ارزیابی های مالیات علی الراس در مواردی اجرا می شود که ارزیابی یا جمع آوری مالیات به علت عدم ارائه اظهارنامه مودیان یا نقص مدارک به خطر بیافتد. در چنین شرایطی، سازمان امور مالیاتی مجاز است بدون انجام مراحل لازم برای ارزیابی عادی، یک ارزیابی فوری را انجام دهد. در این مقاله با ما همراه باشید تا با این مالیات و نحوه محاسبه آن بیشتر آشنا شوید.
آشنایی با مالیات علی الراس
مالیات علی الراس در مواردی اجرا می شود که ارزیابی یا جمع آوری مالیات به خطر بیفتد. در چنین شرایطی، سازمان امور مالیاتی مجاز است بدون انجام مراحل لازم برای بررسی عادی، یک ارزیابی فوری را انجام دهد و سپس می تواند بدون تأخیر نسبت به جمع آوری مالیات اقدام کند.
اگر سازمان امور مالیاتی کشور معتقد باشد که وصول مالیات ارزیابی نشده به خطر افتاده است، ممکن است مراحل مربوط به شروع وصول را بدون پیروی از مراحل ارزیابی و جمع آوری عادی طی کند. این مسئله در شرایطی انجام می شود که ماموران مالیاتی در صورت بازرسی، اطلاعاتی را پیدا می کند که حاکی از پنهان کردن دارایی های مودی است تا کشف و جمع آوری مالیات از آنها بسیار دشوار شود. بازرساني كه مطمئن باشند چنين شرايطي وجود دارد، ممكن است به دنبال ارزيابي خطر و تعیین مالیات علی الراس طبق قانون درآمد داخلي باشند.
ارزیابی خطر و تشخیص مالیات علی الراس مربوط به سال مالیاتی است که تاریخ سررسید اظهارنامه گذشته است. این ارزیابی و تعیین مالیات می تواند به علت عدم ارائه اظهارنامه توسط مودیان یا تشخیص نقص در اسناد و مدارک مربوطه انجام شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا با این مالیات و نحوه محاسبه آن بیشتر آشنا شوید.
مالیات علی الراس چیست؟
مالیات علی الراس نوعی از مالیات است که مبنای محاسبه آن به جای خود اظهاری مودیان، اسناد و مدارک حسابداری مورد بررسی ماموران و بازرسان امور مالیاتی کشور است. این نوع از مالیات در صورتی تعیین می شود که برخی از ایرادات و یا تخطی های غیر قانونی توسط مودیان در اسناد و دفاتر حسابداری و یا اظهارنامه مالیاتی انجام شده باشد. لازم به ذکر است که مالیات علی الراس مشمول تمام مودیان نمی باشد و تنها در صورت وجود شرایط خاص انجام می شود و معمولا به ضرر مودیان می باشد.
مالیات علی الراس نوعی از مالیات است که برای محاسبه آن نیاز به ضرایب مالیاتی می باشد. به عبارتی به جای استفاده از اسناد و مدارک مودی، قراین مالیاتی مورد بررسی قرار می گیرد. منظور از ضرایب مالیاتی، لیستی معین شده از سوی اداره مالیات است که به صورت سالیانه ارائه می شود. در این لیست، میزان درآمد مشمول مالیات و درصدهای مربوط به مالیات علی الراس قراین و فعالیت های مختلف تعیین شده است.
لازم به ذکر است که چنانچه اظهارنامه تسلیم شده از سوی مودیان مورد تایید کارشناسان سازمان امور مالیاتی کشور نباشد، به منظور تعیین مالیات، از ضرایب موجود در جداول مربوطه برای تعیین درصد درآمد مشمول مالیات استفاده می شود. در این جداول انواع مختلف فعالیت های اقتصادی با توجه به نوع آنها اعم از خرده و یا عمده فروشی، آورده شده است. به عبارتی، بر اساس نوع شغل، درصد مالیات تعیین شده است که با توجه به آنها باید اظهارنامه مالیاتی تعیین و ارسال شود.
