (آنلاین) فینتو با کمترین هزینه و بدون نیاز به هیچگونه سخت افزاری به همه امور مالی‎تان رسیدگی کنید. در هر زمان و از هرکجا می‎توانید به همه امور مالی و اطلاعات‎تان دسترسی داشته باشید. هرجا که باشید فینتو هم با شماست.