جداول ضرایب تشخیص مالیات علی الراس پس از تهیه و تنظیم در اختیار ماموران و مودیان سازمان امور مالیاتی کشو قرار می گیرد. نکته قابل توجه در این جداول، بخش ملاحظات است که کارشناسان مالیاتی می توانند توضیحات و تذکرات لازم را در این بخش به طور کامل بیان کنند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با مالیات علی الراس و مراحل رسیدگی به آن بیشتر آشنا شوید:
حتما بخوانید: حسابداری مالیات و همه چیز درباره آن
مراحل رسیدگی به مالیات علی الراس چیست؟
یکی از مهمترین ابزارها برای تعیین میزان درآمد مشمول مالیات واحدهای تجاری مختلف، اظهارنامه مالیاتی تسلیم شده توسط مودیان میباشد. پس از اینکه اظهارنامه توسط سازمان امور مالیاتی کشور دریافت شد، به منظور اجرای ماده ۹۷ ق م م، پرونده واحد تجاری مربوطه توسط کارشناسان ارشد یا ممیزان مالیاتی مورد بررسی و رسیدگی بیشتر قرار می گیرد. مراحل رسیدگی به پرونده مالیاتی مودیان به صورت مختصر به شرح زیر می باشد:
در اولین مرحله، ماموران و ممیزان مالیاتی از طریق “برگه درخواست اسناد و مدارک” از مودیان مربوطه درخواست کرده تا تمامی اسناد و مدارک خود را جهت رسیدگی بیشتر در اختیار آنها قرار دهند. پس از ابلاغ برگ درخواست ذکر شده به مودیان،کارشناسان ارشد سازمان امور مالیاتی کشور موظف هستند تا ظرف مدت یک هفته تا پانزده روز، با مراجعه به محل کار مودیان، اسناد و دفاتر مربوطه را مورد بررسی و رسیدگی نهایی قرار دهند. پس از انجام رسیدگی های لازم در مورد برگه درخواست اسناد و مدارک توسط کارشناسان مربوطه، ممکن است یکی از حالت های زیر رخ دهد:
- چنانچه دفاتر و اسناد مربوط به واحدهای تجاری بر اساس مقررات قانونی و دستورالعملهای در ارتباط با روش های نگهداری مدارک، تهیه و تنظیم شده باشد، درآمد مشمول مالیات مودیان به روش رسیدگی از طریق دفاتر تعیین می شود. سپس، میزان مالیات مشخص شده از طریق برگ تشخیص مالیات صادر شده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور به مودیان ابلاغ می شود.
- این در حالی است که چنانچه دفاتر و اسناد مربوط به واحدهای تجاری بر اساس مقررات قانونی و دستورالعملهای در ارتباط با روش های نگهداری مدارک تهیه و تنظیم نشده باشد، و یا مدارک ارائه شده برای بررسی بیشتر دارای نقص باشد، مدارک مربوطه مورد پذیرش ماموران مالیاتی قرار نمی گیرد. در این حالت، تشخیص میزان درآمد مشمول مالیات واحد های تجاری مطابق با مقررات مالیاتی انجام و با استفاده از روش رسیدگی مالیات علی الراستعیین می شود.
- چنانچه دفاتر و اسناد مربوط به واحدهای تجاری برای تعیین درآمد مشمول مالیات از سوی سازمان امور مالیاتی کشور، مورد تایید نبوده و غیر قابل رسیدگی باشد، یا مطابق مقررات قانونی و دستورالعملهای مربوطه نباشد، ماموران مالیاتی موظف هستند تا احکام صادره را با ذکر دلایل و اسناد کافی به صورت کتبی به مودیان ابلاغ کنند تا پرونده آنها جهت رسیدگی بیشتر به هیئت سه نفره ارسال شود.
حتما بخوانید: اشخاص مشمول مالیات چه کسانی هستند؟
دلایل علی الراس شدن مالیات مودیان چیست؟
مطابق ماده ۹۷ ق م م در صورتی که دفاتر تا مهلت قانونی مقرر نسبت به تسلیم ترازنامه و یا صورت حساب سود و زیان واحد تجاری خود اقدام نکنند، مشمول مالیات علی الراس خواهند شد. علاوه بر این، اگر مودیان نسبت به ارائه اسناد و مدارک درخواست شده از سوی اداره امور مالیاتی کشور در دفاتر محل کار خود امتناع کنند، مالیات آنها در مرحله علی الراس قرار خواهد گرفت.
این در حالی است که چنانچه مشمولان، از ارائه بخشی از مدارک درخواستی خودداری کنند، قوانین مربوط به درآمد مشمول مالیات کمی متفاوت خواهد بود. در واقع، اگر مدارک در ارتباط با هزینه و یا درآمد باشد، همان بخش از هزینه و یا درآمد، مشمول مالیات علی الراس می شود. از سوی دیگر، اگر دفاتر و اسناد برای محاسبه مالیات مورد تایید اداره امور مالیاتی کشور نبوده و غیر قابل رسیدگی باشد، و یا به خاطر عدم مطابقت با قوانین مربوطه مورد پذیرش قرار نگیرد، همین بخش از درآمد مشمول پرداخت مالیات علی الراس خواهد شد.
نحوه محاسبه مالیات علی الراس به چه شکل است؟
با توجه به مطالب بیان شده، چنانچه مدارک و اسناد واحد تجاری شما مشمول پرداخت مالیات علی الراس تشخیص داده شود، ممیزان مالیاتی موظف هستند تا ابتدا تحقیقات لازم را انجام دهند تا اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه میزان مالیات علی الراس را از سوی مراجع قانونی مختلف شامل دولتی یا غیردولتی کسب کنند.
سپس، آنها باید قراین قانونی متناسب با فعالیت های مودیان مالیاتی را انتخاب کنند. سرانجام، با استفاده از ضرایب موجود در دفترچه ضرایب مالیاتی و اعمال آنها برای قراین انتخاب شده در مرحله قبل، درآمد مشمول مالیات علی الراس مودیان محاسبه می شود. در نهایت، مبلغ مالیات تعیین شده برای مودیان مالیاتی به آنها ابلاغ خواهد شد.
بر اساس ماده 152 قانون مالیات مستقیم، قرائن مالیاتی شامل تمامی اسناد و مدارکی است که در مشاغل شغلی مختلف به منظور محاسبه درآمد مشمول مالیات علی الراس استفاده می شود که می تواند شامل خرید و فروش سالانه، درآمد غیر مستقیم، تولیدات کارخانهها، حق واگذاری کسب، حقوق مربوط به دریافت عوارض و تمبر مورد استفاده در دفاتر اسناد رسمی کشور و حق کمیسیون تشخیص ضرایب باشد.
ماده 153 قانون نیز بیان می دارد که ضرایب مالیاتی به صورت درصدی از اعداد مشخص است که با ضرب شدن در قراین مالیاتی، میزان مالیات علی الراس را تعیین می کند. لازم به ذکر است که چنانچه ضرایب مالیاتی به چندین نوع از قراین اعمال شود، میانگین حاصل از نتایج به دست آمده، به عنوان درآمد مشمول مالیات علی الراس ابلاغ خواهد شد.
مطابق ماده 154 این قانون، در هر سال کارگروهی متشکل از افراد مختلف از قبیل نمایندگان امور مالیاتی، شورای اصناف، بانک مرکزی، نظام پزشکی کشور، صنایع و معادن، اتاق بازرگانی و … با توجه به اوضاع اقتصادی کشور، ضرایب مالیاتی مربوط به هر یک قراین موجود در ماده 152 قانون مالیات های مستقیم را به تفکیک تعیین کرده و لیست آنها را به سازمان امور مالیاتی جمهوری اسلامی ایران تسلیم می کنند. سپس، جداول ضرایب مالیاتی تصویب شده، به منظور اجرا به سازمان های مورد نظر در حوزه تهران و شهرستان ها ابلاغ می شود.
فواید شناسایی موارد مشمول مالیات علی الراس
ارزیابی خطر و تشخیص مالیات علی الراس باعث می شود کلیه مالیات ها، مجازات ها و سودها فورا سررسید و پرداخت شوند. اگر یک بدهی مالیاتی ارزیابی شده باشد و سازمان امور مالیاتی معتقد باشد که جمع آوری مبلغ به خطر می افتد، می تواند بلافاصله بدون انتظار برای یک دوره معمول پس از اخطار و تقاضا، اقدام به جمع آوری مبلغ از طریق دریافت مالیات کند.
ارزیابی خاتمه در موارد خطرناک تر از ارزیابی خطر، مانند زمانی که سازمان امور مالیاتی مشکوک به فرار مالیات دهنده از کشور است، استفاده می شود. در ارزیابی خاتمه، سال مالیاتی مودیان خاتمه یافته و به عنوان یک سال مالیاتی تکمیل شده برای اهداف ارزیابی بدهی مالیاتی تلقی می شود.
اگر تاریخ سررسید اظهارنامه مالیاتی هنوز سپری نشده است، ارزیابی خاتمه برای سال مالیاتی فعلی یا سال مالیاتی قبل از آن اعمال می شود. ارزیابی خاتمه فقط در اظهارنامه مالیات بر درآمد استفاده می شود.
فینتو:
با نرم افزار حضور و غیاب آنلاین فینتو بدون نیاز به هیچ گونه دستگاه و سخت افزاری میتوانید به راحتی تردد و حضور و غیاب پرسنل خود را کنترل کنید. با استفاده از این سیستم برای شرکت یا کسب و کار خود از وضعیت حضور و غیاب کارکنان در لحظه و هر کجا مطلع شوید و به کسب و کار خود نظم ببخشید.
